Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ako Makasarang Karon nga Ginbiyaan Na Kami ni Tatay?

“Mabudlay gid magdaku nga wala si Tatay. Luyag ko lang ang diutay nga igtalupangod.”​—⁠Henry.⁠ *

SI Joan 13 anyos sang magbiya ang iya amay sa puluy-an. Bangod nagiyan sing lakas sa alkohol, makapila lang sia nagtinguha nga pakig-angutan ang iya kabataan pagkatapos sang iya pagbiya. Sing makapasubo, wala nagaisahanon si Joan; madamo nga pamatan-on ang ginbayaan sang ila amay.

Kon natabo ini sa imo, mahimo nga mabudlayan ka gid sa pag-atubang sa kahimtangan. Mahimo nga madaug ka sang kasakit kag kaakig sa pulupanag-on. Mahimo kon kaisa nga masubuan ka kag mapung-aw. Mahimo tilawan mo pa gani nga magrebelde. Subong sang ginsiling anay sang manunulat sang Biblia nga si Solomon, ‘ang pagpigos nagapahikot sing binuang sa maalam.’​—⁠Manugwali 7:⁠7.

‘Nagahikot sing Binuang’

Si James ‘naghikot sing binuang’ sang nagbiya ang iya amay sa puluy-an. Si James nagsiling: “Wala ako namati sa bisan ano nga awtoridad, bisan sa akon iloy. Pirme ako nagapakig-away. Pirme ako nagabutig kag nagalakat sing patago kon gab-i bangod wala sing nagadisiplina sa akon. Gintinguhaan ni Nanay nga punggan ako, apang indi sia makasarang.” Nag-ayo bala ang kahimtangan ni James bangod sang pagrebelde? Wala gid. Si James nagsiling nga wala magdugay “nagtilaw [sia] sang mga droga, nagligoy sa eskwelahan, kag nalagbong sa klase.” Wala magdugay ang di-maayo nga batasan nagsagsag. “Nangawat ako sa mga balaligyaan,” tu-ad niya, “kag ginkawatan ko man ang mga tawo. Makaduha ako nga gin-aresto kag ginbilanggo sa makadali, apang wala ina makapauntat sa akon.”

Sang ginpamangkot kon ngaa nagrebelde sia, si James nagsiling: “Bangod wala na si Tatay, wala na ako sing disiplina. Wala ko gid mahunahuna kon daw ano ka daku nga ginasaklaw ko si Nanay, ang akon manghod nga lalaki kag babayi, kag ako mismo. Luyag ko ang atension kag pagdisiplina ni Tatay.”

Apang ang pagrebelde nagapalain lamang sang kahimtangan. (Job 36:​18, 21) Halimbawa, wala lamang magdala sing problema si James sa iya kaugalingon kundi sa iya man iloy kag mga utod, nga nag-antos sing di-nagakadapat nga kahuol kag kabalaka. Ang labi pa ka serioso amo ang katunayan nga ang rebelyuso nga paggawi nagasumpakil mismo sa Dios. Ti, si Jehova nagasugo sa mga  pamatan-on nga mangin matinumanon sa ila iloy.​—⁠Hulubaton 1:​8; 30:⁠17.

Paglandas sa Kaakig

Busa, paano mo atubangon ang kaakig kag kaugot nga mahimo mabatyagan mo sa imo amay? Una sa tanan, mahimo kinahanglan pahanumdumon mo ang imo kaugalingon nga ang pagbiya sang imo amay indi mo sala. Wala ini nagakahulugan nga wala na sia nagapalangga sa imo ukon nagaulikid sa imo. Matuod, masakit kon ang isa ka amay wala gid nagapanikasog nga magtawag ukon magduaw. Apang subong sang ginpakita sang nauna nga artikulo sa sini nga serye,⁠ * madamo sang nagbiya nga mga amay ang wala na makig-angot sa ila kabataan, indi bangod wala nila sila ginapalangga, kundi bangod ginakonsiensia kag nahuya gid sila. Ang iban naman, kaangay sang amay ni Joan, nagiyan sa mga droga ukon alkohol, kag nagpugong ini sa ila ikasarang nga maggawi sing normal.

