Ngaa Mangin Isa ka Manunudlo?

“Ang kalabanan nga manunudlo nagapili sang ila karera bangod isa ini ka propesyon nga nagabulig sa mga tawo. [Ang pagtudlo isa ka] salabton sa pagpabag-o sa kabuhi sang mga kabataan.”—Teachers, Schools, and Society.

BISAN pa daw mahapos ini tan-awon sa iban nga mga manunudlo, ang pagtudlo mahimo nga puno sing mga balagbag nga dapat landason—paglandas sa tuman ka damo nga estudyante sa klase, tuman ka damo nga paperwork (ulubrahon nga mga pormas), masibod katama nga mga pagsulundan kag pamaagi, dungol nga mga estudyante, kag manubo nga sweldo. Si Pedro, nga isa ka manunudlo sa Madrid, Espanya, nagsiling sa sining paagi: “Ang mangin isa ka manunudlo indi gid mahapos. Nagakinahanglan ini sang daku nga pagsakripisyo sa kaugalingon. Apang, walay sapayan sang mga kabudlayan, ginakabig ko gihapon ang pagtudlo nga mas makalilipay sangsa isa ka trabaho sa patag sang komersio.”

Mahimo nga daku gid ang hangkat sa mga eskwelahan sa dalagku nga mga siudad sa kalabanan nga pungsod. Ang mga droga, krimen, lugak nga moralidad, kag kon kaisa ang di-pagsapak sang mga ginikanan nagaapektar sing daku sa kahimtangan kag disiplina sa eskwelahan. Ang rebelyuso nga panimuot kinaandan. Nian, ngaa madamong sangkol nga mga tawo ang namat-od nga mangin manunudlo?

Sanday Leemarys kag Diana mga manunudlo sa New York City. Nagatudlo sila sa mga kabataan halin sa kindergarten tubtob sa 10 anyos. Nagahambal sila sing duha ka lenguahe (Ingles-Espanyol) kag ang kadamuan sang ginatudluan nila Espanyol nga mga kabataan. Ang amon pamangkot amo . . .

Ano ang Nagapahulag sa Isa ka Manunudlo?

Si Leemarys nagsiling: “Ano ang nagapahulag sa akon? Ang akon gugma sa mga kabataan. Nahibaluan ko nga para sa pila ka kabataan ako lamang ang nagabulig sa ila mga pagpanikasog.”

Si Diana nagsiling: “Gintudluan ko ang akon hinablos nga otso anyos, nga nabudlayan sa eskwelahan—ilabi na sa pagbasa. Makalilipay gid nga makita sia kag ang iban pa nga nagatuon! Gani namat-od ako nga magtudlo, kag naghalin ako sa akon trabaho sa bangko.”

Ginpamangkot man ini sang Magmata! sa mga manunudlo sa pila ka pungsod, kag ang masunod amo ang pila sang mga sabat nga nabaton.

Si Giuliano, isa ka 44 anyos nga Italyano, nagpaathag: “Ginpili ko ini nga propesyon bangod naluyagan ko ini sang estudyante pa lamang ako (sa tuo). Ginkabig ko ini nga mapahituon kag puno sing kahigayunan nga mapahulag ang iban. Ang akon kakunyag nakabulig sa akon agod malandas ang mga kabudlayan nga  naeksperiensiahan ko sang bag-o pa lang ako sa sini nga karera.”

Si Nick, sa New South Wales, Australia, nagsiling: “Kulang sing mahimo maobrahan sa patag sang chemical research, apang madamo sing kahigayunan sa patag sang edukasyon. Kutob sadto nasapwan ko nga nanamian ako magtudlo, kag ang mga estudyante daw nanamian man sa akon pagtudlo sa ila.”

Ang halimbawa sang mga ginikanan masami nga amo ang daku nga rason sang mga namat-od nga mangin mga manunudlo. Si William, nga taga-Kenya, nagsabat sa amon pamangkot: “Ang akon handum sa pagtudlo naimpluwensiahan sing daku sang akon amay, nga isa ka manunudlo sang 1952. Ang paghibalo nga ginadihon ko ang hunahuna sang mga kabataan amo ang isa ka rason nga nagpabilin ako sa sini nga propesyon.”

Si Rosemary, nga taga-Kenya man, nagsugid sa amon: “Handum ko gid nga makabulig sa kubos nga mga tawo. Gani ginpilian ko ang mangin nars ukon mangin maestra. Una nga nag-abot ang tanyag nga magtudlo. Bangod isa man ako ka iloy, nagdugang ang akon gugma sa sini nga propesyon.”

