Ang Importante nga Katungdanan sang mga Nars

“Ang nars isa ka tawo nga nagabatiti, nagasapupo, kag nagaamlig—isa ka tawo nga handa mag-atipan sa nagamasakit, nahalitan, kag tigulang.”—Nursing in Today’s World—Challenges, Issues, and Trends.

ANG pagkadimakagod, bisan pa importante, indi bastante agod mangin isa ka sangkol nga nars. Ang maayo nga mga nars nagakinahanglan man sing maid-id nga paghanas kag sing madamo nga eksperiensia. Ang isa ka importante nga kinahanglanon amo ang isa tubtob apat ka tuig ukon kapin pa nga pagtuon kag praktikal nga paghanas. Apang ano nga mga kinaiya ang kinahanglan agod mangin isa ka maayo nga nars? Yari ang pila ka sabat gikan sa eksperiensiado nga mga nars nga gin-interbyu sang Magmata!

“Ang doktor nagabulong, apang ang nars nagaatipan sa pasyente. Masami ini nagakinahanglan sang pagpalig-on sa mga pasyente nga nahalitan sa emosyon kag sa pisikal sa tion nga, halimbawa, ginsugiran sila nga may malubha sila nga balatian ukon malapit na mapatay. Dapat ka mangin isa ka iloy sa nagamasakit.”—Carmen Gilmartín, Espanya.

“Kinahanglan nga mabatyagan mo ang sakit kag kalisang nga nabatyagan sang pasyente kag luyag mo magbulig. Kinahanglan ang kaayo kag pagkamainantuson. Dapat luyag mo pirme magtuon sing dugang pa tuhoy sa pagka-nars kag sa pagbulong.”—Tadashi Hatano, Japan.

“Sining karon lang nga tinuig, kinahanglan sang mga nars ang kapin pa nga propesyonal nga ihibalo. Busa, ang handum sa pagtuon kag ang ikasarang sa paghangop sa kon ano ang ginatun-an kinahanglanon. Subong man, ang mga nars kinahanglan magdesisyon sing madasig kag maghulag sing maabtik kon ginakinahanglan sang kahimtangan.”—Keiko Kawane, Japan.

“Subong isa ka nars, dapat magpakita ka sing pagpalangga. Dapat ka mangin mainantuson kag mahinuklugon.”​​—⁠Araceli García Padilla, Mexico.

“Ang isa ka maayo nga nars dapat mangin maukod, mabinantayon, kag propesyonal kaayo. Kon ang isa ka nars indi masinakripisyuhon-sa-kaugalingon​—⁠kon sia may huyog nga mangin makagod ukon maglain ang buot kon laygayan sang iban nga may mas mataas nga posisyon sa patag sang medisina​—⁠ina nga nars mangin di-nagakadapat lunsay sa mga pasyente kag sa mga  kaupod niya.”⁠—⁠Rosângela Santos, Brazil.

“Pila ka kinaiya ang kinahanglanon gid: mapasibusibuon, mainantuson, kag mapailubon. Dapat man ikaw mangin bukas-sing-hunahuna, nga may ikasarang sa pagpakig-upod sing maayo sa imo mga kaupod kag sa mga may mataas nga posisyon sa patag sang medisina. Dapat mangin maabtik ka sa pagtuon sing bag-o nga mga kalantip agod magpabilin nga sampaton.”​—⁠Marc Koehler, Pransia.

“Dapat ginahigugma mo ang mga tawo kag luyag gid nga buligan ang iban. Dapat malandas mo ang kahuol bangod sa patag sang pagka-nars, mahimo nga may malain nga matabo kon wala mo ginahimo sing maayo ang imo trabaho. Dapat mapasibusibuon ka agod mahimo mo ang pareho nga trabaho kon kaisa nga mas diutay ang imo kaupdanan sa trabaho​—⁠nga wala ginakompromiso ang kalidad.”—Claudia Rijker-Baker, Netherlands.

