Paglaum Para sa mga May Arthritis

“ANG arthritis talagsa lang ginabangdan sang kamatayon indi kaangay sang balatian sa tagipusuon ukon kanser,” siling ni Dr. Fatima Mili, “apang daku ang epekto sini sa kalidad sang kabuhi.” Mahimo maapektuhan sang arthritis ang tanan nga bahin sang kabuhi sang isa ka tawo. Ano ang pila ka problema sang mga may arthritis? Posible bala nga malandas ini?

Si Katia,⁠ * edad 28, nga taga-Italya, nagsiling: “Halin sang matukiban nga may arthritis ako sa edad nga 20, nagbag-o ang akon bug-os nga kabuhi. Nag-untat ako sa pagtrabaho kag ginbiyaan ko ang akon karera sa bug-os tion nga ministeryo bangod sang kasakit.” Ang pagpalanakit amo masami ang problema sang mga may arthritis. Si Alan, edad 63, nga taga-Inglaterra, nagsiling: “Pirme lang may nagangutngot sa imo kalawasan, bisan pa mahimo haganhagan lamang ini.” Ang pagpalamuypoy isa pa ka hangkat. “Bisan pa maagwanta mo ang pagngutngot kag pagpalamanog,” siling ni Sarah, edad 21, “indi mo maagwanta ang pagpalamuypoy.”

 Kasakit sa Emosyon

Suno sa 61-anyos nga si Setsuko nga taga-Japan, ang pagpakigbato kada adlaw sa pirme nga pagngutngot mahimo man “magpaluya sa imo sa emosyon kag sa hunahuna.” Ti, bisan ang pag-uyat lang sing lapis ukon telepono mabudlay gid! Si Kazumi, edad 47, nanganduhoy: “Bisan ang ordinaryo lamang nga mga butang nga mahimo sang bata nangin imposible sa akon.” Ang 60-anyos nga si Janice, nga indi na makapadugay sa pagtindog ukon sa paglakatlakat, nagsiling: “Makapaluya gid sang buot bangod indi ko na mahimo ang akon ginahimo anay.”

Ini nga mga limitasyon makatuga sing kalugaw-an kag negatibo nga mga balatyagon tuhoy sa kaugalingon. Si Gaku, edad 27, isa sang mga Saksi ni Jehova, nagsiling: “Bangod indi na ako makapakigbahin sing bug-os sa pag-ebanghelyo nga hilikuton ukon sa pagtuman sang akon mga tulumanon sa kongregasyon, ginbatyag ko nga subong isa ka tawo wala na gid ako sing pulos.” Si Francesca, nga nagapakigbato sa arthritis halin sang dos anyos sia, nagsiling nga “nadulaan na sia sing paglaum.” Ining pagkawalay paglaum mahimo magtuga sing malain nga mga epekto sa espirituwalidad. Si Joyce, isa ka Saksi nga taga-Bagatnan nga Aprika, nagbaton nga nagsugod sia sa pagpain sang iya kaugalingon gikan sa Cristianong mga miting. “Indi na ako makaatubang kay bisan sin-o,” paathag niya.

Mahimo nga ginakabalak-an man sing daku sang may arthritis ang palaabuton​​—⁠ang kahadlok nga indi na sia makahulaghulag kag magasandig na lamang sa iban, ang kahadlok nga basi wala sing mag-atipan sa iya, ang kahadlok nga basi matumba sia kag mabalian sing tul-an, ang kahadlok nga basi indi na niya mabuhi ang iya pamilya. Si Yoko, edad 52, nagbaton: “Kon may makita ako sa akon lawas nga nagasugod sa paglinubag, ginakulbaan ako nga basi madugangan pa ini.”

Ang mga katapo sang pamilya mahimo man mag-antos sa emosyon, kay makita nila kada adlaw ang pag-antos sang ila hinigugma. Ang iban nga mga mag-asawa mahimo makaeksperiensia pa gani sing daku nga problema sa ila pag-updanay. Ang babayi nga taga-Inglaterra, nga si Denise, nagsiling: “Pagligad sang 15 ka tuig nga pag-asawahay, ang akon bana nagsiling, ‘Indi  ko na maagwanta ang imo arthritis!’ Ginbiyaan niya ako kag ang amon 5-anyos nga bata nga babayi.”

Sa amo, daku nga mga hangkat ang ginapresentar sang arthritis sa mga nagamasakit sini kag sa ila mga pamilya. Walay sapayan, madamo ang madinalag-on nga nagalandas sini! Tan-awon naton kon paano ini ginahimo sang iban.

