Ang Akon Pagpakigbato sa Scleroderma

PANUGIRON NI MARC HOLLAND

SANG nagligad nga lima ka tuig ang amon pamilya masako kaayo sa Cristianong ministeryo. Ang kabuhi daw maayo ang lakat.

Nian, sang Abril 1996, natrangkaso kami sang akon asawa, si Lisa. Samtang si Lisa amat-amat nga nagaayo, ako naman wala. Ang akon trangkaso nahulog sa pulmonya, nga nagdugay sing napulo ka semana. Ginsundan ini sang pagpalanakit kag pagpalamanog sang akon mga kamot kag mga tiil. Kon maglakat ako, ang pamatyag ko daw nagalakat ako sa mga kabatuhan. Pila lamang ka bulan antes sini​—⁠sa edad nga 45 anyos lamang kag nagabug-at sing 75 kilos​—⁠ang akon panglawas maayo. Normal ang resulta sang akon tanan nga tuigan nga pagpaeksamin sa lawas. Naligban gid karon ang akon mga doktor sa akon mga sintomas. Labi pa nga nagpalanakit ang akon mga lutalutahan kag mga maskulo, kag sang Hulyo ang akon mga panit nagpalanghugot. Pirme ako ginatugnawan kag halos indi ko maagwanta ang air-conditioner.

Sa gilayon nagpanalawsaw kami agod makita ang paathag sa sining tumalagsahon nga balatian. Sang Hulyo 1996 ginpatan-aw ako sang doktor sang amon pamilya sa isa ka espesyalista sa reumatolohiya. Sobra katugnaw sa iya opisina, kag sang nagsulod ang doktor, daw nagasuksok ako sing asul nga guwantes kag medyas sa akon kamot kag tiil tan-awon. Pagkatapos maeksamin, ginhatag sang doktor ang iya makapulung-aw nga pagsayasat. May yara ako diffuse scleroderma (SD).​—⁠Tan-awa ang kahon nga “Scleroderma​—⁠Kon ang Lawas Nagaatake Sang Kaugalingon.”

Ginpaathag sang doktor nga ang balatian indi mabulong kag ini makamamatay. Ang SD tuman kasakit, kaangay sang kaanggid sa sini nga mga balatian nga lupus kag rheumatoid arthritis. Kag bangod ang pila sang mga sintomas indi kitaon​—⁠subong sang pagpalanakit kag sobra nga kakapoy​—⁠indi mahangpan sang iban nga mga tawo ang mga limitasyon nga mabatyagan sang nagamasakit.

Bag-ong mga Hangkat

Ang amon pamilya pirme nagapangabudlay nga magkaupod sa pag-alagad kay Jehova. Halimbawa, nagsaylo kami kon diin mas kinahanglan ang mga manunudlo sang Biblia. May pribilehiyo man kami sa pagpangabudlay subong mga boluntaryo sa madamong proyekto sa pagpatindog sing mga Kingdom Hall sa Estados Unidos kag sa iban nga mga pungsod. Nakabulig pa gani kami sa pagtabang sa mga naapektuhan sang kalamidad sa iban nga pungsod. Sa katunayan, antes trangkasuhon, handa na kami sa pagsaylo sa Mexico agod buligan ang Ingles-sing-hambal nga mga grupo sang mga Saksi ni Jehova kag agod makigbahin sa hilikuton sa pagpatindog didto. Karon daw hinali nga nagbag-o ang amon kabuhi sang aktibo nga pag-alagad.

Ang importante nga mga desisyon kag mga responsabilidad dapat karon nga abagahon ni Lisa. Kon kaisa ginabudlayan gid sia sa tanan nga nagakahanabo sing tuman kadasig amo nga nagapangamuyo na lang sia kay Jehova, “Palihug buligi kami sa paghimo sing maalamon nga mga desisyon karon nga adlaw.”

Indi mahibal-an kon ano ang ginatunaan sang SD, kag wala sing bulong ang balatian. Sa baylo, ginapangita ang kaumpawan sa mga sintomas. Ang mga eksamin nga ginhimo sa akon nagpakita nga ang kapasidad sang akon baga 60 porsiento kag sang ulihi 40 porsiento na lamang. Ang  akon mga baga nagapalanig-a, kag ang lamang nga bulong nga gintanyag amo ang chemotherapy agod pahinayon ukon padulugon ang pagpanghikot sang akon sistema sang imyunidad. Labi ini nga magapalain sang akon pamatyag, kag bisan pa nakahatag ini sing alibyo sa malip-ot nga tion, wala sing garantiya nga makahatag ini sing mas nagadugay nga epekto. Namat-od kami nga indi pagbatunon ini nga pagpabulong bangod indi na maayo ang akon pamatyag. Sa nahauna sang apat ka beses, ang akon pamilya naghimo na sing kahimusan sang paglubong para sa akon.