Ang Nars Subong Isa ka Manug-atipan

Ang Nursing in Today’s World nagasiling nga “ang pagka-nars nagadalahig sang pag-atipan sa tawo sa nanuhaytuhay nga mga kahimtangan may kaangtanan sa kapagros. Sa amo, ginahunahuna naton ang medisina subong bulong sa pasyente kag ang nars sa pag-atipan sa sina nga pasyente.”

Busa, ang nars isa ka manug-atipan. Gani, maathag nga ang nars dapat mag-atipan. Sang nagligad lang 1,200 ka rehistrado nga nars ang ginpamangkot, “Ano ang labing importante para sa imo sa trabaho mo subong isa ka nars?” Ang paghatag sing de-kalidad nga pag-atipan amo ang sabat nga ginhatag sang 98 porsiento.

 Kon kaisa ginapakadiutay sang mga nars ang ila balor sa mga pasyente. Si Carmen Gilmartín, nga ginkutlo kaina, isa ka nars nga may 12 ka tuig nga eksperiensia, nagsiling sa Magmata!: “Isa ka bes nagtu-ad ako sa akon amiga nga nagbatyag ako nga limitado lamang ang akon ginahimo kon nagaatipan sa malubha nga mga pasyente. Daw isa lamang ako ka ‘Band-Aid.’ Apang nagsabat ang akon amiga: ‘Isa ka hamili gid nga “Band-Aid,” kay kon nagamasakit ang isa ka tawo, ikaw ang kinahanglanon labaw sa bisan ano pa nga butang​—⁠isa ka mahinuklugon nga nars.’ ”

Siempre, ang paghatag sing subong sini nga pag-atipan makahatag sing daku nga kahuol sa isa ka nars nga nagatrabaho sa sulod sang napulo ka oras ukon kapin pa kada adlaw! Ano ang nagpahulag sa sining masinakripisyuhon nga mga manug-atipan nga mangin mga nars?

Ngaa Mangin Isa ka Nars?

Gin-interbyu sang Magmata! ang mga nars sa bug-os nga kalibutan kag ginpamangkot sila, “Ano ang nagpahulag sa imo nga mangin isa ka nars?” Yari ang pila sang ila mga sabat.

Si Terry Weatherson may 47 ka tuig nga eksperiensia subong isa ka nars. Nagatrabaho sia karon subong isa ka espesyalista nga nars sa Urology Department sang isa ka ospital sa Manchester, Inglaterra. “Ginpadaku ako nga isa ka Katoliko kag nag-eskwela sa nagapakasera nga eskwelahan sang mga Katoliko,” siling niya. “Sang bata pa ako, namat-od ako nga luyag ko mangin isa ka madre ukon indi gani isa ka nars. Handum ko nga mag-alagad sa iban. Mahimo mo ini tawgon nga isa ka bokasyon. Subong sang nakita ninyo, ginpili ko nga mangin isa ka nars.”

Si Chiwa Matsunaga nga taga-Saitama, Japan, nagapalakat sang iya kaugalingon nga klinika sa sulod sang walo ka tuig. Sia nagsiling: “Ginsunod ko ang panghunahuna sang akon amay nga ‘labing maayo nga magtuon sing kalantip nga magakalipikar sa imo sa pagtrabaho sa bug-os mo nga kabuhi.’ Gani ginpili ko nga mangin isa ka nars.”

Si Etsuko Kotani nga taga-Tokyo, Japan, isa ka pangulo nga nars nga may 38 ka tuig nga eksperiensia subong nars, nagsiling: “Sang nagaeskwela pa ako, natumba ang akon amay kag halos nahubsan sing dugo. Samtang ginabantayan ko ang akon amay sa ospital, namat-od ako nga gusto ko mangin isa ka nars agod mabuligan ko ang mga masakiton sa ulihi.”

Ang iban napahulag bangod sang ila mismo inagihan samtang nagamasakit. Si Eneida Vieyra, isa ka nars sa Mexico, nagsiling: “Sang anom pa lang ako ka tuig, naospital ako sing duha ka semana bangod sang bronchitis, kag amo sadto nga namat-od ako nga luyag ko mangin isa ka nars.”

