Ang Inyo Pag-asawahay Mahimo Masalbar!

Ang Biblia bugana sing praktikal nga laygay nga makabulig sa mga mag-asawa. Indi gid ini makapakibot, kay ang Isa nga nag-inspirar sang Biblia amo man ang Nag-umpisa sang kahimusan sang pag-asawahay.

ANG Biblia nagahatag sing matuod nga larawan sang pag-asawahay. Ginakilala sini nga ang mag-asawa may “kapipit-an” ukon, subong sang pagbadbad sini sang New English Bible, “kasakit kag kalisod.” (1 Corinto 7:28) Apang, ang Biblia nagasiling man nga ang pag-asawahay mahimo kag dapat magpatubas sing kalipay, bisan sing daku nga kalipay. (Hulubaton 5:​18, 19) Ining duha ka panghunahuna wala nagasumpakilay. Ginapakita lamang sini nga walay sapayan sang mabug-at nga mga problema, ang mag-asawa mahimo makatigayon sing suod kag mahigugmaon nga relasyon.

 Indi bala ina makita sa inyo pag-asawahay? Gintabunan bala sang kasakit kag kapaslawan ang kahirop kag kalipay nga nakita anay sa inyo relasyon? Bisan pa ang inyo pag-asawahay madamong tinuig na nga yara sa walay gugma nga kahimtangan, ang nadula mahimo mapasag-uli. Siempre pa, dapat ka mangin realistiko. Wala sing di-himpit nga lalaki kag babayi ang makatigayon sing himpit nga pag-asawahay. Walay sapayan sina, may mga tikang nga sarang mo himuon agod mabaliskad ang negatibo nga mga huyog.

Samtang ginabasa ang masunod nga impormasyon, tinguhai nga kilalahon kon ano nga mga punto ang naaplikar ilabi na sa inyo pag-asawahay. Sa baylo nga magkonsentrar sa mga kakulangan sang imo tiayon, pilia ang pila ka panugda nga sarang mo mahimo, kag sunda ang Makasulatanhon nga laygay. Masapwan mo nga mas madamo gali ang mapaabot sa inyo pag-asawahay sangsa nahibaluan mo.

Binagbinagon naton anay ang panimuot bangod ang imo pagtamod sa pangako kag ang imo mga balatyagon sa imo tiayon amo gid ang labing importante.

Ang Imo Pagtamod sa Pangako

Ang may madugay-sing-epekto nga pagtamod importante gid agod mapangabudlayan mo ang inyo pag-asawahay. Total, ang kahimusan sa pag-asawahay gindesinyo sang Dios agod ang duha ka tawo indi magbulagay. (Genesis 2:​24; Mateo 19:​4, 5) Gani, ang imo relasyon sa imo tiayon indi subong sa isa ka trabaho nga mahimo mo untatan ukon sa isa ka apartment nga mahimo mo halinan paagi lamang sa paglapas sa kontrata kag sa pagsaylo. Sa baylo, sang nagpakasal ka nangako ka sing hanuot nga unungan ang imo tiayon, bisan ano man ang matabo. Ang serioso nga pagtamod sa pangako nagahisanto sa ginsiling ni Jesucristo sang halos 2,000 ka tuig ang nagligad: “Ang gintingob sang Dios dili pagbulagon sang tawo.”​—⁠Mateo 19:⁠6.

Ang iban mahimo magsiling, ‘Ti, nagaupuray gihapon kami. Indi bala ini pamatuod nga ginatamod namon sing serioso ang amon pangako?’ Siguro. Apang, subong sa ginsiling sa pamuno sining mga serye, ang pila ka mag-asawa nga nagaupuray nagapabilin nga may mga problema, nakibon sa walay gugma nga pag-asawahay. Ang imo tulumuron amo ang himuon ang inyo pag-asawahay nga makalilipay, indi lamang mahimo maagwanta. Ang pangako dapat magpakita sing pagkamainunungon indi lamang sa institusyon sang pag-asawahay kundi sa tawo man nga ginpangakuan mo nga higugmaon kag palanggaon.​—⁠Efeso 5:⁠33.

