Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ko Sia Pangindian?

“Sang tig-ilinit isa ka utod sa amon kongregasyon ang nangaluyag sa akon. Wala gid ako sing luyag sa iya. Ang problema, indi ako makahibalo kon paano sia pangindian nga wala nagasaklaw sang iya balatyagon.”​—⁠Elizabeth.⁠ *

“PUWEDE ko bala ikaw makilala sing maayo pa?” May soltero na bala nga namangkot sina sa imo? Subong isa ka lin-ay,⁠ * mahimo nga nalipay ka kag nasadyahan​—⁠nakunyag pa gani! Sa pihak nga bahin, mahimo nga wala ka man makatingog bangod indi mo mahibaluan kon ano ang isabat.

Kon may magpabutyag sing kaluyag sa imo, mahimo ini magpagumon sang mga balatyagon. Matuod ini ilabi na kon yara ka na sa husto nga edad sa pagminyo kag sa amo yara sa kahimtangan sa pagbalos sa sina nga atension!⁠ * Walay sapayan sina, ang imo reaksion nagadepende sing daku sa kon sin-o ang nagapakita sa imo sing atension. Kon hamtong sia sa emosyon kag naluyag ka man sa iya, mahapos mo sia sabton. Apang, kamusta kon wala gid sa iya ang mga kalipikasyon nga mangin isa ka nagakaigo nga bana? Ukon ano abi kon, bisan pa may maayo sia nga mga kinaiya, wala ka naluyag sa iya?

Binagbinaga man ang kahimtangan sang isa ka lin-ay nga nakipag-date sa isa ka lalaki sa pila ka tion apang narealisar niya nga indi gali niya luyag nga mangin kaupod sia sa bug-os niya nga kabuhi. Sa baylo nga untaton ang kaangtanan, padayon sia nga nagaupod sa iya. “Paano ko sia pangindian?” pamangkot niya.

Kon Wala Ka Naluyag

Sang panahon sang mga patriarka, nagminyo ang mga tawo sa mga indibiduwal nga ginpili sang ila mga ginikanan. (Genesis 24:​2-4, 8) Sa mga pungsod sa Nakatundan ang kalabanan nga mga Cristiano hilway sa pagpili sang ila pangasaw-on ukon pamanahon. Isa ang ginapatuman sang Biblia​—⁠nga ang isa ka Cristiano magminyo “lamang sa Ginuo.”​—⁠1 Corinto 7:⁠39.

Nagakahulugan bala ini nga pamanahon mo ang bisan sin-o nga masigkatumuluo nga nagapabutyag sing kaluyag sa imo ukon gin-date mo sa pila ka tion? Ti, binagbinaga ang halimbawa sang isa ka tagauma nga lin-ay sa minuro sang Sunem sa Natung-an nga Sidlangan. Nakita sia ni Solomon, nga iya hari, kag naluyag gid si Solomon sa iya. Apang sang ginpangaluyagan niya sia, wala lamang sia ginpangindian sang lin-ay kundi ginpangabay man sini ang mga babayi nga nagaalagad  sa palasyo sang hari: “Indi ninyo pagpukawa ukon pagpatubua ang gugma sa akon tubtob nga mabuyo ini.” (Ambahanon ni Solomon 2:⁠7) Indi luyag sining maalam nga lin-ay nga buyukon sia sang iban sa pagdesisyon pasad lamang sa balatyagon. Wala sia naluyag kay Solomon, kay nagahigugma sia sa isa ka kubos nga manugbantay sang mga karnero.

Nagatudlo ini sing isa ka importante nga leksion para sa mga nagaplano sa pagminyo karon: Indi ka mahimo nga maluyag bisan kay sin-o lang. Gani bisan sa tapos makipag-date sa isa ka lalaki sa pila ka tion, mahimo matukiban sang isa ka lin-ay nga wala gali sia sing luyag sa iya. Ayhan bangod ini sa nakita niya nga diperensia sa kinaugali sang isa. Ukon mahimo nga wala sia naluyag sa iya. Indi maalamon nga pabay-an lang ina nga mga balatyagon. Indi ini madula kon indi lamang ini pagsapakon.⁠ * “Madamo gid ako sing duhaduha sa iya,” siling ni Tamara tuhoy sa soltero nga iya gina-date. “Indi lamang magagmay nga mga duhaduha kundi dalagku nga mga duhaduha nga nagtublag gid sa akon tubtob sa punto nga ginakulbaan ako kag nabalaka kon kaupod ko sia.” Narealisar niya sang ulihi nga bangod sining mga duhaduha, labing maayo nga tapuson na lang ang ila relasyon.

Ngaa Mabudlay Mangindi?

Apang, ang pagpangindi sa isa ka soltero mahapos lang hambalon apang mabudlay himuon. Kaangay ni Elizabeth, nga ginsambit sa umpisa, mahimo nga nabalaka ikaw nga basi masaklaw sia. Matuod, dapat kita mangin sensitibo sa balatyagon sang iban. Ang Biblia nagapalig-on sa mga Cristiano nga ‘panaptan ang ila kaugalingon sing mapinalanggaon nga gugma sang pagkaawa’ kag pakig-angutan ang iban subong sang luyag nila nga pagpakig-angot. (Colosas 3:​12; Mateo 7:12) Apang, nagakahulugan bala ini nga magapakunokuno ka na lang agod indi malugaw-an ukon masaklaw ini nga lalaki? Sa ulihi pat-od gid nga mahibaluan niya ang imo balatyagon, kag ang indi mo pagtampad kag ang pagpaisol sang tion nga sugiran sia sang imo matuod nga balatyagon magadugang lamang sa kasakit. Mas malain pa kon pamanahon mo sia bangod naluoy ka lang sa iya. Ang kaluoy isa ka mapigaw nga sadsaran nga tukuran sang pag-asawahay.

