May Dahon sa Lawa!

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA AUSTRALIA

MAKITA mo bala ang laya kag napulon nga dahon? Talupangda nga nagakabit ini sa lawa. Sa primero nga paglantaw, daw ginpalid ini sang hangin pakadto sa lawa. Apang may butang nga pinasahi sa sini nga dahon.

Ang imo ginatan-aw amo ang di-kinaandan nga balay sang nagapulon-sing-dahon nga damang​—⁠isa gid ka makatilingala nga tinuga. Ini lamang ang damang nga nagahimo sang iya balayan paagi sa paglukot sang dahon kag ang iya man lawa amo ang ginahanig niya sa iya balayan. Apang ginagamit lamang bala sang damang ang bisan ano nga dahon nga natabuan nga napalid sa lawa? Kon tan-awon, daw amo matuod. Apang ang pag-usisa sing maayo nagapakita nga may desinyo gid. Ginapili sing maayo sang damang ang isa ka dahon, ayhan yadtong nadagas sa duta. Pagkatapos nga mapulon ang dahon, ginaputos niya ini sing lawa agod indi mabungkag.

Apang, indi lamang dahon ang ginabalayan sining mga damang. Sa guwa-sa-siudad nga mga likod-balay masami nila ginagamit ang pinikas nga mga pamantalaan, manipis nga kartolina, ukon ginhaboy nga mga tiket. Makapakibot pa gani nga mahimo nila puy-an ang balayan sang taklong. Sa isa ka hitabo, ginguyod sang damang ang balayan sang taklong nga nagabug-at sing anom ka pilo sangsa iya pakadto sa lawa kag ginbalayan ini!

Tan-awon naton karon kon bala yara ang damang sa sulod sang dahon. Tapikon naton sing mahinay ang dahon. Yara sia! Nakita mo bala? Isa ka diutay kag matahom sing duag nga damang ang nagguwa sa dahon kag nagtunton sa duta. Indi ka mahadlok! Indi kita maano. Ini nga sahi sang damang indi makahalit sa tawo, bisan pa nga mahimo kagton ka sini kon imo ini sakiton.

Kon adlaw, ining nagapulon-sing-dahon nga damang masami nga nagatener lamang sa sulod sang dahon. Apang kon gab-i, nga madamo ang nagaguluwa nga insekto, makita mo ini nga nagapaipli sa gawang sang iya balay. Sa sini nga posisyon, ginabantayan niya sing maayo ang iya lawa paagi sa pagtungtong sang iya isa ka kamoy sa ‘alambre sang telegrapo’​—⁠isa ka pinasahi nga lawa halin sa dahon pakadto sa tunga sang lawa. Kon makabunggo ang insekto sa lawa, dalidali nga magapalapit ang damang, putson ini, kag kaunon.

Ining mapahituon nga diutay nga manugtukod isa lamang sang madamong makawiwili nga mga tinuga sa talon sang Australia.