Ang mga butang nga ginahambal mo sa imo tiayon mahimo magpakita kon daw ano ka serioso ang imo pangako. Halimbawa, sa mainit nga pagbaisay, ang pila ka mag-asawa nagakomento sing masakit subong sang “Bayaan ko ikaw!” ukon “Mangita ako sing iban nga magaapresyar sa akon!” Bisan pa ini nga mga komento indi matuod, ginapakadiutay sini ang pangako paagi sa pagpahangop nga yara pirme ang posibilidad sang pagbulagay kag ang isa nga nagahambal sini madali kag handa pirme magbiya.

Agod mapasag-uli ang gugma sa inyo pag-asawahay, dulaa ini nga mga pamahog sa inyo paghambalanay. Ti,  punihan mo bala ang isa ka apartment kon nahibaluan mo nga sa bisan ano man nga adlaw mahimo mo ini halinan? Kon amo, ngaa paabuton ang imo tiayon sa pagpangabudlay sa isa ka pag-asawahay nga mahimo indi magdugay? Magpamat-od nga tinguhaan mo sing hugot nga makapangita sing mga solusyon.

Amo sini ang ginhimo sang isa ka asawa pagkatapos sang magamo nga panag-on upod sa iya bana. “Bisan pa wala ko sia maluyagi kon kaisa, wala ako nagahunahuna nga tapuson ang relasyon,” siling niya. “Ano man ang naguba, kay-uhon namon ini sa bisan paano. Kag karon, pagkatapos sang duha ka mabudlay kaayo nga tinuig, makasiling ako sing tampad nga malipayon na kami liwat.”

Huo, ang pangako nagakahulugan sing pagbuligay​—⁠indi lamang sang pagkabuhi sing malinong kundi sang pagpangabudlay sa isa ka tulumuron. Apang, mahimo ka magbatyag nga, sa sining punto, obligasyon na lamang ang nagatingob sang inyo pag-asawahay. Kon amo sini, indi malugaw-an. Mahimo liwat mapasag-uli ang gugma. Paano?

Pagpadungog sa Imo Tiayon

Ang Biblia nagasiling: “Ang pag-asawahay mangin dungganon sa tunga sang tanan.” (Hebreo 13:​4; Roma 12:10) Ang mga porma sang Griegong tinaga nga ginbadbad diri nga “dungganon” ginbadbad sa iban nga bahin sang Biblia subong “bilidhon,” “talahuron,” kag “hamili.” Kon ginapabaloran gid naton ang isa ka butang, ginapanikasugan gid naton nga halungan ini. Ayhan nakita mo ina nga paghalong sa isa ka tawo nga may malahalon nga bag-ong salakyan. Ginahuptan niya nga mahining kag maayo ang kahimtangan sang iya ginapakabahandi nga salakyan. Para sa iya bisan ang diutay nga pakris isa na ka daku nga butang! Amo man sini nga paghalong ang ginahimo sang iban nga mga tawo sa ila panglawas. Ngaa? Bangod ginapabaloran nila ang ila panglawas, kag gani luyag nila ini amligan.

Ipakita ini man nga maamligon nga pag-atipan sa inyo pag-asawahay. Ang Biblia nagasiling nga ang gugma ‘nagalaum sa tanan nga butang.’ (1 Corinto 13:7) Sa baylo nga magpadala sa nagapangampo nga panghunahuna​—⁠ayhan nagadula sang posibilidad  para sa pag-uswag paagi sa pagsiling, “Wala gid kami maghigugmaanay,” “Bata pa kami nagminyo,” ukon “Wala namon anay mahibalui ang amon ginhimo”​—⁠ngaa indi maglaum para sa mas maayo nga mga butang kag manikasog nga mag-uswag, nagahulat sing mapailubon sa mga resulta? “Nabatian ko ang madamo gid sa akon kliyente nga nagasiling, ‘Indi na ako makaagwanta!’ ” siling sang isa ka manuglaygay sa pag-asawahay. “Sa baylo nga usisaon ang relasyon agod hibaluon kon diin ini nagakinahanglan sing pag-uswag, padasudaso nila nga ginabasura ang bug-os nga kahimusan sa pag-asawahay kay nagakinahanglan ini sing daku nga panikasog, lakip na ang mga butang nga ginahimo nila, ang nagligad nga mga hitabo nga mahalungon nila nga ginhimo, kag ang bisan ano man nga posibilidad para sa palaabuton.”

