Pagbaha sa Mozambique—Kon Paano Gin-atipan sang mga Cristiano ang mga Nabiktima

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA MOZAMBIQUE

SANG maaga nga bahin sang nagligad nga tuig, naurungan ang mga nagatan-aw sing telebisyon sa mga laragway halin sa Mozambique sang mga tawo nga nagakabit sa mga sanga sang mga kahoy bangod sang baha. Isa ka babayi ang nagbata samtang yara sa ibabaw sang kahoy kag nakita nga ginsaylo sang helikopter sa duog nga malayo sa katalagman upod sa iya lapsag. Apang, linibo ang wala makahalin sa pila ka adlaw​—⁠ang iban kaupod sang mga man-ug⁠​—⁠​tubtob nga nagnabaw ang tubig ukon ginluwas sila sang mga helikopter.

Nagsugod ang kalamidad sang nag-ulan sing mabunok sa Maputo, ang kapital nga siudad sang Mozambique. Nagbaha ang bug-os nga lugar sa pila lamang ka oras. Sa pila ka lugar naglab-ot ang tubig sa atop sang mga balay. Ang mga dalan nangin masulog nga mga suba. Nagporma ang dalagku nga mga kanal, kag naanod ang mga balay kag mga salakyan, kag halos tanan nga butang. Apang indi pa ini ang pinakagrabe.

Nagpadayon ang pag-ulan, kag ginbaha ang bug-os nga nabagatnan nga bahin sang pungsod. Nag-ulan man sa kaiping nga Bagatnan nga Aprika, Zimbabwe, kag Botswana. Bangod nga nagahalin sa sini nga mga pungsod ang mga suba sang Incomati, Limpopo, kag Zambezi pasulod  sa Mozambique pakadto sa dagat, nahalitan ang malapad nga duog sa Mozambique sang nag-awas ini. Makapalig-on sa pagtuo ang sugilanon kon paano gin-atipan sang mga Cristiano ang kada isa sang natabo ini nga kalamidad.

Pag-usisa sa Una nga Halit

Sang Pebrero 9 sang nagligad nga tuig, duha ka tiglawas sang sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Maputo ang nagduaw sa aminhan. Mga alas nuebe sang aga, nag-agi sila sa siudad sang Xinavane, diin kadalom gid sang Suba Incoluane. Namat-od sila nga magpadayon sa Xai-Xai, ang kapital sang probinsia sang Gaza. Apang, nakita nila nga wala sing mga problema malapit sa siudad sang Chókwè, diin masami nga grabe gid ang pagbaha kon may mga bagyo. Gani namat-od sila nga magbalik sa Maputo.

Apang, sang nagahilapit sila sa Xinavane sa ila pagbalik, ginpadulog sila sang isa ka barikada sang pulis. “Yari na ang tubig-baha halin sa Bagatnan nga Aprika kag nalapawan ang mayor nga dalan,” paandam sang mga pulis. “Indi makaagi ang mga bus kag mga trak.” Ang bahin sang dalan nga gin-agyan nila sang aga nalapawan na sang tubig! Bangod nagadalom man ang mga suba sa aminhan, daw ginpain ang duog gikan sa iban nga bahin sang pungsod.

Namat-od ang duha ka utod nga magpaligad sang gab-i sa Macia nga malapit lang. Naglain pa gid ang kahimtangan sadto nga gab-i. Ginbaha ang bug-os nga siudad sang Xinavane, kag nadula sang mga tawo didto ang tanan nila nga pagkabutang. Ginhimo ang mga kahimusan nga buligan ang mga Saksi sa amo nga duog nga makakadto sa Kingdom Hall sa Macia, diin ginpahamtang ang isa ka temporaryo nga refugee camp. Nagkadto sa gilayon ang mga Saksi sa mga balaklan kag nagbakal sing importante nga mga butang subong sang bugas, mga balatong, harina, kag mantika.