Maathag nga ang mangin isa ka nars nagakinahanglan sing daku nga pagsakripisyo sa kaugalingon. Tan-awon naton sing maayo ang mga kabudlayan kag mga padya sining dungganon nga propesyon.

Ang Kalipay nga Mangin Isa ka Nars

Ano ang kalipay sang mangin isa ka nars? Ang sabat sa sina nga pamangkot magadepende sa ginahimo sang isa sa patag sang hilikuton sang isa ka nars.  Halimbawa, ang mga komadrona nagabatyag sing daku nga kalipay sa tagsa ka madinalag-on nga pagpabata. “Makalilipay nga magpabata sing isa ka mapagros nga lapsag nga ang iya pagdaku ginbantayan mo,” siling sang isa ka komadrona sa Netherlands. Si Jolanda Gielen-Van Hooft, nga taga-Netherlands man, nagsiling: “Ang pagbata isa sang labing matahom nga mga butang nga maeksperiensiahan sang mag-asawa—kag sang isa ka health worker. Isa ini ka milagro!”

Si Rachid Assam nga taga-Dreux, Pransia, isa ka lisensiado-sang-Estado nga manug-anestiya nga nars sa edad nga kuwarentahon. Ngaa naluyagan niya nga mangin isa ka nars? Bangod sang “kaayawan nga nakabulig sa kadalag-an sang isa ka pag-opera kag mangin katapo sang propesyon nga makawiwili kag padayon nga nagauswag,” siling niya.  Si Isaac Bangili, nga taga-Pransia man, nagsiling: “Natandog ako sa mga pagpasalamat nga nabaton namon gikan sa mga pasyente kag sa ila mga pamilya, ilabi na sa emerhensia nga mga kahimtangan diin nabuligan namon nga mapabalik sa normal nga kahimtangan ang pasyente nga pagdumdom namon wala na sing paglaum.”

Isa sang subong sini nga pagpasalamat ang ginpadala kay Terry Weatherson, nga ginsambit kaina. Isa ka balo ang nagsulat: “Indi ko mapalipas ang higayon nga indi masambit liwat ang kaumpawan nga natigayon namon bangod sang imo kalmado kag nagapasalig nga presensia sa bug-os nga pagmasakit ni Charles. Ang imo kaayo nagdula sang amon pagkawalay paglaum, kag ini nangin isa ka igang nga ginkuhaan namon sing kusog.”

Pag-atubang sa mga Hangkat

Apang upod sa kalipay subong isa ka nars amo ang madamo nga hangkat. Indi gid ikaw dapat magsayop! Nagapatomar man sing bulong ukon nagakuha sing dugo ukon nagatakod sing mga gamit sa ugat ukon bisan nagatandog lamang sa pasyente, dapat gid maghalong ang nars. Indi gid sia dapat magsayop​—⁠kag matuod ini ilabi na sa mga pungsod diin ang pagdemanda kinaandan. Apang, kon kaisa ang nars nabutang sa mabudlay nga kahimtangan. Halimbawa, ano abi kon sa pamatyag sang nars sayop nga bulong ang ginreseta sang doktor sa pasyente ukon ginasugo nga indi gid para sa kaayuhan sang pasyente. Ano ang himuon sang nars? Baison ang doktor? Nagakinahanglan ina sang kaisog, taktika, kag diplomasya​—⁠kag may katalagman ini. Sing makapasubo, ang iban nga mga doktor indi handa sa pagbaton sing mga panugda gikan sa mga ginakabig nila nga kubos.