Ano ang imo nagligad nga mga eksperiensia upod sa imo tiayon? Walay sapayan sang mga problema sa inyo relasyon, pat-od gid nga madumduman mo ang malipayon nga mga tion, mga ginhimo, kag mga kabudlayan nga gin-atubang ninyo sing magkaupod. Pamalandungi ini nga mga okasyon, kag ipakita nga ginapadunggan mo ang inyo pag-asawahay kag ang imo tiayon paagi sa pagpangabudlay sing hanuot nga mapauswag ang inyo relasyon. Ginapakita sang Biblia nga interesado gid si Jehova nga Dios kon paano ginatrato sang mga magtiayon ang isa kag isa. Halimbawa, sang panahon ni manalagna Malaquias, ginsabdong ni Jehova ang Israelinhon nga mga bana nga nakig-angot sing maluibon sa ila mga asawa paagi sa pagdiborsio sa ila sa diutay nga rason. (Malaquias 2:​13-16) Luyag sang mga Cristiano nga ang ila pag-asawahay nagahatag sing kadungganan kay Jehova nga Dios.

Binangig—Daw Ano ka Serioso?

Ang isa ka panguna nga rason sa walay gugma nga pag-asawahay daw amo ang walay ikasarang sang mag-asawa nga lubaron ang binangig. Sanglit wala sing duha ka tawo nga magkapareho gid, ang tanan nga pag-asawahay may panalagsa nga mga away. Apang mahimo matukiban sang pirme nagaaway nga mga mag-asawa nga sa sulod sang tinuig ang ila gugma nagbugnaw. Mahimo gani sila maghinakop, ‘Indi kami magsahuay. Pirme kami nagaaway!’

Apang, ang binangig lamang indi dapat ang katapusan sang isa ka pag-asawahay. Ang pamangkot amo, Paano atubangon ang binangig? Sa isa ka madinalag-on nga pag-asawahay, natun-an sang mag-asawa nga hambalan ang ila mga problema nga indi kinahanglan nga mangin, subong sang tawag sa sini sang isa ka doktor, “mahirop nga magkaaway.”

“Ang Gahom sang Dila”

Makahibalo bala kamo nga mag-asawa kon paano hambalan ang inyo mga problema? Ang duha dapat handa nga hambalan ini. Sa pagkamatuod, isa ini ka kalantip​—⁠isa nga makahalangkat tun-an. Ngaa? Una, kita tanan sa pulupanag-on “nagakasandad sa pulong” bangod sang pagkadi-himpit. (Santiago 3:2) Nian, ang iban naman nagdaku sa mga puluy-an diin pirme nagapangakig ang isa ka ginikanan. Kutob sa pagkabata, sa isa ka kahulugan, ginhanas sila sa pagpati nga ang mga pagsilabo sa kaakig kag ang pagpamuyayaw normal lamang. Ang isa ka bata nga lalaki nga nagdaku sa amo sini nga palibot mahimo magtubo nga mangin “tawo nga maakigon,” isa nga “madali  magsingkal.” (Hulubaton 29:22) Subong man, ang isa ka bata nga babayi nga may amo sini nga pagpadaku mahimo mangin “maparas-sing-dila kag maakigon nga babayi.” (Hulubaton 21:​19, The Bible in Basic English) Mabudlay dulaon ang natanom sing tudok nga mga panghunahuna kag mga reaksion.⁠ *

Kon amo, ang paglubad sa binangig nagadalahig sang pagtuon sing bag-ong mga paagi agod mapabutyag ang mga panghunahuna. Indi ini diutay lamang nga butang, kay ang hulubaton sa Biblia nagasiling: “Ang kamatayon kag kabuhi yara sa gahom sang dila.” (Hulubaton 18:21) Huo, mahimo man nga daw indi ini importante nga butang, apang ang inyo relasyon mahimo maguba ukon mapasag-uli kon paano ka nagapakighambal sa imo tiayon. “May isa nga nagapamulong sing di-mapatugsilingon kaangay sang mga pagsuntok sang espada,” siling sang isa pa ka hulubaton sa Biblia, “apang ang dila sang mga maalam nagabulong.”—Hulubaton 12:⁠18.

