“Himpit nga Kapawa”

KON nakahikap ka na sing bombilya nga madugay na nagasiga, nahibaluan mo nga mainit gid ini. Ang init sa bombilya resulta sang nauyang nga enerhiya. Ang isa ka tipiko nga bombilya nagapaguwa sing 10 porsiento lamang sang enerhiya sini subong kapawa, samtang ang 90 porsiento ginauyang subong init. Bilang pagpaanggid, ang magamay nga nagapatubas-sing-kapawa nga insekto nga ginatawag aninipot (tan-awa sa ibabaw, ginpadakuan) halos 100 porsiento nga wala sing ginauyang.

Diutay katama nga enerhiya ang ginauyang sang mga aninipot subong init amo nga ang kapawa nga ginapatubas nila ginatawag nga “himpit nga kapawa.” Paano nila ini ginahimo? Ang tiyan sang aninipot may yara organiko nga substansia nga ginatawag luciferin. Kon ang oksiheno magsulod sa tiyan paagi sa tubo nga ginatawag abdominal trachea, nagasimpon ini sa luciferin, kag ang resulta nga kemikal nga reaksion nagapaguwa sing duag lus-aw nga dalag kag mamulapula nga berde nga kapawa.

Ang mga selula nga nagapatubas sing kapawa sa aninipot may yara man mga uric-acid crystal, nga nagabulig agod magbanaag ang kapawa gikan sa tiyan sang insekto. Nagasiling ang mga sientipiko nga ginagamit sang mga aninipot ang ila kapawa sa pagganyat sing tiayon kag ang lainlain nga sahi sang mga aninipot nagapaigpat sing lainlain nga mga desinyo kag ritmo.

Wala ka bala nagaugyon nga ining magagmay nga mga tinuga ginhimo nga nagahatag sing kadayawan sa ila Manunuga, si Jehova nga Dios? Huo, subong sang ginsiling sang salmista, “ang tagsa ka butang nga may ginhawa​—⁠magdayaw kay Jah.”​—⁠Salmo 150:6.

[Picture Credit Line sa pahina 13]

© Darwin Dale/Photo Researchers, Inc.