Progresibo nga mga Epekto sang SD

Ginlaragway sang pila ka doktor ang akon kaso nga amo ang pinakagrabe nga nakita nila. Tuman ini ka agresibo amo nga sa talipuspusan sang Septiembre 1996, ang akon panit nagpalanghugot halin sa akon alimpuduhan pakadto sa akon kalawasan tubtob sa tunga-tunga sang hita kag halin sa akon tiil pakadto sa akon lukulukuan. Kon magtanga ako, mabatyagan ko nga nagasaka ang panit sa akon mga hita. Nagniwang ako, kag ang kasakit indi na maagwanta. Sini nga tion naghunahuna ang mga doktor nga basi isa ka tuig na lang ang kabuhi ko.

Daw tuman kahinay ang lakat sang tion. Sa sulod sang anom ka bulan sugod sang matrangkaso ako, nangin bug-os nga baldado ako, nga nagaparumatay sa higdaan sing 24 ka oras kada adlaw. Nagniwang ako karon sing halos un-tersia nga bahin sang akon kabug-aton. Indi ko na masarangan mag-ilis sing bayo. Naugot ako nga indi ako makakaon sing nagakaigo, kay nagakahulog ang kalabanan nga pagkaon sa akon panapton kag katre. Ang akon mga kamot nagsugod sa pagkulo nga daw nagauyat ako sing diutay nga bola, kag indi ko na matiko ang akon bulutkunan. Mabudlay ang pagtulon, kay ang akon tutunlan daw nagapalanghugot. Kinahanglan ko ang bulig sa pagpaligo kag sa pagkadto sa kasilyas. Masakit kaayo kag walay untat ang kasakit. Pirme ako nagatulog, kon kaisa sing 18 tubtob 20 oras kada adlaw.

Paagi sa pagpanalawsaw sa SD, nakakita si Lisa sing isa ka ginbalhag nga report tuhoy sa paggamit sing mga antibiotic sa pagbulong sang  balatian.⁠ * Ginpakig-angutan namon ang madamo nga pasyente nga nakatilaw na sini nga pagbulong, kag positibo ang ila mga komento. Ginkopya namon ang tanan nga impormasyon kag gindala ini sa akon doktor, nagapangabay sa iya nga basahon ini. Nagsiling ang doktor nga wala sing madula sa akon kon tilawan ko ini, gani nagresita sia sining mga antibiotic. Daw nag-ayo ang akon kahimtangan sa makadali.

Wala Ginpatumbayaan ang Espirituwal nga mga Hilikuton

Padayon ako nga nagpanikasog nga makatambong sa Cristianong mga miting. Agod buligan ako sa sini nga bahin, nagbakal kami sing van, kay indi ko maduko ang akon nagatiskog nga lawas sa pagsulod sa salakyan. Pirme ako nagadala sing butang nga masukahan, kay nagalingin ang akon ulo sa pagsakay sa salakyan. Nagadala man ako sing mga habol kag mga heating pad agod pirme ako mainitan. Kon nagahatag sang akon mga bahin, masami nga ginahakwat ako pakadto sa plataporma kag ginatunton sa bangko, kay ang akon mga lutalutahan indi magiho.

Indi na ako makapamalaybalay sa pagbantala​—⁠ang hilikuton nga naluyagan ko gid kag nangin daku nga bahin sang akon kabuhi. Apang, nakabantala ako sing di-pormal sa akon mga nars kag mga doktor. Mateleponohan ko man ang akon anay mga estudyante sa Biblia. Makabalang-aw gid, kag makapulung-aw pa gani, nga makita nga halos nagdulog ang amon aktibo nga teokratikong pagkabuhi. Sina nga tion indi na namon madala sa pamalaybalay nga ministeryo ang amon anak, nga si Ryan, bangod dapat nga kaupod ko ang akon asawa 24 oras kada adlaw. Apang ang pila ka payunir, ang bug-os tion nga mga ebanghelisador, sa amon kongregasyon nagtanyag sa pagbulig sa sini nga bahin.

Apang, samtang nagaayo-ayo ang akon kahimtangan, labi pa nga ginhunahuna namon ang amon Cristianong ministeryo. Ginbaligya namon ang amon balay kag nagsaylo malapit sa amon anak nga si Traci kag sa iya bana, si Seth, agod makahatag sila sing praktikal kag emosyonal nga bulig.

