Pagbantay sa Kalibutan

Isa ka Daku nga Mata

Ang brittle star, nga kilala man nga serpent star, ginhunahuna anay nga mabuhi sa madulom nga kaidadalman sang kadagatan bisan wala sing mga mata. Naligban ang mga manugpanalawsaw kon paano ining pamilya sang starfish daw makamutik sa mga manunukob kag makapalagyo sa ila. “Natukiban karon sang mga sientipiko ang sekreto sini,” report sang The New York Times. “Ang bug-os sini nga lawas isa ka daku nga mata.” Ginagamit sang brittle star ang isa ka daku nga grupo sang mga lente nga mangin ang isa ka daku nga mata. Isa pa, ang magagmay sini nga mga lente “makabaton sing kasanag sing di-magkubos 10 ka beses ka mas maayo sangsa magagmay kaayo nga mga lente nga ginahimo karon sa mga laboratoryo,” siling sang report. “Ginapakita sini nga pagtuon kon paano mahuman sang kinaugali ang tumalagsahon nga mga materyales, nga abanse katama sangsa karon nga teknolohiya,” siling ni Dr. Joanna Aizenberg, ang nagapanguna nga awtor sa pagtuon.

Pagbalik sang “Sleeping Sickness”

“Ang mga manugpanalawsaw nagpaandam nga nagbalik ang sleeping sickness sing makahaladlok sa mga lugar sa Aprika,” report sang British Medical Journal. Si Pierre Cattand, sang Association Against Trypanosomiasis sa Aprika, nagsiling: “Seisenta ka milyon ka tawo ang nagabalatian sini, apang tatlo tubtob apat ka milyon lamang ang ginaatipan, nga nagresulta sa mga 45 000 ka bag-o nga kaso kada tuig. Ginabulubanta nga sa di-magkubos 300 000 tubtob 500 000 ang apektado sa karon.” Ginkabig nga halos nadula na ini sang katuigan 1960, ini nga balatian ginaliton sa mga tawo paagi sa tsetse nga langaw. Ang mga duog nga ginasiling nga labi nga yara sa katalagman kag nagakinahanglan sing internasyonal nga bulig amo ang Angola, Democratic Republic of Congo, kag nabagatnan nga Sudan.

Ginasikway sang mga Czech ang Relihion

Ang kadamuon nga ginbalhag sang Statistical Office sang Czech Republic nagapakita nga madamong Czech ang nagsikway sa relihion sang nagligad nga napulo ka tuig. Halimbawa, sang 2001, 2.7 milyones lamang nga Czech ang nagpakilala nga mga Romano Katoliko, kon ipaanggid sa 4 milyones sang 1991. Sa amo man nga hut-ong sang tion, ang Evangelical Church kag ang Hussite Church nadulaan man sing 32 porsiento kag 46 porsiento nga mga katapo. Ngaa nag-usmod? Wala madugay pagkatapos sang pagkarumpag sang Komunismo, hilway nga nagbatyag ang mga Czech nga magpakilala subong mga katapo sang simbahan. Apang karon, halos 60 porsiento sang populasyon sini ang nagasiling nga indi sila relihioso. Ang Czech Republic karon, nga ginhalinan anay sang bantog nga relihioso nga repormador nga si Jan Hus, nangin isa sang indi gid relihioso nga mga pungsod sa Europa.

Nagakadula nga Moralidad sa Trabaho

“Singkwentay-singko porsiento sang gin-interbyu nga mga top executive [sa Estados Unidos] ang nagsiling nga ang pagkaguba sang moralidad sa trabaho may daku makahalalit nga epekto sa kahimtangan sang mga korporasyon sa palaabuton,” report sang magasin nga The Futurist. Madamo ang kabangdanan sini nga pag-usmod, siling sang magasin, lakip ang mga anak nga “nakakita sa ila mga ginikanan nga nag-unong sa ila mga amo apang ginpahalin sang ginbuhinan sang mga kompanya ang mga trabahador sini.” Bangod sini madamo sa mga natawo sang katuigan 1960 padayon ang nagatamod sa trabaho subong “mapuslanon lamang agod matigayon ang ila luyag: kuwarta, kasadyahan, kag pagpahunayhunay.” Ang artikulo nagsiling nga bangod sini, “indi na makapapagsik subong sang una ang kasiguruhan sa trabaho kag ang mataas nga sweldo.” Ang duha ka sintoma karon sang nagakadula nga moralidad sa trabaho amo ang pirme nga pagsulod sing ulihi sa trabaho kag pag-abuso sa bakasyon bangod sang balatian sang mga trabahador.