Tuhay ang motibo sa pagtudlo ni Berthold, nga taga-Düren, Alemanya: “Ginkumbinsi ako sang akon asawa nga mangin maayo ako nga manunudlo.” Kag husto gid sia. Nagsiling pa si Berthold: “Nalipay gid ako karon sa akon propesyon. Luwas kon ang isa ka manunudlo kumbinsido sa balor sang edukasyon kag interesado man sia sa mga kabataan, imposible nga mangin isa sia ka maayo, madinalag-on, determinado, kag malipayon nga manunudlo.”

Ang isa ka Hapones nga manunudlo, si Masahiro, nga taga-Nakatsu City, nagsiling: “Napahulag ako nga mangin isa ka manunudlo bangod sang akon isa ka mainulikdon nga maestro sang ikalima ako nga grado. Dedikado gid sia sa pagtudlo sa amon. Kag ang panguna nga rason nga nagpabilin ako sa akon propesyon amo nga palangga ko ang mga kabataan.”

Si Yoshiya, 54 anyos karon kag taga-Japan man, may daku sing sweldo nga trabaho sa pabrika apang pamatyag niya daw ulipon sia sini kag sang pagbiyahe pakadto-pakari. “Isa ka adlaw nagpamensar ako, ‘Tubtob san-o ako sa sining estilo sang kabuhi?’ Namat-od ako nga magpangita sing trabaho nga labi nga nagadalahig sa mga tawo sangsa mga butang. Ang pagtudlo pinasahi. Nagapangabudlay ka upod sa mga kabataan. Tawhanon ini.”

Ginaapresyar man ni Valentina, nga taga-St. Petersburg, Rusya, ang amo nga aspekto sang pagkamanunudlo. Sia nagsiling: “Ang pagtudlo ginpili ko nga karera. Isa ako ka maestra sa elementarya sa sulod na sang 37 ka tuig. Nalipay ako sa pagpangabudlay upod sa mga kabataan, ilabi na sa mga bata pa. Naluyagan ko ang akon trabaho, amo kon ngaa wala pa ako magretiro.”

Si William Ayers, nga isa man ka manunudlo, nagsulat: “Ang mga tawo nagatudlo bangod ginapalangga  nila ang mga kabataan kag ang mga pamatan-on, ukon bangod luyag nila nga mangin kaupod sila [mga kabataan], makita sila nga nagauswag kag nagatubo kag mangin labi nga makasarang, sangkol, kag mabakod sa kalibutan. . . . Ang mga tawo nagatudlo . . . subong regalo nila sa iban. Nagatudlo ako nga nagalaum nga mapauswag ang kahimtangan sang kalibutan.”

Huo, walay sapayan sang mga kabudlayan kag mga problema, linibo ka dedikado nga mga babayi kag lalaki ang luyag nga mangin manunudlo. Ano ang pila sang dalagku nga mga problema nga ginaatubang nila? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ina nga pamangkot.

[Kahon sa pahina 6]

Mga Panugda Para sa Komunikasyon sa Ulot Sang Manunudlo kag Ginikanan

✔ Kilalaha ang mga ginikanan. Indi ini uyang sang tion. Isa ini ka mapuslanon nga paghinguyang sing tion. Kahigayunan mo ini nga makatukod sing maayo nga kaangtanan sa mga tawo nga mahimo mangin imo pinakamaayo nga mga kakumbuya.

✔ Maghambal suno sa kahimtangan sang ginikanan—indi sila pagpakanubua. Likawi ang mga tinaga nga ginagamit lamang sang mga manunudlo.

✔ Kon nagahambal tuhoy sa mga kabataan, ipadaku ang positibo nga mga bahin. Mas daku ang mahimo sang komendasyon sangsa pagpakalain. Ipaathag kon ano ang mahimo sang mga ginikanan agod buligan nga magmadinalag-on ang bata.

✔ Tuguti ang mga ginikanan nga ipabutyag ang ila kaugalingon, kag mamati gid sa ila.

✔ Tinguhai nga mahangpan ang kahimtangan sang bata sa puluy-an. Kon posible, magduaw sa ila puluy-an.

✔ Magtalana sing petsa para sa masunod nga paghambalanay. Importante gid ini. Nagapakita ini nga interesado gid ikaw.—Pasad sa Teaching in America.

[Retrato sa pahina 6]

‘Ang akon amay isa man ka manunudlo.’—WILLIAM, KENYA

[Retrato sa pahina 7]

“Nalipay ako sa pagpangabudlay upod sa mga kabataan.”—VALENTINA, RUSYA

[Retrato sa pahina 7]

“Ang pagtudlo pinasahi. Nagapangabudlay ka upod sa mga kabataan.”—YOSHIYA, JAPAN