Bisan pa ang imo tiayon daw amo ang salaon sa sini nga bahin, hunahunaa ang mga butang nga ginahambal mo sa tion sang away. Ang imo bala mga pulong nagasaklaw, ukon ini bala nagabulong? Nagapasingkal bala ini sang kaakig ukon nagapabugnaw sini? “Ang matigdas nga pulong nagapaibwal sang kaakig,” siling sang Biblia. Sa kabaliskaran, “ang panalabton, kon mahumok, nagapalugpay sang kasingkal.” (Hulubaton 15:1) Ang mga tinaga nga nagatuga sing kasakit​—⁠bisan pa ginpamulong sing malulo​—⁠magapadabdab sang kaakig.

Sa pagkamatuod, kon may butang nga nagatublag sa imo, kinamatarong mo nga ipabutyag ini. (Genesis 21:​9-12) Apang sarang mo ini mahimo nga wala nagauliga, nagainsulto, kag nagapakanubo. Magtalana sing mabakod nga mga dulunan para sa imo kaugalingon​—⁠pila ka butang nga ginapamat-od mo nga indi ihambal sa imo tiayon, subong sang “Naugot ako sa imo” ukon “Kuntani wala na kita magminyo.” Kag bisan pa wala ginahambalan sing espesipiko sang Cristianong si apostol Pablo ang pag-asawahay, maalamon nga likawan nga maulamid sa gintawag niya nga “binais tuhoy sa mga tinaga” kag “masingki nga pagbinais tuhoy sa diutay nga mga butang.”⁠ * (1 Timoteo 6:​4, 5) Kon ang imo tiayon nagagamit sini nga mga pamaagi, indi magbalos sing amo man. Kon tuhoy sa imo, himud-usi ang paghidait.​—⁠Roma 12:​17, 18; Filipos 2:⁠14.

Matuod, kon mag-ibwal ang kaakig, mabudlay punggan ang isiling sang isa. “Ang dila isa  ka kalayo,” siling ni Santiago, nga manunulat sang Biblia. “Walay tawo nga makapahagop sini. Isa ka di-mapunggan nga makahalalit nga butang, puno ini sang makamamatay nga hilo.” (Santiago 3:​6, 8) Kon amo, ano ang himuon mo kon magsingki ang kaakig? Paano ka makighambal sa imo tiayon sa paagi nga nagapabugnaw sang binangig sa baylo nga nagagatong sini?

Kon Paano Pabugnawon ang Mainit nga Baisay

Nasapwan sang iban nga mas mahapos pabugnawon ang kaakig kag lubaron ang sadsaran nga mga problema kon hatagan nila sing igtalupangod ang ila mga balatyagon sa baylo sang mga ginahimo sang ila tiayon. Halimbawa, ang “Nasaklaw ako sa ginhambal mo” mas epektibo sangsa “Ginsaklaw mo ako” ukon “Mas maayo nga wala mo ina ginhambal.” Siempre pa, kon nagapabutyag sang imo balatyagon, ang hagyo sang imo tingog indi dapat maakigon ukon matinamayon. Ang imo tuyo amo dapat ang pagpatalupangod sa problema sa baylo sang pag-atake sa isa ka tawo.​—⁠Genesis 27:​46⁠–​28:⁠1.

Dugang pa, dumduma pirme nga may “tion sa paghipos kag tion sa paghambal.” (Manugwali 3:7) Kon ang duha ka tawo nagahambal sing dungan, wala sing isa sa ila ang nagapamati, kag wala sing matigayon. Gani kon ikaw na ang dapat magpamati, “magmadagmit sa pagpamati, magmahinay sa paghambal.” Importante man, “magmakuli sa pagpangakig.” (Santiago 1:19) Indi paghangpa sing literal ang tanan nga maparas nga hambal nga ginabungat sang imo tiayon; ukon “magmadagmit ang imo espiritu sa pagpangakig.” (Manugwali 7:9) Sa baylo, tinguhai nga hantupon ang mga balatyagon sa likod sang ginahambal sang imo tiayon. “Ang paghantop sang tawo nagapakuli gid sang iya kaakig,” siling sang Biblia, “kag katahom sa bahin niya nga paligaron ang kalapasan.” (Hulubaton 19:11) Ang paghantop makabulig sa bana ukon sa asawa nga tan-awon ang rason sa likod sang di-paghangpanay.

