Ano ang Palaabuton sang mga Siudad?

“SA PAGTULOK sa aton mga siudad, makita naton ang aton palaabuton.” Amo sini ang ginsiling ni Ismail Serageldin sang World Bank. Apang sa nakita naton, ina nga palaabuton daw indi masanag.

Sing dalayawon, ginahimo ang serioso nga mga panikasog agod mapauswag ang kabuhi sa madamo nga siudad. Natapos sining karon lang sang New York City ang pagpakay-o sang Times Square sa Manhattan. Sang nagligad, nakilal-an ini bangod sang mga establisamento sini sa pornograpiya, droga, kag krimen. Ang bag-ong mga balaligyaan kag mga teatro karon sa mga dalan, nagaganyat sa linibo ka dumuluaw. Ang Naples, Italya, “ang tumalagsahon kag moderno nga siudad nga pareho anay sing ranggo sa London kag Paris,” suno sa National Geographic nga magasin, nahapay sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Ang Naples nangin simbulo sang krimen kag kagamo. Apang, sang ang siudad ginpili nga hiwatan sang isa ka komperensia sa politika sang 1994, daw nabuhi ini liwat bangod sang dalagku nga pagbag-o sa sentro sang siudad.

Sa pagkamatuod, ang mas di-peligruso, mas matinlo nga mga siudad may bili. Ang dugang nga kaluwasan masunson nagakahulugan sang dugang nga mga pulis. Ang isa pa ka bili mahimo nga amo ang pagsabad sa pribado nga kabuhi. Ang pila ka publiko nga mga duog dalayon nga ginabantayan sang mga kamera sang telebisyon kag nakasibilyan nga mga pulis. Samtang nagadayandayan ka sa parke kag nagalabay sa mga fountain, iskultura, ukon mga kabulakan, wala hinalung-ong nga nagalabay ka gali sa mga checkpoint para sa seguridad.

Kon kaisa ang mga pag-uswag may daku man nga bili sa mga imol. Binagbinaga ang ginatawag sang iban nga gentrification​—⁠ang proseso diin ang mas-daku-sing-kita nga mga pamilya nagasaylo sa anay imol nga mga komunidad. Ang gentrification resulta sang nagabalhin nga ekonomiya​—⁠isa ka “pagbalhin gikan sa paghimo sing mga produkto sa pabrika pakadto sa mga pagserbisyo, gikan sa pagsandig sa kasarangan nga mga trabaho pakadto sa makatalaka nga mga trabaho.” (Gentrification of the City, gin-edit ni Neil Smith kag ni Peter Williams) Samtang ang mabug-at kag de-mano nga mga trabaho nangin karaan na kag ang pagkinahanglan sing propesyonal kag teknikal nga mga mamumugon nagadugang, ang pagkinahanglan para sa kombeniente kag maarang-arang nga pabalay nagadugang man. Sa baylo nga magbiyahe pakadto sa mga lugar sa guwa sang siudad, madamong daku-sing-suweldo nga mga propesyonal ang nagapakamaayo sa pagpakay-o  sang mga puluy-an sa anay imol nga mga komunidad.

Natural lamang nga nagaresulta ini sa daku nga pag-uswag sa komunidad. Apang samtang ang komunidad nagauswag, ang presyo nagasaka man. Masunson matukiban sang mga imol nga indi na nila masarangan nga magpuyo sa mga komunidad nga ginatrabahuan kag ginapuy-an nila sing mga tinuig!

Kamatayon sang Siudad?

Mahimo nga karon lang nabatyagan sang mga siudad ang puwersa sang pagbalhin nga tuga sang bag-ong mga teknolohiya. Samtang nagabantog ang Internet subong isa ka paagi sa pagpamalaklon kag sa pagnegosyo, mahimo ini may daku nga mga resulta. Ginapahapos na sang bag-ong mga teknolohiya ang pagsaylo sang pila ka negosyo sa guwa sang mga siudad​—⁠nga nagadala sang madamong mamumugon upod sa ila.

Samtang ang pagpamalaklon kag pagtrabaho paagi sa Internet nangin popular, ang mga tawo mahimo nga indi na luyag maglakbay sa nagaginutok nga mga lugar sang negosyo. Ang libro nga Cities in Civilization nagapanugda: “Mahimo ginapanan-aw naton ang pila ka kinaandan nga mga mamumugon, ilabi na ang part-time nga mga mamumugon, nga nagatrabaho sing bug-os gikan sa puluy-an ukon mga workstation sa komunidad, . . . sa amo nagabuhin sang kabug-usan nga kadamuon sang trapiko.” Ang arkitekto nga si Moshe Safdie naghaumhaum man: “Sa sining bag-o nga palibot, mahimo nga may yara kita lapnag nga pagpaaplaag sang minilyon ka minuro, nagahatag sa lokal nga mga indibiduwal sang kasulhay sang pangabuhi sa magamay nga banwa kag sang kabuganaan sa kultura sang dalagkung maragtason nga mga siudad paagi sa kompyuter kag Internet.”

Ano ang Palaabuton sang mga Siudad?