Ano ang ginsiling sang pila ka nars may kaangtanan sini? Si Barbara Reineke nga taga-Wisconsin, E.⁠U.⁠A., isa ka rehistrado nga nars sa sulod sang 34 ka tuig, nagsiling sa Magmata!: “Ang isa ka nars dapat mangin maisog. Una sa tanan, may salabton sia sa bisan anong bulong nga ginapatomar niya  ukon sa mga pagbulong nga ginahimo niya kag sa bisan ano nga halit nga tunaan sini. Dapat sia mangindi sa pagtuman sa sugo sang isa ka doktor kon sa banta niya indi na niya ini trabaho ukon kon nagapati sia nga ang sugo indi husto. Ang pagka-nars indi na pareho sadtong panahon ni Florence Nightingale ukon bisan sang nagligad nga 50 ka tuig. Sa karon kinahanglan nahisayran sang nars kon san-o mangindi sa doktor kag kon san-o mag-insister nga tan-awon sang doktor ang pasyente, bisan pa sa tungang-gab-i. Kag kon magsayop ka, indi ka dapat mangin madali masaklaw sa bisan ano man nga pagyubit sa imo sang doktor.”

Ang isa pa ka problema nga dapat atubangon sang mga nars amo ang kasingki sa trabaho. Isa ka report halin sa Bagatnan nga Aprika ang nagsiling nga ang mga nars “ginakilala subong yara sa daku gid nga katalagman sang pag-abuso kag kasingki sa ulubrahan. Sa katunayan, ang mga nars mahimo nga masingki nga mahalitan sa ulubrahan sangsa mga guardia sa bilangguan ukon mga pulis kag 72% sang mga nars ang nagapati nga indi sila hilway gikan sa masingki nga paghalit.” Amo man sini nga kahimtangan ang ginreport sa United Kingdom, diin 97 porsiento sang gin-interbyu nga mga nars sining karon lang nga surbe ang may kilala nga isa ka nars nga masingki nga ginhalitan sang nagligad nga tuig. Ano ang kabangdanan sining kasingki? Sa masami, ginahimo ini sang mga pasyente nga nagadroga ukon nagapahubog ukon nahul-an ukon nalisdan.

Ang mga nars nagapakigbato man sa kahago bangod sang kahuol. Ang kakulang sing talapuanan amo ang isa ka kabangdanan. Kon ang isa ka maukod nga nars indi makaatipan sing nagakaigo sa isa ka pasyente bangod sang sobra kadamo nga trabaho, ang kahuol gilayon nga nagatubo. Ang pagtinguha nga landason ang kahimtangan paagi sa indi pagpahuway kag pagtrabaho sing sobra sa inoras daw nagadul-ong lamang sa dugang pa nga kalugaw-an.

Sa bug-os nga kalibutan madamo nga ospital ang kulang sang tinawo. “Kulang kami sang mga nars sa amon ospital,” siling sang isa ka report sa Mundo Sanitario sang Madrid. “Makita sang bisan sin-o nga nagakinahanglan sang pag-atipan sa kapagros ang importansia sang mga nars.” Ano ang rason sining kakulangon? Ang kinahanglanon nga magkinot sing kuwarta! Ang amo man nga report nagsiling nga ang mga ospital sa Madrid kulang sing 13,000 ka nars!

Ang isa pa ka rason sang kahuol amo sa masami ang tuman kalawig nga relyebo sa trabaho kag tuman kanubo nga suweldo. Ang The Scotsman  nagsiling: “Kapin sa isa sa lima ka nars kag 25 porsiento sang kabulig nga mga nars sa Britanya ang may ikaduha nga trabaho agod makatibawas, suno sa unyon sang serbisyo publiko, ang Unison.” Tatlo sa 4 ka nars ang nagapati nga manubo ang ila suweldo. Subong resulta, madamo ang namat-od nga magbiya sa propesyon.