Apang, mahimo nga nagapalibog ka, ‘Kon indi ko sia pagpamanahon, basi indi na ako makapamana.’ Subong sang ginsiling sang Teen nga magasin, ang isa ka babayi mahimo mangatarungan: “Indi sia ang ‘akon gid luyag,’ apang sia lang ang mahimo ko pamanahon​—⁠kag indi ko gid luyag nga mag-isahanon.” Matuod, mabaskog gid ang handum nga may kaupod. Apang, ini nga handum indi mapaayawan sing nagakaigo paagi lamang sa pagpamana bisan kay sin-o lang. Nagakinahanglan ini sang pagpangita sang isa nga tunay mo nga mahigugma kag sang isa nga makasarang sa pagtuman sang Makasulatanhon nga mga katungdanan sang pag-asawahay. (Efeso 5:33) Gani indi magpadalidali sa pagdesisyon sa pagpamana! Madamo ang nagahinulsol nga nagminyo sila sing padasudaso.

Sa katapusan, ang iban mahimo nga padayon nga naga-date bisan pa maathag gid nga may serioso nga mga diperensia ang lalaki. ‘Kon hatagan ko sia sing diutay pa nga tion,’ pangatarungan nila, ‘mahimo sia magbag-o.’ Makatarunganon gid bala ini? Ti, ang di-maayo nga mga pamatasan kag pagginawi masami nga nakapanggamot sing madalom kag mabudlay gid bag-uhon. Kag bisan pa magbag-o sia sing daku kag sing hinali, nakasiguro ka bala nga permanente  ini nga mga pagbag-o? Sa isa ka sitwasyon subong sini, ang lin-ay nga si Karen maalamon nga nagdesisyon nga bulagan ang isa ka pamatan-on nga lalaki sang nakita niya nga magkatuhay sila sang mga tulumuron. “Mabudlay yadto,” siling niya, “bangod naguwapuhan ako sa iya. Apang nahibaluan ko nga amo yadto ang husto nga butang nga dapat himuon.”

Himua sing Mapatugsilingon

Matuod, indi mahapos nga pangindian ang isa. Kaangay sang isa ka pinutos nga may delikado nga unod, dapat atubangon ang sitwasyon sing mahalungon. Yari ang pila ka panugda nga mahimo makabulig.

Ipakighambal ini sa imo mga ginikanan ukon sa isa ka hamtong sa kongregasyon. Makabulig sila sa imo sa pagpamat-od kon bala makatarunganon ang imo mga ginapaabot.

Mangin maathag kag prangka. Athaga sa iya kon ano gid ang imo balatyagon. Ang pagsiling lamang sing “Indi ako” makapalas-ay sa kalabanan nga mahimo mangaluyag. Kon kinahanglanon, ipabutyag ang imo pagpangindi sa matigdas nga mga tinaga, subong sang, “Pasensia ka na, pero indi gid ako interesado.” Maghalong nga wala ka nagapakita sing impresyon nga mahimo pa magbaylo ang imo hunahuna kon magpadayon sia. Ang pag-athag nga wala ka sing luyag sa iya magadula sang bisan ano man nga kagumon kag magapahapos sa iya nga batunon ang iya kapaslawan.

Timbangi sing pagkamataktikanhon ang katampad. Ang Hulubaton 12:​18 nagasiling: “May isa nga nagapamulong sing di-mapatugsilingon kaangay sang mga pagbuno sang espada.” Bisan pa importante ang pagkaprangka, ang Biblia nagasiling nga ang aton mga pulong dapat nga “may kaayo, nga natimplahan sing asin.”​—⁠Colosas 4:⁠6.

Magmalig-on sa imo desisyon. Ang maayo-sing-tinutuyo nga mga abyan, nga ayhan diutay lamang ang nahibaluan sa mga rason sang imo desisyon, mahimo mag-ipit sa imo nga hatagan sing isa pa ka tsansa ang relasyon. Apang sa ulihi ikaw ang dapat magkabuhi suno sa imo desisyon​—⁠indi ang imo maayo-sing-tinutuyo nga mga abyan.

Maggawi sing nahisuno sa imo ginsiling. Mahimo nga sang una maayo kamo nga mag-abyan, kag natural lang nga gusto mo nga magpabilin kamo nga amo sina. Apang sa masami indi ina praktikal kag posible. Nahulog na ang iya buot sa imo. Realistiko bala hunahunaon nga pasapayanan na lang niya ini nga balatyagon kag magpakunokuno nga daw wala lang sing natabo? Gani samtang mas maayo nga mangin mainabyanon kamo sa isa kag isa, ang pirme nga paghambalanay sa telepono ukon paghinguyang sing madamo nga tion nga magkaupod mahimo nga labi lamang nga magapahanusbo sa iya. Katumbas ini sang paghampang sa iya mga balatyagon, kag indi ina kalulo sa imo bahin.

Ginpalig-on ni apostol Pablo ang mga Cristiano nga “maghambal sing kamatuoran” sa isa kag isa. (Efeso 4:25) Ang paghimo sini mahimo nga mabudlay, apang magabulig ini sa inyo nga duha nga magpadayon sa inyo kabuhi.

[Mga nota]

[Blurb sa pahina 29]

Indi ka mahimo nga maluyag bisan kay sin-o lang

[Retrato sa pahina 30]

Mangin maathag kag prangka sa pagpabutyag sang imo balatyagon