Isa ka Negosyo nga May Madugay Na nga Maragtas

Ang talyer ni Juan sa pagpamanday amo ang pinakamatahom kag pinakamaayo-sing-materyales nga tinukod sa iya komunidad. Ginapabugal niya ini kag importante gid ini sa iya. Apang isa ka gab-i natabo ang isa ka sunog. Sa sulod lamang sang pila ka oras, ang iya matahom nga talyer nangin abo.

SANG wala pa ini matabo, nahunahuna ni Juan nga gamiton ang iban nga kuwarta nga gingasto niya sa pagpatindog sang iya talyer sa pagbakal sing seguro sa sunog. Apang, nangatarungan sia: ‘Mahalungon gid ako. Kag kon wala sing matabo nga sunog, ang seguro mangin pag-uyang lamang sing kuwarta.’ Apang natabo gid ang isa ka sunog. Kon ang talyer ni Juan ginpaseguro, kuntani napatindog niya ini liwat. Bangod wala sing seguro, wala niya ini mapatindog liwat.

Ano ang Seguro?

Ang seguro indi isa ka puhunan nga gikan sini ang isa nagalaum nga mabawi ang iya kuwarta. Ni ini isa ka sugal. Ang sugarol nagapasimpalad apang ang seguro nagahatag sing pangamlig batok sa mga risgo nga nagaluntad na. Ang seguro isa ka paagi sa pagpaambit sang risgo sa iban.

Sugod pa sang una nga panahon, gintipon sang mga komunidad ang pila sang ila manggad agod buligan ang mga indibiduwal nga nag-antos sing kadulaan. Sang nagligad nga mga 3,500 ka tuig, ginsugo ni Moises ang pungsod sang Israel sa pag-amot sing isa ka bahin sang ila patubas sa pulupanag-on “sa dumuluong nga pumuluyo kag sa ilo nga bata nga lalaki kag sa balo nga babayi.”​—⁠Deuteronomio 14:​28, 29.

Ang mga Ginhalinan sang Seguro

Ang seguro linibo ka tuig na nga nagaluntad. Ang isa ka sahi sang credit insurance ginlakip anay sa Kodigo ni Hammurabi, isa ka koleksion sang mga kasuguan sang Babilonia nga nauna pa kuno sa Kasuguan ni Moises. Agod gastuhan ang ila mga paglakbay sa pagpatikang sang una nga panahon, ang mga tag-iya sang barko naghulam sing kuwarta sa mga manugpuhunan. Kon ang isa ka barko maguba, wala sing salabton ang mga tag-iya nga bayaran ang mga utang. Sanglit madamong barko ang nakabalik nga wala sing malain nga natabo, ang saka nga ginabayad sang madamong tag-iya sang barko nagakaigo na agod mabayaran ang mga manugpahulam.

May kaangtanan man sa pagpatikang paagi sa mga barko amo nga sang ulihi ang isa sang pinakabantog nga manugpaseguro sa bug-os nga kalibutan, ang Lloyd’s sang London nagluntad. Sang 1688, si Edward Lloyd nagpatikang sing isa ka kapehan diin ang mga negosyante kag mga bangkero sa London nagsapol sing di-pormal agod magnegosyo. Didto ang mga manugpuhunan nga nagtanyag sing mga kontrata sang seguro sa mga sakayanon nagsulat sang ila mga ngalan sa idalom sang espesipiko nga kantidad nga batunon nila bilang baylo sang isa ka pagbayad, ukon premium. Ining  mga manugpaseguro nakilal-an subong mga underwriter. Sang 1769, ang Lloyd’s nangin isa ka pormal nga grupo sang mga underwriter nga sang ulihi nangin panguna nga sosiedad sang pagpaseguro para sa mga risgo may kaangtanan sa pagpatikang sa dagat.

Ang Seguro Karon

Kon ang mga tawo nagabakal sing seguro karon, ginapaambit gihapon nila ang ila risgo. Ang modernong mga kompanya sang seguro nagatuon sang mga estadistika nga nagapakita sang kadamuon sang nagligad nga mga kadulaan​—⁠halimbawa, mga kadulaan bangod sang mga sunog sa talyer​—⁠agod tinguhaan nga pakton kon ano nga mga kadulaan ang maeksperiensiahan sang ila mga kliyente sa palaabuton. Ginagamit sang kompanya sang seguro ang kuwarta nga ginabayad sang madamong kliyente agod bayaran ang mga kliyente nga nagaantos sing kadulaan.

Nagakinahanglan ka bala sing seguro? Kon amo, ano nga sahi sang seguro ang nagakabagay sa imo mga kahimtangan? Kag may seguro ka man ukon wala, anong mga pangandam ang makabulig sa imo agod maatubang sing madinalag-on ang mga risgo sa kabuhi?

[Retrato sa pahina 3]

Ang isa sang pinakabantog nga manugpaseguro sa bug-os nga kalibutan nagsugod sa isa ka kapehan

[Credit Line]

Courtesy of Lloyd’s of London