May pila pa ka rason nga ginabangdan sang kahuol sang mga nars. Pasad sa mga komento nga nakuha sang Magmata! gikan sa mga nars sa bug-os kalibutan, ang kamatayon sang mga pasyente may makapulung-aw nga epekto. Si Magda Souang, nga may Egiptohanon nga gindak-an, nagatrabaho sa Brooklyn, New York. Sang ginpamangkot kon ano ang mabudlay sa iya trabaho, sia nagsabat: “Ang makita nga mapatay sa sulod sang napulo ka tuig ang di-magkubos 30 ka pasyente nga may makamamatay nga balatian nga akon gin-atipan sing maayo. Nagapalapyo gid ina sa imo.” Indi katingalahan nga ang isa ka tiliman-an nagsiling: “Ang padayon nga paghugod sang kaugalingon nga panikasog kag balatyagon sa pag-atipan sa mga pasyente nga napatay makahalalit gid sa kaugalingon.”

Ang Palaabuton sang mga Nars

Bangod sang pag-uswag kag impluwensia sang teknolohiya, nagdugang ang mga pag-ipit sa kalibutan sang mga nars. Ang hangkat amo ang pagpasibu sang teknolohiya sa pagkatawhanon, ang tawhanon nga paagi sang pagpakig-angot sa mga pasyente. Wala gid sing makina ang mahimo makatal-us sa kahanuklog kag kaawa sang isa ka nars.

Ang isa ka balasahon nagsiling: “Ang pagka-nars isa ka walay katapusan nga propesyon. . . . Tubtob may tawo, kinahanglan pirme ang pag-atipan, kaawa, kag paghangop.” Ang pag-atipan sang mga nars ang nagabusog sina nga kinahanglanon. Apang may daku pa nga rason agod may yara masanag nga pagtamod may kaangtanan sa pag-atipan sa kapagros. Ginapakita sang Biblia nga magaabot ang tion nga wala na sing magasiling, “Nagamasakit ako.” (Isaias 33:24) Ang mga doktor, nars, kag ospital indi na kinahanglan sa bag-ong kalibutan nga ginsaad sang Dios.​—⁠Isaias 65:​17; 2 Pedro 3:⁠13.

Nagasaad man ang Biblia nga ‘ang Dios . . . magapahid sang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan.’ (Bugna 21:​3, 4) Apang, samtang wala pa ini, dapat kita magpasalamat tungod sa tanan nga atension nga ginahatag kag sakripisyo nga ginahimo sang minilyon ka nars sa bug-os nga kalibutan, kay kon wala sila ang pagtener sa ospital pat-od gid nga mabudlay kaayo kon indi man imposible! Daw ano ka nagakaigo, nian, ang pamangkot, “Mga nars—ano ang himuon naton kon wala sila?”

[Kahon/Laragway sa pahina 6]

Florence Nightingale—Nanguna sa Moderno nga Pagka-nars

Natawo sang 1820 sa Italya sa manggaranon Britaniko nga mga ginikanan, nagdaku si Florence Nightingale nga ginpagustuhan. Ginsikway sang lamharon nga si Florence ang mga tan-ay nga kasal kag nagpadayon sa pag-eskwela may kaangtanan sa kapagros kag sa pag-atipan sa mga imol. Walay sapayan sang pagpamatok sang iya mga ginikanan, nagtrabaho si Florence sa isa ka eskwelahan para sa paghanas sing mga nars sa Kaiserswerth, Alemanya. Sang ulihi, nag-eskwela sia sa Paris, kag sa edad nga 33 anyos, nangin superintendente sia sang ospital sang mga babayi sa London.

Apang naatubang niya ang iya pinakadaku nga hangkat sang nagboluntaryo sia sa pag-atipan sa pilason nga mga soldado sa Crimea. Didto sila sang iya grupo nga 38 ka nars nagtinlo sang madamo-ilaga nga ospital. Mabudlay gid yadto nga trabaho, kay sang primero wala sing habon, wala sing lababo ukon mga tualya, kag wala sing bastante nga mga teheras, kutson, ukon bendahe. Gin-atubang ni Florence kag sang iya grupo ang hangkat, kag sang natapos ang inaway, ginpaluntad niya ang bug-os kalibutan nga reporma sa pagka-nars kag sa pagdumala sa ospital. Sang 1860, gintukod niya ang Nightingale Training School for Nurses sa St. Thomas’ Hospital sa London—ang una nga eskwelahan sa pagka-nars nga wala sing kaangtanan sa relihion. Antes sia napatay sang 1910, nangin inutil sia nga nagahigda na lang sa kama sa sulod sang madamong tinuig. Walay sapayan sina, padayon sia nga nagsulat sing mga libro kag mga pulyeto sa panikasog nga pauswagon ang mga talaksan sang pag-atipan sa kapagros.