Pagtahod sa Imo mga Limitasyon

Kinahanglanon gid ang nagakaigo nga pahuway kon may arthritis ikaw; mabuhinan sini ang pagpalamuypoy. Apang, wala ini nagakahulugan nga indi ka na magpangabudlay. Si Timothy nagpaathag: “Dapat ka mangin aktibo agod indi madaug sang arthritis ang imo panghunahuna, kay kon indi, magapamusimusi ka lamang sa higad kag batyagon ang pagpalamusog.” Ang rayumatologo nga si William Ginsburg sang Mayo Clinic nagsiling: “May diutay lamang nga kinatuhayan ang paghimo sing sobra kaayo kag diutay katama. Kon kaisa ang mga tawo dapat pa pahanumdumon nga maghinayhinay lamang kag paayunan ang ila balatian.”

Mahimo magakahulugan ini nga bag-uhon mo ang imo pagtamod sa imo mga limitasyon. Si Daphne, nga taga-Bagatnan nga Aprika, nag-asoy: “Dapat ako mangin realistiko kag tandaan nga ang akon ikasarang sa paghimo sang pila ka butang wala madula; dapat maghinayhinay lamang ako. Sa baylo nga magkabalaka ukon maugot, dapat amat-amaton ko lang.”

Maayo man nga mahibaluan kon anong makabulig nga mga kagamitan ang sarang matigayon, ayhan hambalan ini upod sa imo doktor ukon pisikal nga terapista. Si Keiko nag-asoy: “Nagpatakod kami sing de-motor nga pulungkuan nga nagasaka-panaug sa hagdan. Masakit ang akon bulutkunan kon lisuon ko ang uluyatan sang amon ganhaan, gani ginpaislan namon ini. Mabuksan ko na karon ang tanan namon nga ganhaan paagi sa pagduso sang akon ulo. Gintakdan namon sing matuwastuwas nga sahi sang mga uluyatan ang tanan namon nga gripo sa sulod sang balay agod makapangabudlay ako bisan paano.” Ang isa pa nga may arthritis nga si Gail nagsiling: “Ginhimuan ko sing malaba nga uluyatan ang akon yabi sa kotse kag balay, agod mas mahapos ko ini lisuon. Ang akon husay kag brush may malaba nga uluyatan kag sarang mapasibusibu sa lainlain nga mga anggulo para sa pagpanghusay.”

Suporta sang Pamilya​—⁠“Isa ka Tuburan sang Kusog”

Si Carla, nga taga-Brazil, nagsiling: “Importante gid ang suporta sang akon bana. Ang iya pag-upod sa akon kon magpatan-aw ako sa doktor naghatag sa akon sing kaisog. Natukiban namon pareho kon paano ang balatian nagaapektar sa akon lawas, kon ano ang mga sintomas sini, kag kon ano nga pagbulong ang kinahanglanon. Mas maayo ang pamatyag ko bangod nahangpan niya kon ano nga mga kabudlayan ang ginaantos ko.” Huo, ang mga bana ukon mga asawa nga nagabaton sa mga limitasyon sang ila mga tiayon kag handa nga maedukar tuhoy sa ila kahimtangan mahimo mangin isa ka daku nga tuburan sang kusog kag suporta.

Si Bette, halimbawa, nagbaton sing trabaho nga pagpaninlo sang indi na tanto makatrabaho ang iya bana sa konstruksion bangod sang iya arthritis. Ang bana ni Kazumi wala lamang mag-atipan sa iya kundi sia man ang nagahimo sang hilikuton sa sulod-balay nga indi niya mahimo. Dugang pa, ginhanas niya ang ila kabataan sa paghimo sang sarang nila mabulig. Si Kazumi nagsiling: “Ang akon bana nangin isa ka tuburan sang kusog. Kon wala ang iya bulig mas nabudlayan ako kuntani.”

Ang isa ka babayi nga si Carol, nga taga-Australia, nagahatag sini nga paandam: “Maghalong nga indi mag-eskedyul sing tuman kadamo nga hilikuton. Madali ako magbatyag nga indi sangkol kon nagakaulihi ako sa akon pamilya.” Upod ang pagkamahinangpanon kag pasunaid, ang suporta sang pamilya mahimo mangin isa ka tuburan sang kusog para sa mga may arthritis.