Ano man ang kahimtangan, tinguhai nga dumdumon nga ang imo mga ginikanan indi himpit. Ang Biblia nagasiling: “Ang tanan nagpakasala kag nakulangan sing himaya sang Dios.” (Roma 3:​23; 5:12) Matuod, wala ini nagapasaylo sang makahalalit ukon iresponsable nga paggawi. Apang ang pagbaton sa katunayan nga napanubli naton tanan ang pagkadi-himpit labi nga nagapahapos agod ipaiway mo ang malaglagon nga kaakig kag kaugot.

Ang ginasiling sa Manugwali 7:​10 makabulig sa imo nga malandas ang kaakig kag kaugot nga mabatyagan mo sa imo mga ginikanan. Talupangda kon paano ini nagapaandam batok sa paghugod sa nagligad: “Indi magsiling: ‘Ngaa natabo nga ang nagligad nga mga adlaw nangin maayo sangsa sini?’ kay indi bangod sa kaalam nga namangkot ka tuhoy sini.” Sa amo, sa baylo nga pamensaron pirme ang nagligad nga mga hitabo, mas maayo nga ihugod ang igtalupangod kon paano himuon nga labing maayo ang imo kahimtangan.

Paghimo sing Tikang

Halimbawa, ayhan magahimo ka sing tikang agod pakig-angutan ang imo amay. Matuod, sia ang nagbiya sa imo kag nagakaigo nga magbatyag ka nga sia dapat ang una nga maghimo sing tikang. Apang kon wala niya ini ginhimo kag ang kakulang sing komunikasyon sa iya nagapahanusbo sa imo, indi ayhan maayo nga ikaw na mismo ang magtinguha nga pauswagon ang kahimtangan? Binagbinaga kon ano ang ginhimo ni Jesucristo sang ginsaklaw sia sang pila niya ka abyan. Sa katapusan nga gab-i sang iya tawhanon nga pagkabuhi, ginbiyaan sia sang iya mga apostoles. Nagpahambog si Pedro nga magaunong sia kay Jesus bisan ano man ang matabo. Apang, ginpanghiwala ni Pedro si Jesus​—⁠indi lang sing makaisa kundi sing makatlo!​​—⁠Mateo 26:​31-​35; Lucas 22:​54-​62.

Bisan amo sina, padayon nga ginpalangga ni Jesus si Pedro walay sapayan sang mga kaluyahon ni Pedro. Pagkatapos sang pagkabanhaw ni Jesus, si Jesus ang una nga naghimo sing tikang agod ibalik ang ila kaangtanan paagi sa pagpakita sing pinasahi kay Pedro. (1 Corinto 15:5) Sing makawiwili,  sang ginpamangkot ni Jesus si Pedro: “Ginahigugma mo bala ako?” Ang sabat ni Pedro “Huo, Ginuo, ikaw nakahibalo nga ginapalangga ko ikaw.” Walay sapayan sang iya makahuluya nga mga buhat, ginhigugma gihapon ni Pedro si Jesus.​—⁠Juan 21:⁠15.

Subong sang natabo kanday Pedro kag Jesus, ang kahimtangan upod sa imo amay mahimo nga indi gid man gali walay paglaum. Ayhan magahulag sia kon magahimo ka sing inisyatibo subong sang pagtawag sa telepono, pagsulat, ukon pagduaw. Si Henry, nga ginsambit sa umpisa, nagsiling: “Ginsulatan ko kis-a si Tatay, kag ginbalusan niya ako nga nagasiling nga ginapabugal niya ako. Ginkuwadro ko yadto nga sulat kag ginsab-it ini sa dingding sa sulod sang mga tinuig. Yari ini gihapon tubtob karon.”

Sanday Joan kag ang iya mga utod naghimo man sing tikang nga duawon ang ila alkoholiko nga amay. “Indi gid maayo ang iya kahimtangan,” baton ni Joan, “apang makalilipay gihapon nga makita sia.” Ayhan ang paghimo sing inisyatibo magaresulta sing maayo sa imo bahin. Kon sa primero wala ini ginbalusan, mahimo nga palipason mo anay ang pila ka tion kag nian magtilaw liwat.