Halimbawa, ang reklamo sang asawa nga ang iya bana wala na sing tion sa iya mahimo nga indi lamang tuhoy sa mga oras kag mga minuto. Mahimo nga mas may kaangtanan ini sa iya balatyagon nga ginpatumbayaan ukon wala ginaapresyar. Subong man, ang reklamo sang bana nahanungod sa padasudaso nga pagbakal sang iya asawa mahimo nga indi lamang tuhoy sa kuwarta nga gingasto. Mahimo nga mas nahanungod ini sa iya balatyagon nga wala ginkonsulta sa desisyon. Ang bana ukon asawa nga may paghantop magausisa sang rason sa likod sini kag magahibalo sang kabangdanan sang problema.​—⁠Hulubaton 16:⁠23.

Mas mahapos bala ini hambalon sangsa himuon? Huo! Kon kaisa, walay sapayan sang bug-os nga mga panikasog, ang indi mainayuhon nga mga tinaga ginahambal kag ang kaakig nagaibwal. Kon makita mo nga nagakahanabo ini, mahimo kinahanglan mo nga sundon ang laygay sang Hulubaton 17:​14: “Antes magsilabo ang away, magbiya ka na.” Wala sing malain sa pagpaisol sang paghambalanay tubtob magbugnaw ang mga balatyagon. Kon mabudlay  ang paghambalanay nga wala nagapangakig, mahimo nagakaigo nga may isa ka hamtong nga abyan nga maglingkod upod sa inyo kag magbulig sa inyo nga athagon ang inyo mga di-paghangpanay.⁠ *

Hupti ang Realistiko nga Pagtamod

Indi maluyahan sing buot kon ang inyo pag-asawahay indi subong sa ginpanan-aw mo samtang naganobyahanay pa lang. Ang isa ka grupo sang mga eksperto nagsiling: “Para sa kalabanan nga mga tawo, ang pag-asawahay indi walay katapusan nga kalipay. Kon kaisa malipayon ini kag kon kaisa naman mabudlay gid.”

Huo, ang pag-asawahay mahimo indi mangin isa ka sugilanon sang paghigugmaanay, apang indi man ini kinahanglan nga mangin isa ka trahedya. Samtang may mga tion nga kon kaisa kinahanglan ninyo nga mag-asawa magpaumod sa isa kag isa, may mga okasyon man nga mahimo mo kalimtan ang inyo di-paghangpanay kag malipay na lamang nga magkaupod, nagakasadya, kag nagahambalanay subong mag-abyan. (Efeso 4:​2; Colosas 3:13) Amo ini ang mga tion nga mahimo ninyo papagsikon ang gugma nga naglubad.

Dumduma, ang duha ka di-himpit nga tawo indi mahimo makatigayon sing himpit nga pag-asawahay. Apang makasapo sila sing kalipay. Sa pagkamatuod, bisan sa mga kabudlayan, ang inyo relasyon subong mag-asawa mangin tuburan sang daku nga kalipay. Isa ka butang ang pat-od: Kon manikasog kamo sang imo tiayon kag handa nga mangin mapasibusibuon kag pangitaon ang kaayuhan sang iban, may nagakaigo gid nga rason sa pagpati nga ang inyo pag-asawahay mahimo masalbar.​—⁠1 Corinto 10:⁠24.

[Mga nota]

[Blurb sa pahina 12]

Ang imo bala mga pulong nagasaklaw, ukon ini bala nagapaayo?

[Kahon/Retrato sa pahina 10]

IHABOY ANG BOLA SING MAHINAY

Ang Biblia nagasiling: “Magpamulong kamo pirme nga may kaayo, nga natimplahan sing asin, agod mahibaluan ninyo kon paano kamo dapat maghatag sing sabat sa tagsatagsa.” (Colosas 4:6) Maaplikar gid ini sa pag-asawahay! Sa pag-ilustrar: Sa hampang nga sal-anay bola, ginaitsa mo ang bola agod mahapos ini masalo. Wala mo ini ginahaboy sing makusog amo nga mahalitan ang imo kahampang. Gamita ini man nga prinsipio kon nagapakighambal sa imo tiayon. Ang pagbungat sing masakit nga hambal magatuga lamang sing halit. Sa baylo, maghambal sing malulo​—⁠sing mainayuhon​—⁠agod mahangpan sang imo tiayon ang imo ginahambal.