Espirituwal nga Bulig

Si Katia nagsiling: “Kon ang isa ka tawo nagaantos bangod sa isa ka balatian kaangay sini, kumbinsido sia nga wala sing bisan sin-o nga nakahibalo  kon ano ang iya ginaantos. Gani, importante nga magdangop kay Jehova nga Dios, kay nahangpan gid niya ang aton pisikal kag emosyonal nga kahimtangan. (Salmo 31:7) Ang akon maayo nga relasyon sa iya naghatag sa akon sing kalinong walay sapayan sang akon balatian.” Nagakaigo nga ginatawag sang Biblia si Jehova nga “Dios sang bug-os nga paglipay, nga nagalipay sa aton sa tanan naton nga kapipit-an.”​​—⁠2 Corinto 1:​3, 4.

Sa amo, ang pangamuyo mahimo mangin isa ka gamhanan nga tuburan sang paglipay para sa nagaantos sing halos walay untat nga pagpalanakit. Si Kazumi nag-asoy: “Sa tion sang kagab-ihon kon indi gani ako makatulog bangod sang pagngutngot, nagahibi ako samtang ginabubo ko ang akon tagipusuon kay Jehova, nga nagapangayo sa iya sing kusog agod mabatas ko ang pagpalanakit kag sing kaalam kon paano atubangon ang akon tanan nga kabudlayan. Ginsabat gid ako ni Jehova.” Naeksperiensiahan man ni Francesca ang mahigugmaon nga suporta sang Dios. Sia nagsiling: “Napamatud-an ko ang katumanan sang mga pulong sa Filipos 4:​13: ‘Sa tanan nga butang may kusog ako bangod sa iya nga nagahatag sing gahom sa akon.’”

Sa masami, ginahatag ni Jehova nga Dios ang iya suporta paagi sa Cristianong kongregasyon. Si Gail, halimbawa, nagapanugiron tuhoy sa bulig nga nabaton niya gikan sa iya espirituwal nga mga kauturan sa lokal nga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova. “Ang ila gugma nakabulig sa akon nga indi ako mapung-awan,” siling ni Gail. Sing kaanggid man, sang ginpamangkot si Keiko, “May mahunahuna ka bala nga isa ka butang nga maayo sa imo kabuhi?,” sia nagsabat: “Huo, amo ang tanan nga gugma kag simpatiya nga nabaton ko gikan sa tanan sa kongregasyon!”

Sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova, nagapanguna ang mga manugtatap sa paghatag sini nga suporta. Si Setsuko nagsiling: “Indi ko malaragway kon daw ano kadaku ang epekto sa isa ka tawo nga nagapakigbato sa isa ka balatian kon ang mga gulang nagapamati kag nagahatag sing paglipay.” Apang, subong sang ginapahanumdom sa aton sang isa nga may arthritis nga si Daniel, “makabulig lamang ang aton espirituwal nga kauturan kon tugutan naton sila.” Busa, importante nga ang mga nagamasakit makig-angot pirme sa mga masigka-Cristiano, ginahimo ang ila labing masarangan nga makatambong sa mga miting sang kongregasyon. (Hebreo 10:​24, 25) Makabaton sila diri sing espirituwal nga pagpalig-on nga kinahanglanon agod makabatas.

Madula ang Pag-antos

Ginapasalamatan sang mga may arthritis ang medikal nga propesyon bangod sang mga pag-uswag nga nahimo nila tubtob sa karon. Apang, bisan ang pinakamaayo nga bulong indi gihapon makapaayo sing bug-os. Walay sapayan sang tanan, masapwan sang mga nagaantos ang ila labing daku nga kasulhayan sa ginsaad sang Dios nga bag-ong kalibutan.⁠ * (Isaias 33:24; Bugna 21:​3, 4) Sa sining kalibutan ‘ang piang magalukso subong sang lalaki nga usa.’ (Isaias 35:6) Ang arthritis kag ang tanan nga balatian nga nagapaantos sa katawhan madula na sing dayon! Sa amo, si Peter nga isa ka biktima sang arthritis sa taludtod, nagsiling: “Makakita ako sing kapawa sa punta sining madulom nga tanel nga akon ginaagihan.” Ang isa ka Cristianong babayi nga si Giuliana nagsiling man: “Ginakabig ko ang tagsa ka adlaw nga nagalipas subong isa ka pagpakig-away nga nadaug, isa ka adlaw nga nabuhin sa pagbatas antes mag-abot ang katapusan!” Huo, malapit na ang tion nga indi lamang ang arthritis ang madula kundi ang tanan man nga pag-antos!

[Mga nota]

[Mga retrato sa pahina 10]

May yara madamo nga kagamitan nga nagabulig sa mga may arthritis agod mangin mabungahon ang ila pagkabuhi

[Retrato sa pahina 12]

Ang mahigugmaon nga suporta sarang masapwan sa Cristianong mga miting