Ang iban nagapamatok sa paglaragway kay Florence Nightingale subong mainulikdon, nangatarungan nga ang iban nagakabagay sa di-magkubos sang amo man nga kadayawan bangod sang ila mga nabulig sa propesyon nga nars. Dugang pa, ang iya reputasyon mainit nga ginabaisan. Suno sa libro nga A History of Nursing, ang iban nagasiling nga sia “alabuton, estrikto, nagapilit sang iya opinyon, madali-maakig, kag dominante,” samtang ang iban naman nabihag sa iya “kaalam kag katahom, sa iya makatilingala nga kapagsik, kag sa mga pagsumpakilay sang iya personalidad.” Ano man ang iya matuod nga kinaiya, isa ka butang ang pat-od: Ang mga pamaagi niya sa pagka-nars kag sa pagdumala sang ospital naglapnag sa madamo nga pungsod. Kilala sia subong ang isa nga nanguna sa propesyon nga nars subong nahibaluan naton karon.

[Laragway]

Ang St. Thomas’ Hospital sa tapos matukod ang Nightingale Training School for Nurses

[Kapsion]

Courtesy National Library of Medicine

[Kahon/Laragway sa pahina 8]

Mga Kalipikasyon sang Isa ka Nars

Nars: “Isa ka tawo nga ilabi na nga handa sa sientipiko nga sadsaran sang pag-atipan sa mga masakiton kag nakapasar sa pila ka ginapatuman nga talaksan sang edukasyon kag pagkasangkol sa medisina.”

Rehistrado nga Nars: “Isa ka gradwado nga nars nga awtorisado suno sa kasuguan (rehistrado) sa pagtrabaho pagkatapos sang pasinawan sang state board sang nagahatag-pasinawan sa mga nars . . . kag legal nga makagamit sang designasyon nga R.N.”

Espesyalista nga Nars: “Isa ka rehistrado nga nars nga may mataas nga kasangkaron sang ihibalo, kalantip, kag pagkasangkol sa isa ka pinasahi nga bahin sang pagka-nars.”

Nars-Komadrona: “Isa ka indibiduwal nga nag-eskwela sa duha ka kurso sang pagka-nars kag komadrona.”

Praktikal nga Nars: “Isa ka tawo nga may praktikal nga eksperiensia sa pag-atipan subong nars apang wala makatapos sa bisan ano nga sahi sang eskwelahan sang mga nars.”

Lisensiado nga Praktikal nga Nars: “Isa ka gradwado sang eskwelahan sang praktikal nga nars . . . nga legal nga awtorisado sa pagtrabaho subong isa ka lisensiado nga praktikal ukon bokasyonal nga nars.”

[Mga kapsion]

Halin sa publikasyon sa Estados Unidos nga Dorland’s Illustrated Medical Dictionary

UN/J. Isaac

[Kahon/Mga laragway sa pahina 9]

‘Ang Sadsaran sang Pag-atipan sa Kapagros’

Sa International Council of Nurses Centennial Conference sang Hunyo 1999, si Dr. Gro Harlem Brundtland, direktor-heneral sang World Health Organization, nagsiling:

“Ang mga nars, subong sadsaran nga mga propesyonal sa kapagros, yara sa pinasahi nga kahimtangan sa pagpanghikot subong mabaskog nga mga sumalakdag para sa isa ka mapagros nga planeta. . . . Bangod ang mga nars kag mga komadrona nagahuman na sing tubtob sa 80% sang kalipikado nga mga manugpangabudlay sa kalabanan nga pungsudnon nga mga sistema sang kapagros, ginatiglawas nila ang mahimo mabaskog nga puwersa sa pagpaluntad sing importante nga mga pagbag-o agod matuman ang mga kinahanglanon sang Kapagros Para sa Tanan sa ika-21 nga siglo. Sa pagkamatuod, ang ila bulig sa mga serbisyo sa kapagros nagatuptop sang kabug-usan sang pag-atipan sa kapagros . . . Maathag nga ang mga nars amo ang sadsaran sang kalabanan nga grupo sang pag-atipan sa kapagros.”

Ang anay presidente sang Mexico nga si Ernesto Zedillo Ponce de León nagdayaw sing pinasahi sa mga nars sang Mexico sa pamulongpulong nga sa sini nagsiling sia: “Kada adlaw tanan kamo . . . nagahugod sang inyo pinakamaayo nga ihibalo, sang inyo paghiusa, sang inyo serbisyo agod matipigan kag mapanumbalik ang kapagros sang mga Mexicano. Kada adlaw ginahatag ninyo sa mga nagakinahanglan indi lamang ang inyo propesyonal nga bulig kundi subong man ang paglugpay nga nagagikan sa inyo mainayuhon, mainulikdon, kag tudok tawhanon nga panimuot. . . . Kamo ang pinakadaku nga bahin sang aton mga institusyon sa kapagros . . . Sa tagsa ka kabuhi nga nasalbar, sa tagsa ka bata nga nabakunahan, sa tagsa ka nabuligan nga pagbata, sa tagsa ka paghinun-anon sa kapagros, sa tagsa ka pagbulong, sa tagsa ka pasyente nga nagabaton sing atension kag malig-on nga suporta, yara ang trabaho sang aton mga nars.”

[Mga kapsion]

UN/DPI Photo by Greg Kinch

UN/DPI Photo by Evan Schneider

[Kahon/Laragway sa pahina 11]

Isa ka Mapinasalamaton nga Doktor

Si Dr. Sandeep Jauhar sang New York Presbyterian Hospital nagbaton sang iya utang nga kabalaslan sa sangkol nga mga nars. Mataktikanhon nga ginkumbinsi sia sang isa ka nars nga ang nagatagumatayon nga pasyente nagakinahanglan sing dugang pa nga morphine. Sia nagsulat: “Ang maayo nga mga nars nagatudlo man sa mga doktor. Ang mga nars sa pinasahi nga mga hulot sang ospital kaangay sa intensive care unit amo ang pila sang nahanas-sing-maayo nga mga propesyonal sa ospital. Sang intern pa lang ako, gintudluan nila ako kon paano magtakod sing mga catheter kag magpasibu sang mga respirator. Ginasugiran nila ako kon ano nga mga bulong ang dapat likawan.”

Nagsiling pa sia: “Ginahatag sang mga nars ang sikolohiko kag emosyonal nga suporta sa mga pasyente, bangod sila ang nagahinguyang sing kalabanan nga tion upod sa ila. . . . Talagsa lang ako nagahulag sing mas madasig sangsa kon ang isa ka nars nga akon ginasaligan nagasiling sa akon nga dapat ko tan-awon ang pasyente sa gilayon.”

[Laragway sa pahina 7]

“Handum ko nga mag-alagad sa iban.”—Terry Weatherson, Inglaterra.

[Laragway sa pahina 7]

“Samtang ginabantayan ko ang akon amay sa ospital, namat-od ako nga gusto ko mangin isa ka nars.”—Etsuko Kotani, Japan.

[Laragway sa pahina 7]

‘Ang pagbata isa sang labing matahom nga mga butang nga maeksperiensiahan sang komadrona.’—Jolanda Gielen-Van Hooft, Netherlands.

[Laragway sa pahina 8]

Ang mga komadrona nakatigayon sing kalipay kag kaayawan sa pagbulig sa pagbata