Magahod nga Niebe

NADISKOBREHAN sang mga sientipiko nga kon ang niebe magtupa sa tubig, ang tagsa ka snowflake (mga tipik sang niebe) mahimo magtuga sing tunog, nga indi mabatian sang mga tawo. Kaangay sang ingaw sang nagahilapit nga bombero, ining tunog nagabaskog kag dayon nagakadula, ang tanan sa sulod lamang sang mga isa sang ika-napulo ka libo nga bahin sang isa ka segundo.

Ang ulan ukon bato nga yelo nagalusot sa kadaygan sang tubig, apang ang mas mamag-an nga snowflake nagalutaw. Apang, sa indi madugay, nagakatunaw ini, kag ang “singgit,” nga ginapatuhuyan sa ibabaw nagakahanabo. Namutikan ini sang nagligad nga mga 15 ka tuig, apang wala lang ini ginsapak. Apang, sining karon lang nga mga tinuig, ang gahod nangin makasalabad sa mga biologo sa Alaska nga nagagamit sang sonar agod masundan ang nagasaylo-sing-lugar nga mga isda nga salmon. Kon matabunan sang gahod sang nagatupa nga niebe ang mga senyales halin sa isda, ang hilikuton sa pagpanilag dapat untaton. Ano ang kabangdanan sining tumalagsahon nga hitabo?

Ginapaathag sang New Scientist nga magasin nga samtang ang snowflake nagalutaw sa tubig, may yara diutay nga gahod sa ubos. Apang sa tion nga magsugod na nga matunaw ining niebe, ang tubig ginasuyop paagi sa puwersa sang tubig sa idalom. Mahimo magguwa sa sining tion ang mga bukal sang hangin gikan sa snowflake ukon punungon sang nagataas nga tubig. Ang tagsa ka bukal nagakurog samtang nagapanikasog ini nga makigbagay sa palibot sini, kag bangod sini, nagatuga ini sing mga balod sang tunog, nga halos kaangay sa bagting sang lingganay—apang sing mas matagsing.

[Ginkuhaan sang laragway sa pahina 31]

Snow Crystals/Dover