Ginkabalak-an karon ang mga masigka-Cristiano sa Chókwè kag sa kaiping nga mga siudad. Nagtipon ang mga manugtatap sang mga kongregasyon sa Chókwè kag gin-organisar ang tingob nga paghalin. Ginpalapnag ang mensahe: “Maghalin sa gilayon, kag magkadto sa Macia!” Apang, nahibal-an sang ulihi nga madamo nga taga-Xinavane ang wala makaabot. Gani nagpadala sing mga Saksi agod usisaon ang ila kahimtangan. Nabalitaan man nga ang isa ka Cristiano nga gulang nalumos sa sulod sang iya balay. Ginhimos ang iya lubong, kag ang iban nga mga Saksi nakita, ang iban sa atop sang mga balay, kag ginbuligan sila nga makakadto sa Macia.

Sa tapos mahimo ini nga mga kahimusan, ang mga tiglawas halin sa sanga nagkadto sa Bilene, isa ka magamay nga siudad sa higad sang baybay, diin nag-arkila sila sing eroplano pakadto sa Maputo. Tubtob sa makita sang mga nagalakbay, ginbaha ang lugar. Ginreport nga sa probinsia lamang sang Gaza, naapektuhan ang 600,000 ka tawo.

Naglala ang Kahimtangan

Sang masunod nga pila ka adlaw, nagbaskog pa ang ulan kag ang mga probinsia sa sentro sang Mozambique nahalitan man. Nian nag-abot ang mabaskog kaayo nga bagyo nga ginhingalanan nga Eline. Sang Pebrero 20 gin-ulanan sini sing makahalapay ang mga probinsia sang Inhambane, Sofala, kag Manica. Nagresulta ang dugang pa nga pagbaha, kamatay, kag kahapayan.

Nian, sang hingapusan sang Pebrero, ang siudad sang Chókwè kag ang bug-os nga palibot sini ginbaha nga wala pa matabo anay. Sang malapit na magtungang-gab-i sang Sabado, Pebrero 26, naghagunos sing mabaskog ang tubig-baha kag gin-anod ang tanan nga maagyan sini. “Nakabugtaw kami bangod sang isa namon ka kaingod nga nagasiniyagit sa ila bintana,” siling ni Luis Chitlango, isa ka 32-anyos nga Saksi.

Si Chitlango nagpaathag: “Sang nagbangon kami, nabatian namon ang mabaskog nga paghuganas sang tubig. Samtang nagapalagyo kami, nasumalang namon ang madamo nga man-ug. Sang mag-alas seis, nakakadto kami sa medyo mataas nga lugar, apang sang uluadlaw na sang nagdalom ang tubig sa palibot, kinahanglan namon magsaka sa mga kahoy. May 20 ka tawo sa amon grupo.

“Ang mga lalaki ang una nga nagsaka sa mga kahoy. Nian gindaho sang mga babayi ang mga bata sa ila, kag ginhigot ini sila sa mga sanga sang kahoy. Masunod amo ang mga babayi upod sang ila mga lapsag.  Nagasaka-panaug kami sa kahoy sa tion kag tion agod mangapkap sing mga mani sa idalom sang tubig, nga nahibal-an namon nga ginatanom sa amo nga lugar.

“Pagligad sang tatlo ka adlaw, gindesisyunan nga malakat kami tanan pakadto sa Chókwè. Naglab-ot sa amon dughan ang tubig, kag ginsulang namon ang mabaskog nga sulog. Sa amon gin-agyan nakita namon ang madamo nga tawo sa mga kahoy kag sa mga atop sang balay. Sang masunod nga adlaw nagnabaw na ang tubig-baha amo nga nakasulod ang mga trak sa siudad kag ginhakot ang mga tawo pakadto sa Macia.”

Ang “Refugee Camp” sang mga Saksi

Sang Marso 4 nag-arkila sing eroplano ang sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova kag nagsakay sa sini ang mga tiglawas pakadto sa duog sang kalamidad. Madamo na nga pumuluyo ang nagpalagyo pakadto sa Macia, nga ginhimo nga isa ka daku nga refugee camp. Madamo nga biktima sang baha ang nagmasakit sing trangkaso, malnutrisyon, malaria, kag iban pa nga balatian.

Daw kaangay sang giyera ang danyag. Ang mga helikopter nga ginpadala sang nagkalainlain nga mga pungsod nagpuno sa kalangitan sang siudad kag naghugpa sa ginhimohimo nga mga hulugpaan agod magdul-ong sing mga bulig. Sang nag-abot sa Macia ang grupo sang mga Saksi nga magabulig, gin-atipan nila indi lamang ang pagpakaon sa mga biktima kundi ang pagtukod man sing infirmary. Apang, nangayo anay sila sing pahanugot sa mga awtoridad, nga nagdayaw sang ila ginhimo.

