Nagalapta nga Radiasyon—Ginakabalak-an nga Butang

PAGKATAPOS sang pagtesting sa nuklear nga mga hinganiban sang katuigan 1950, ang strontium 90 (Sr90), isa ka wala ginapaabot nga resulta sang nuklear nga mga reaksion, makita sa mga ngipon sang bata, report sang Globe and Mail nga pamantalaan sang Canada. Sadto nga tion, ginpasibangdan ini sa hinali nga pagdamo sang kanser sa tunga sang kabataan.

Sa karon, pagligad sang mga dekada, nabalaka liwat ang mga sientipiko nga katapo sang U.⁠S. Radiation and Public Health Project. Si Dr. Janet Sherman, isa ka internal-medicine nga espesyalista, nga nagatrabaho sa proyekto, nagpaathag nga “ang nibel sang Sr90 sa ngipon sa pagkalapsag sang mga kabataan nga nabun-ag kutob sang 1990 nagalab-ot sa mga nibel nga nagluntad anay sang mga tinuig nga gintesting ang nuklear nga mga hinganiban sa ibabaw sang duta.”

Diin naghalin ang Sr90? Ginatudlo sang pila ka sientipiko ang nagligad nga nuklear nga mga aksidente, ang radiasyon gikan sa nuklear nga mga planta nga nagapanghikot sing maayo, ukon ang mga pagtesting sa bomba nga ginhimo madamong tinuig na ang nakaligad subong posible nga ginhalinan.⁠ * Bisan ano man ang ginhalinan sini, makuha sang tawo ang Sr90 paagi sa pagkaon sing may radiasyon nga mga tanom kag pag-inom sing gatas sang mga baka nga nakahalab sing may radiasyon nga hilamon. Bangod ang Sr90 magkaanggid sing kemikal sa calcium, nagapabilin sa tul-an sang mga tawo ang radyoaktibo, nga nagadugang sa katalagman nga makanser sa tul-an kag magmasakit sing leukemia.

Ang Globe nagpabutyag man sing kabalaka tuhoy sa pagkanadayag sang naulihi nga mga kaliwatan sa radiasyon. “Kon kuhaon gikan sa reactor core,” paathag sang pamantalaan, “[ang nuklear nga basura] mga isa ka milyon ka beses nga mas madamo ang radyoaktibo sangsa kon ginpasulod sa reactor core. Ang usado nga gatong nga bag-o lang ginkuha sa reactor core ginakabig nga tuman ka makamamatay amo nga ang isa ka tawo nga nagatindog sing isa ka metro lamang ang kalayuon mahimo mapatay bangod sang paghilo sang radiasyon sa sulod sang isa ka oras.”

Bangod sang katalagman sang nagalapta nga radiasyon nga nagapakugmat sa katawhan, realistiko bala nga mangin malaumon sa malig-on nga palaabuton? Sang ang duta kag ang mga buhi nga butang sa sini una nga gintuga, ang Biblia nagasugid sa aton nga ang tanan “tama gid kaayo.” (Genesis 1:31) Makasalig kita sa saad sang Biblia nga sa dili madugay ang aton duta mangin isa ka paraiso. Ang pagkaon kag ang tubig nga may radiasyon mangin butang na lang sang nagligad.​​—⁠Salmo 65:​9-​13; Bugna 21:​1-4.

[Nota]

[Credit Line sa pahina 31]

Photo: U.⁠S. Department of Energy photograph