Aktibo Bisan Pa Baldado

Bangod yara na lamang ako pirme sa katre ukon sa wheelchair, indi na ako makaobra. Apang, ginhatagan ako sang mga kauturan sa amon bag-o nga kongregasyon sing pila ka responsabilidad  nga dapat atipanon. Mapasalamaton nga ginbaton ko ang hilikuton nga paghimo sing kahimusan para sa mga pamulongpulong publiko kon Domingo sa amon Kingdom Hall. Amat-amat ako nga nakabulig sing labi pa sa lokal nga kongregasyon. Bisan pa nga daw nag-ayoayo na ang akon kahimtangan kag makagihogiho ako, nabudlayan gihapon ako sa pagtindog. Gani nagahatag ako sing mga pamulongpulong nga nagalingkod.

Bangod sang amon inagihan sa konstruksion, ginpangabay kami nga magpangabudlay sa mga proyekto sang Kingdom Hall. Gani nagbulig kami ni Lisa sa pagbakal sang mga materyales nga kinahanglanon sa sining mga proyekto. Ginahimo ko ini nga hilikuton gikan sa akon higdaan. Bangod sini nga mga kahigayunan para sa dugang nga hilikuton, nangin masako kami ni Lisa sing pila ka oras kada adlaw.

Ang amon anak, si Ryan, isa ka mabakod nga suporta, nga nagabulig sa pag-atipan sa akon, bisan pa nga 13 anyos lamang sia sang nagsugod ini nga pagtilaw. Apang makalilipay nga makita sia nga nagatubo subong isa ka espirituwal nga tawo. Wala madugay nga nagsaylo kami, nagpayunir sia.

Pagpalig-on sa Iban

Madamo gid kami sing natun-an tuhoy sa pagpalig-on sa mga may malubha ukon grabe nga balatian. Ang pagpalanakit kag kakapoy nga mga sintomas sang SD indi kitaon, apang may daku ini nga epekto sa pisikal kag sa emosyon. Kon kaisa, ginapung-aw gid ako. Makapasubo man ang mapilahan bangod sang pirme nga paghigda (bedsore) kag ang paglinubag sang lawas subong man ang pagkabalda sang akon mga kamot.

Apang, ang madamo nga kard kag tawag sa telepono gikan sa mga abyan nakabulig sa akon nga magpadayon. Ginaapresyar namon ilabi na ang mahigugmaon nga mga abyan nga nagpasalig sa amon nga ginalakip nila kami sa ila mga pangamuyo. Gani man, ginpangita namon kag ginduaw ang iban nga may amo man sini nga balatian agod makapalig-unay kami sa isa kag isa. Samtang ginahimo ini, nakatigayon kami sing pila ka hamili nga bag-ong mga abyan.

Ang amon kabuhi indi mahapos. Sa katunayan, nakaeksperiensia gihapon kami sing indi gid maayo nga mga adlaw, kag wala kami makahibalo kon ano ang matabo sa palaabuton. Bisan indi namon mahimo ang mga butang nga ginplano namon, wala duhaduha nga mahimo gihapon kami magmalipayon. Ang amon kalipay nagahalin una sa pagtigayon sing maayo nga kaangtanan kay Jehova. Natukiban man namon nga paagi sa pagpabilin nga masako sa Cristianong mga hilikuton walay sapayan sang amon mga kahimtangan, makaagom kami sing kalipay. Buhi kami nga pamatuod sa katunayan nga ginabuksan ni Jehova ang mga ganhaan sang kahigayunan kag ginahatag sing bugana ang “gahom nga labaw sa kinaandan.” (2 Corinto 4:7) Nakakita kami sing kabakod sa pagdumdom pirme sang saad sang Dios tuhoy sa isa ka tion nga sa dili madugay “wala sing pumuluyo nga magasiling: ‘Nagamasakit ako.’ ”​—⁠Isaias 33:24.

[Nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 25]

Scleroderma—Kon ang Lawas Nagaatake sang Kaugalingon

Ang termino nga “scleroderma” (SD) naghalin sa Griegong tinaga nga nagakahulugan sing “matig-a nga panit,” bisan pa tanan nga connective tissue​—⁠indi lamang panit​​—⁠ang apektado. Isa ini ka malubha nga balatian nga ginatunaan sang pag-atake sang mga autoantibody sa mga selula nga nagaapektar ilabi na sa mga babayi kag makilal-an bangod sang indi normal nga pagpalangdamol sang panit. Masami ini masal-an sa diagnosis, kon kaisa sing mga tinuig, bangod lainlain ang mga sintomas sini sa kada pasyente.

Ang kabangdanan sang SD wala mahibaluan. Ang mga sientipiko nagahilisugot nga sa mga kaso sang SD, ang lawas nagapatubas sing sobra nga collagen, nga amo ang nagaatake sa maayo nga basad sang lawas. Sa amo, masami ginasiling nga ang SD isa ka balatian diin ang lawas nagaatake sang kaugalingon.