Kada aga sa kampamento sang mga Saksi, nga nakapaistar sing halos 700 ka Saksi kag iban pa, ginabinagbinag ang isa ka teksto sa Biblia sa alas 6:30 s.a. Kon luto na ang pagkaon nga ginhanda sang Cristianong mga utod nga babayi, ginalawag ang mga ngalan sang mga ulo sang pamilya. Ginasenyas sang kada isa paagi sa iya tudlo kon pila ka pinggan ang iya kinahanglanon, kag dayon ginadul-ong ang pagkaon.

Organisado gid ang tanan nga bahin sang pagkabuhi sa refugee camp. Ang pila ka tawo gintangdo sa pagbakal sing pagkaon; kag ang iban naman, sa paghupot sang tubig nga matinlo, sa pagtinlo sa mga kasilyas, kag  iban pa. Natalupangdan sang mga opisyales sang gobierno ining maayo nga pag-organisar, kag nagsiling sila: ‘Maayo ini nga duog. May pagkaon ang tanan, kag wala sing nagakinamog.’ Ang isa ka lokal nga opisyal nagsiling: ‘Dapat duawon sang tanan ang kampamento sang mga Saksi agod makita kon paano dapat himuon ang mga butang.’

Sang isa ka adlaw gintipon sang komite sa pagbulig ang Cristianong mga gulang kag ginpahibalo sila nga naghimo sing mga kahimusan ang sanga talatapan sa pagpatindog liwat sa mga balay kag mga Kingdom Hall kag sa pag-aman sing iban pa sang panguna nga mga kinahanglanon sang mga nabiktima sang baha. Sang masunod nga aga, sang ginabinagbinag ang teksto sa Biblia sa amo nga adlaw, ginpahibalo ini nga mga plano. Malawig ang pagpamalakpak.

Bisan pa nga nagdonar ang mga awtoridad sing duha ka daku nga tolda, madamo gihapon sa kampamento ang nagatulog nga wala sing pasilungan. Gani gin-organisar ang isa ka grupo gikan sa mga nabiktima agod magpatindog sing daku nga Kingdom Hall sa lote nga ginapanag-iyahan sang lokal nga kongregasyon. Mga tabun-ak kag mga sin ang gingamit sa pagpatindog sini​—⁠sa estilo sang Mozambique⁠​—⁠​para sa 200 ka tawo. Nahuman ini sa sulod lamang sang duha ka adlaw!

Pagpangita sa mga Napain

Sa amo man nga tion, sang Marso 5, sang naghubas diutay ang tubig-baha, ginhuman ang isa ka grupo sang mga magabulig agod magkadto sa banwa sang Aldeia da Barragem, nga nahamtang sa isa sang nahauna nga mga lugar nga ginbaha. May kongregasyon didto sang mga 90 ka Saksi, kag wala sing balita tuhoy sa ila.

Sa pagpakadto didto, nag-agi ang grupo sa Chihaquelane, isa ka daku nga refugee camp sang mga 100,000 ka tawo. Sa magtimbang nga kilid sang dalan, nga ang iban nga bahin sini gin-anod, ginbaha ang bug-os nga lugar. Ang isa ka katapo sang grupo nagkomento: “Sang mag-abot kami sa Chókwè, nakita namon ang wala gid sing tawo nga duog. Ang tubig tubtob gihapon sa mga atop sang madamo nga pamalay sa alagyan pasulod sa siudad. Ang kalabanan nga pamalay nalapawan sing tubig-baha. Nagaamat-amat na nga magdulom sadto, kag 25 kilometros pa ang amon lakbayon antes makalab-ot sa Aldeia da Barragem.”