Paglandas sa Kasakit nga Sikwayon

Ginapahanumdom kita ni Solomon nga may “tion sa pagpangita kag tion agod batunon ang pagkadula.” ( Manugwali 3:6) Kon kaisa ang isa ka pamatan-on dapat mag-atubang sang masakit nga katunayan nga ang iya amay indi luyag nga may relasyon sa iya kabataan. Kon matuod ini sa imo amay, ayhan marealisar niya sa pila ka adlaw kon ano ka daku ang nawasi niya bangod sang indi paghupot sing relasyon sa imo.

Apang sa karon, magsalig nga ang pagsikway niya sa imo wala nagakahulugan nga wala ka na sing pulos. Ang salmista nga si David sa Biblia nagsiling: “Kon magbiya sa akon ang akon amay kag ang akon iloy, nian si Jehova magasapupo sa akon.” (Salmo 27:10) Huo, daku gihapon ang imo balor sa mga mata sang Dios.​—⁠Lucas 12:​6, 7.

Busa kon ginaluyahan ikaw ukon ginapung-aw, magpalapit sa Dios sa pangamuyo. (Salmo 62:8) Sugiri sia sang imo matuod nga ginabatyag. Saligi nga pamatian ka niya kag lugpayan. Ang isa pa ka salmista sa Biblia nagsulat: “Sang nagdamo ang nagatublag ko nga mga panghunahuna, ang imo mga paglugpay nagsugod sa paghaplos sa akon kalag.”​—⁠Salmo 94:⁠19.

Ang suod nga pagpakig-upod sa mga masigka-Cristiano makabulig man sa imo nga mabatas inang pagsikway. Ang Hulubaton 17:​17 nagasiling: “Ang matuod nga kaupod nagahigugma sa tanan nga tion, kag isa ka utod nga natawo kon may kapiutan.” Masapwan mo inang matuod nga mga kaupod sa sulod sang Cristianong kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova. Makabulig ilabi na kon makilala mo ang pila ka manugtatap sa kongregasyon. Ang manghod ni Joan nga si Peter naghatag sini nga laygay: “Makighambal sa mga tigulang sa kongregasyon, kag buligan ka gid nila. Kon ginbiyaan ikaw sang imo amay, pahibal-a sila sang imo balatyagon.” Mahimo man maghatag sing pila ka praktikal nga mga panugda ang mga manugtatap sa kongregasyon agod mahimo mo ang pila ka responsabilidad nga ginatatap anay sang imo amay, subong sang pagkay-o sang balay.

Ang imo iloy mahimo man mangin tuburan sang suporta. Matuod, mahimo nga nagaantos man sia sing kahuol sa emosyon. Apang kon matinahuron mo nga ginapabutyag ang imo mga balatyagon, walay duhaduha nga himuon niya ang iya bug-os nga masarangan sa pagbalos.

Sakdaga ang Imo Pamilya!

Bangod sang pagbiya sang imo amay, mahimo may epekto ini sa imo pamilya sa pila ka paagi. Ang imo iloy mahimo magtrabaho​—⁠ayhan sing duha ka trabaho​—⁠agod makatibawas. Mahimo ninyo abagahon sang imo mga utod ang dugang pa nga mga salabton sa puluy-an. Apang makaatubang ka sa sina nga mga pagbag-o kon palambuon mo ang di-makagod nga Cristianong gugma. (Colosas 3:14) Makabulig ini sa imo nga mahuptan ang positibo nga panimuot kag magtahaw ang kaakig. (1 Corinto 13:​4-7) Si Peter nagsiling: “Ang pagbulig sa akon pamilya amo ang husto nga butang nga himuon, kag nalipay ako sa paghibalo nga ginabuligan ko ang akon iloy kag ang akon mga magulang nga babayi.”

Walay duhaduha, ang pagbiya sang amay sa puluy-an isa ka masubo, masakit nga hitabo. Apang makapat-od ka nga paagi sa bulig sang Dios kag sa mahigugmaon nga bulig sang Cristianong mga abyan kag pamilya, ikaw kag ang imo pamilya makabatas.⁠ *

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 24]

Ang pila ka pamatan-on naghimo sing tikang agod pakig-angutan ang ila amay