May yara duha ka labing kinaandan nga sahi sang SD kag may yara man indi tanto ka kinaandan nga mga sahi. Ang pinakamalubha nga sahi ginatawag nga diffuse ukon systemic kag makilal-an bangod sang madasig nga pagdamol sang panit, nga nagasugod sa mga kamot kag guya kag nagalab-ot sa mga butkon kag lawas. Mas daku ang katalagman sa mga tawo nga may diffuse SD nga maapektuhan pati ang nasulod nga mga organo sa maaga nga bahin sang pagtubo sang balatian. Ang isa pa ka malubha nga sahi masami ginatawag nga limited ukon localized SD.

Sa mga kaso sang diffuse SD, ang mga bahin sang nagapalangdamol nga panit lapnag kag kinaandan na nga nagatubo sa atubangan kag likod sang lawas. Ang diffuse SD nagalakip man sang pagpalamanog sang mga maskulo kag sang mga tudlo, mga kamot, kag mga tiil. Ang gastrointestinal nga mga problema kinaandan, apang mas malubha kon ang baga, tagipusuon, kag batubato apektado.

Ang vascular system apektado man, sing madamo nga beses sugod sa tumalagsahon nga Raynaud nga balatian, diin ang mga tudlo sa kamot kag tiil nadulaan sing sirkulasyon kag nagalapsi, nagapula, ukon nagagit-om kon madayag sa tugnaw kag ginabangdan sang hinali nga sobra nga kasakit.

Sa karon wala sing napamatud-an nga mga pagbulong ukon pagpaayo sa bisan ano nga mga sahi sang SD.

[Kahon/Retrato sa pahina 26]

Paghangop sa mga May Scleroderma

Agod mabuligan kag mapalig-on ang mga may scleroderma (SD), kinahanglan nga mahangpan sila sing mas maayo. Bangod ang balatian masami nga masal-an sa diagnosis, mahimo nga ang biktima sang SD mag-antos sing tinuig nga wala makahibalo kon ano gid ang iya balatian. Sa primero, mahimo mapaidalom sia sa mahalungon nga proseso sang pag-eksamin. Kon indi gilayon maeksamin, mahimo sia magbatyag nga wala sing mahimo, nagaisahanon, kag ginakulbaan, bangod nahibaluan niya nga may nagakatabo nga mga pagbalhin sa iya lawas nga indi mapaathag.

Ang mga nagamasakit masami nga nagaatubang sang mga kadulaan, limitasyon, kag pagbalhin sa pila ka bahin. Kon bangod sa mga limitasyon sa lawas nagasalig na lamang sia sa iban sa pag-atipan kag sa pagbulong sa iya, mahimo niya madula ang iya pagkaindependiente. Sa personal nga bahin, ang mga pagbalhin sa mga relasyon sa mga hinigugma mahimo matabo samtang nagabag-o ang mga katungdanan kag mga responsabilidad sa pamilya. Ang nagamasakit mahimo nga indi na makapakig-upod sa mga abyan ukon makapakigbahin sa mga pagliwaliwa. Sa propesyon, mahimo kinahanglan nga magbag-o sia sing karera ukon mag-untat na sa pag-obra.

Bangod sini nga mga pagbalhin, kinaandan na nga naganubo ang pagpabalor sa kaugalingon sang nagamasakit. Importante nga mahibaluan sang nagamasakit nga ini nga mga balatyagon natural lamang nga reaksion sa balatian.

Tuhoy sa positibo nga bahin, natukiban sang madamong biktima sang SD nga ang gugma, kalipay, kag paglaum nagdaku sa ila kabuhi samtang ang mga katapo sang pamilya kag ang iban pa nagapanikasog sa pagbulig sa ila. Bisan pa ang nagamasakit kag ang iya mga hinigugma nagaatubang sing mabudlay nga mga hangkat, mahimo nila mahuptan ang paglaum kag positibo nga panimuot. Ang pagbatyag sing pagkawalay paglaum kag kabang-awan halangpunon, apang indi dapat magpadaug sa sini ang nagamasakit.

[Retrato sa pahina 27]

Ang amon anak nga si Trisha kag ang iya bana, si Matthew, nagaalagad sa Bethel

[Retrato sa pahina 27]

Nakabulig ako sa mga proyekto sa konstruksion bisan pa gikan sa akon higdaan

[Retrato sa pahina 27]

Ang amon anak nga si Traci kag ang iya bana, ang amon anak nga si Ryan, kag ang akon asawa, si Lisa