Gab-i na sang makalab-ot sang ulihi ang grupo sa ila kaladtuan. Ang isa ka katapo sang grupo naghinumdom: “Nagdulog kami kag nagpalibog kon ano ang masunod nga himuon.” Nian nagginuwa ang mga tawo, nga nagasinggit: “Mga utod!” kag nagkinadlaw sila sa kalipay. Sang nakita nila ang mga suga sang duha ka salakyan, ginhunahuna gilayon sang mga Saksi didto nga mahimo mga kauturan nila ini, kag ginsugid nila ini sa iban. Nagdayaw gid ang mga nakakita sini, nga nagasiling: ‘May gugma gid ini nga mga tawo. Nagdala sila sing pagkaon kag nagduaw pa gani!’

Paghatag sing Padayon nga Pag-atipan

Ginbuligan ang mga kauturan sa Aldeia da Barragem nga makakadto sa kampamento sa Macia, diin ginhatagan sila sing pagkaon, dalayunan, kag bulong. Sa amo man nga tion, ang kahimtangan sa Macia nangin mabudlay. Nag-iwat ang pagkaon, bulong, kag gatong, bangod ginapadala ini paagi sa eroplano. Kinahanglan gid nga mapasag-uli ang dalan nga alagyan pakadto sa Maputo. Ginhimo ini sang Marso 8.

Ang daku nga siudad sang Xai-Xai ginlapawan sang baha. Sa sentro sini ang kadalumon sang tubig tatlo ka metro sa pila ka duog! Naghuman ang mga Saksi sing komite sa pagbulig agod atipanon ang ila mga kauturan didto. Dugang pa, gin-organisar ang mga komite agod atipanon ang mga nagakinahanglan sing bulig sa mga probinsia sang Sofala kag Manica.

Nag-abot ang mga bulig gikan sa mga Saksi sa iban nga pungsod. Halimbawa, nagpadala ang sanga sang Bagatnan nga Aprika sing tonelada nga panapton, habol, kag iban pa nga kinahanglanon. Kag ang bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York, naghatag sing pundo agod maatipan ang mga naapektuhan sang kalamidad.

Sang naghubas na ang tubig-baha kag naisip na ang mga nadulaan sing balay, ginsugdan ang pagpatindog liwat sing mga balay kag mga Kingdom Hall. Gintukod ang isa ka komite sa pagpatindog kag ginsakdag ini sang madamong boluntaryo nga nagsugod sa gilayon sa pagtrabaho. Kutob sadto, kapin sa 270 ka balay kag di-magkubos lima ka Kingdom Hall ang napatindog liwat.

Sang nahuman na ang nahauna nga mga balay nga gintukod sang Saksi nga mga boluntaryo, natalupangdan ini sang mga tawo. Ang isa ka kaingod nagsiling: ‘Nagasimba kamo sa isa ka buhi nga Dios. Nalipatan sang amon mga pastor ang ila mga karnero nga nagaantos. Apang, nakabaton kamo sining matahom nga mga balay.’ Sa sining mga duog madamo ang nagabaton na sa mensahe sang Ginharian nga ginabantala sang mga Saksi ni Jehova, kag pila ka pagtuon sa Biblia ang nasugdan.​​—⁠Mateo 24:14; Bugna 21:​3, 4.

Bisan pa nadula sang madamo nga Saksi ang tanan nila nga materyal nga pagkabutang, wala sa ila ang nadulaan sing pagtuo. Sa baylo, napabakod ang ila pagtuo kay Jehova nga Dios kag sa ila bug-os kalibutan nga paghiliupod sang mga masigkatumuluo. Mapinasalamaton sila sa ila bug-os kalibutan nga paghiliutod, nga maabtik gid sa paghulag sa sining grabe nga kalamidad. Naeksperiensiahan nila sa isa ka personal nga paagi ang mapinalanggaon nga pag-atipan kag pag-amlig ni Jehova, kag pirme nila dumdumon ang ginasiling sang Biblia: “Si Jehova daku.”​—⁠Salmo 48:1.

[Retrato sa pahina 24, 25]

Ang lunangon nga tubig nagbaha sa siudad sang Xai-Xai

[Retrato sa pahina 25]

Ginsakay sa eroplano ang bulig nga mga suplay

[Retrato sa pahina 26]

Ang grupo sang nagbulig nga mga Saksi nagpatindog sing infirmary

[Retrato sa pahina 26]

Ang bag-o nga mga balay padayon nga ginapatindog

[Retrato sa pahina 26]

Ang pinakadaku nga refugee camp may 100,000 ka tawo