Mga Mito kag mga Kamatuoran Tuhoy sa mga Tigulang

Madamo sing mga mito tuhoy sa pagtigulang. Ang “Ageing​​—⁠Exploding the Myths,” isa ka publikasyon sang Ageing and Health Programme sang World Health Organization, nagbuyagyag sang kasaypanan sang pila sini nga mga mito. Binagbinaga ang pila ka halimbawa.

Mito: Ang kalabanan nga mga tigulang nagapuyo sa industriyalisado nga mga pungsod.

Kamatuoran: Ang matuod, ang kapin sa 60 porsiento sang 580 milyones ka tigulang sa bug-os nga kalibutan nagapuyo sa imol nga mga pungsod. Nagadamo ang mga tawo sa sining mga pungsod nga nagatigulang bangod sang mas maayo nga pag-atipan sa kapagros kag sang pag-uswag sa sanitasyon, pamalay, kag nutrisyon.

Mito: Wala sing mabulig ang tigulang nga mga tawo.

Kamatuoran: Daku ang mabulig sang tigulang nga mga tawo paagi sa paghimo sang hilikuton nga wala sila ginabayaran. Halimbawa, ginabulubanta nga 2 ka milyon ka kabataan sa Estados Unidos ang ginaatipan sang ila mga lolo kag mga lola, kag 1.2 ka milyon sa ila ang nagaistar sa puluy-an sang ila mga lolo kag mga lola. Sa amo ang mga tigulang nagaaman sing puluy-an, pagkaon, kag edukasyon kag nagapaalinton sing mapuslanon nga mga kultura sa ila mga apo samtang nagabulig sa mga iloy kag mga amay sini nga magpadayon sa pagtrabaho. Sing kaanggid, sa industriyalisado nga mga pungsod, madamong boluntaryo nga mga organisasyon ang indi makapanghikot kon wala ang bulig sang mga tigulang. Kinahanglanon man sila nga mga manug-atipan. Sa pila ka imol nga pungsod, diin tubtob sa 30 porsiento sang populasyon sang mga adulto ang may balatian nga AIDS, ang mga tigulang amo ang nagaatipan sa ila nalatnan nga adulto nga kabataan, nga kon mapatay, sila ang magapadaku sa ila nailo nga mga apo.

Mito: Wala na nagatrabaho ang mga tigulang bangod indi na nila ini masarangan.

Kamatuoran: Masami nga nagahalin sila sa ila trabaho bangod sang mas manubo nga tinun-an ukon kubos nga paghanas ukon bangod sang pag-ihig-ihig sa mga tigulang sa baylo sang katigulangon.

Mito: Indi luyag magtrabaho sang mga tigulang.

Kamatuoran: Masami nga wala ginalakip ang mga tigulang sa may suweldo nga mga trabaho walay sapayan nga luyag kag masarangan nila nga padayon nga magtrabaho. Ilabi na sa mga tion nga kulang sing palamugnan, masami ginabaisan nga dapat pahalinon sa may suweldo nga trabaho ang mga tigulang agod makatrabaho ang mas batan-on nga mga nagapangita sing trabaho. Apang, ang temprano nga paghalin sang tigulang nga mga mamumugon sa pagtrabaho wala pirme nagaresulta sing mga trabaho para sa mga batan-on. Ang isa ka mas batan-on nga nagapangita sing trabaho mahimo nga wala sing kinahanglanon nga kasampaton agod buslan ang tigulang nga mamumugon. Ang eksperiensiado nga tigulang nga mga mamumugon nagapat-od sang padayon nga pagkamapatubason kag kalig-on sang trabaho.

Ginadumdom ini nga mga kamatuoran, siling sang World Health Organization (WHO), dapat tamdon sang mga tawo sa bug-os nga kalibutan ang mga tigulang subong ginahalinan sang eksperto nga kalantip nga magamit sing mapuslanon. Gani si Alexandre Kalache, ang lider sang grupo sang Ageing and Health Programme sang WHO, nagsiling nga “ang mga pungsod . . . dapat magtamod sa ila mga tigulang indi subong problema kundi subong posible nga solusyon sa mga problema.” Kag amo ina ang kamatuoran.