Madamo nga tagpanilag ang nagapati nga walay sapayan sang teknolohiya, ang mga siudad nagatanyag sing mga serbisyo kag mga bentaha nga padayon nga magaganyat sa mga tawo. Ano man ang palaabuton, ang mga siudad sa panahon naton yara karon sa krisis! Kag wala sing solusyon nga nakita para sa madamo nga problema sang pagpabalay kag sanitasyon para sa nagadamo nga minilyon sang tagasiudad nga mga imol. Ni may nakita nga paagi ang bisan sin-o man sa pagdula sang krimen, pag-usmod sang palibot, ukon polusyon sa mga siudad.

Ang iban mahimo magapangatarungan nga dapat lamang padayon nga pasudlon sang mga gobierno ang madamo pa nga kuwarta sa ila mga siudad. Apang nagabinagbinag sang mga hinimuan sang madamo nga gobierno sa paggamit sang ila manggad, makatarunganon gid bala hunahunaon nga ang paglubad sa mga problema sang mga siudad daw subong lamang sang pagsulat sing isa ka tseke? Sang nagligad nga mga dekada ang libro nga The Death and Life of Great American Cities nagsiling: “Sayop ang maghunahuna nga kon may nagakaigo lamang kita nga kuwarta nga gastuhon . . . , mahimo naton madula ang tanan nga hayubhayob naton . . . Apang tan-awa kon ano ang napatindog naton sa nahaunang pila ka bilyones: Manubo-sing-kita nga mga proyekto nga nangin mas malain pa nga mga sentro sang delingkuwensia, bandalismo kag pagkawalay paglaum sang kabilugan nga katilingban sangsa mga hayubhayob nga ginbuslan  kuntani sini.” Ining mga pulong daw matuod gihapon.

Apang kon ang kuwarta indi amo ang solusyon, ano gali? Dapat naton dumdumon nga ang mga siudad ginahuman sang mga tawo, indi lamang sang mga tinukod kag mga dalan. Gani sa katapusan nga pagtulutimbang, ang mga tawo amo ang dapat magbag-o agod mag-uswag ang pangabuhi sa siudad. “Ang labing maayo nga ekonomiya sang isa ka siudad amo ang pag-atipan kag pagtudlo sa mga tawo,” siling ni Lewis Mumford sa The City in History. Kag agod madula ang abuso sa droga, prostitusyon, polusyon, pag-usmod sang palibot, pagkadi-alalangay sa katilingban, bandalismo, graffiti, kag iban pa, indi lamang dugang pa nga mga pulis ukon bag-o nga pintura ang kinahanglan. Ang mga tawo dapat buligan nga maghimo sing daku nga pagbag-o sa ila panghunahuna kag paggawi.

Pagbag-o sa Tagdumalahan

Ang pagpatuman sining daku nga pagbag-o maathag nga indi masarangan sang mga tawo. Gani ang mga panikasog nga lubaron ang mga problema sang mga siudad karon​—⁠bisan daw ano man kaayo ang tinutuyo​—⁠mapaslawan sa ulihi. Apang, ang mga estudyante sang Biblia wala nagakadulaan sing paglaum, kay nakita nila nga ang karon nga mga problema sa mga siudad isa lamang ka halimbawa sang pagkawalay ikasarang sang tawo sa pagdumala sa aton planeta sing nagakaigo. Ang nagalinapta kag magarot nga mga siudad karon maathag nga nagapadaku sang pinamulong sang Biblia sa Jeremias 10:​23: “Ang dalanon sang dutan-on nga tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo nga nagalakat bisan ang pagtuytoy sa iya tikang.” Ang mga panikasog sang tawo nga gamhan ang kaugalingon nagresulta sa kasubo sa daku nga kasangkaron​—⁠mga problema nga ginapalubha lamang sa aton mga siudad.

Busa, ang mga tagasiudad sa bug-os nga kalibutan malugpayan sa saad sang Biblia nga narekord sa Bugna 11:​18, nga ‘laglagon [sang Dios] ang mga nagalaglag sang duta.’ Indi gid negatibo, nagatudlo ini sa isa ka positibo nga palaabuton para sa katawhan. Nagasaad ini nga buslan sang Dios ang pagdumala sang aton planeta paagi sa isa ka gobierno, ukon Ginharian. (Daniel 2:44) Indi na magakabuhi ang minilyon sa di-mahanduraw nga kaimulon, nga ginadingutan sang nagakaigo nga pagpabalay kag sadsaran nga sanitasyon, ginadingutan sang dignidad, ukon ginadingutan sang paglaum. Sa idalom sang paggahom sang gobierno sang Dios, ang mga tawo magaagom sing kabuganaan sa materyal, maayo nga panglawas, kag matahom nga pabalay.​—⁠Isaias 33:​24; 65:​21-23.

Ining bag-ong kalibutan amo ang lamang matuod nga solusyon sa mga problema sang mga siudad karon.

[Retrato sa pahina 8, 9]

Ginahimo ang serioso nga mga panikasog agod mapauswag ang pangabuhi sa madamong siudad

Naples, Italya

New York City, E.⁠U.⁠A.

Sydney, Australia

[Credit Line]

SuperStock

[Retrato sa pahina 10]

Ang bag-ong kalibutan sang Dios nagatanyag sing solusyon sa mga problema sang mga tagasiudad karon