[Kahon/Retrato sa pahina 11]

HINUMDUMA!

Basaha ang nagligad nga mga sulat kag mga kard. Tan-awa ang mga retrato. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ngaa nabihag ako sa akon tiayon? Ano ang iya mga kinaiya nga akon gid naluyagan? Ano nga mga hilikuton ang ginhimo namon nga magkaupod? Ano ang nagpakadlaw sa amon?’ Nian ipakighambal ini nga mga handumanan sa imo tiayon. Ang paghambalanay nga nagasugod sa dinalan nga “Nadumduman mo bala ang tion . . . ?” mahimo magbulig nga mapasag-uli ninyo nga mag-asawa ang inyo anay mga balatyagon sa isa kag isa.

[Kahon sa pahina 12]

BAG-ONG TIAYON, MGA PROBLEMA AMO GIHAPON

Ang pila ka tiayon nga nakibon sa walay gugma nga pag-asawahay nasulay nga sugdan liwat ang tanan sa isa ka bag-ong tiayon. Apang ginapakamalaut sang Biblia ang pagpanghilahi, sa pagsiling nga ang tawo nga nagapaduyog sa sini nga sala “nawad-an sing tagipusuon [“buangbuang,” New English Bible]” kag “nagalaglag sang iya kaugalingon nga kalag.” (Hulubaton 6:32) Sa ulihi, mawasi sang di-mahinulsulon nga makihilahion ang kahamuot sang Dios​—⁠ang labing malain nga sahi sang kahalitan nga posible.​—⁠Hebreo 13:⁠4.

Ang daku nga kabuangan sang makihilahion nga dalanon ginapakita sa iban man nga mga paagi. Una, ang makihilahion nga nagminyo liwat mahimo magaatubang sing amo gihapon nga mga problema nga nagpapiot anay sang iya una nga pag-asawahay. Si Dr. Diane Medved nagahatag sang isa pa ka butang nga binagbinagon: “Ang una nga butang nga nahibaluan sang imo bag-o nga tiayon tuhoy sa imo,” siling niya, “amo nga handa ka magluib. Nahibaluan niya nga luiban mo ang isa nga ginpangakuan mo nga padunggan. Nga sampaton ka sa paghimo sing mga balibad. Nga mahimo indi mo pagtumanon ang pangako. Nga ang kalipay ukon pagpaayaw sa bugal mga paon nga ginasunod mo. . . . Paano mahibaluan sang imo bag-ong tiayon nga indi ka na liwat masulay?”

[Kahon sa pahina 14]

KAALAM GIKAN SA MGA HULUBATON SA BIBLIA

• Hulubaton 10:​19: “Sa kabuganaan sang mga pulong wala ginakulangi sing paglapas, apang ang nagapugong sang iya mga bibig nagapanghikot sing mainandamon.”

Kon maakig ka, mahimo ka maghambal sang indi mo buot ihambal​—⁠kag sa ulihi hinulsulan ini.

• Hulubaton 15:​18: “Ang masingkal nga tawo nagapaibwal sing pagbanggianay, apang ang makuli sa pagpangakig nagapalugpay sang kasuayon.”

Ang masakit nga mga panumbungon magatiklod sa imo tiayon nga mangin mapangapinon, samtang ang mapailubon nga pagpamati magabulig sa inyo nga duha nga pangabudlayan ang solusyon.

• Hulubaton 17:​27: “Ang bisan sin-o nga nagapugong sang iya mga pulong nagapanag-iya sing ihibalo, kag ang tawo nga mahinantupon mabugnaw sa espiritu.”

Kon mamutikan mo nga nagasilabo ang kaakig, labing maayo nga maghipos agod malikawan ang daku nga away.

• Hulubaton 29:​11: “Ginapaguwa sang buangbuang ang iya bug-os nga espiritu, apang sia nga maalamon nagapabilin sa sini nga malinong tubtob sa katapusan.”

Ang pagpugong sa kaugalingon importante gid. Ang masingki nga pagpabutyag sang maparas nga mga pulong magapahilayo lamang sang imo tiayon.