Ang Pagtamod sang Biblia

Kon Ano ang Dapat Mo Mahibaluan Tuhoy sa Krismas

MINILYON sa bug-os nga kalibutan ang nagahanda para sa pagsaulog sing Krismas sini nga 2002. Ayhan isa ikaw sa ila. Sa pihak nga bahin, mahimo nga wala ka nagapakigbahin sa relihioso nga mga aspekto sining bantog nga selebrasyon. Diin man sini, mahimo nga indi mo malikawan ang impluwensia sang Krismas. Nagalatom ini sa patag sang komersio kag sang kalingawan, bisan sa di-Cristiano nga mga pungsod.

Ano ang nahibaluan mo tuhoy sa Krismas? Ginasakdag bala sang Biblia ang pagsaulog sa pagkabun-ag ni Cristo? Ano ang sa likod sining bantog nga selebrasyon nga ginahiwat kada Disiembre 25?

Ang Krismas Gindumili

Kon maghinguyang ka sing pila ka tion sa pagpanalawsaw sa sini nga topiko, masapwan mo nga ang Krismas wala maghalin sa matuod nga Cristianismo. Ginabaton ini sang madamo nga mga iskolar sa Biblia sang nanuhaytuhay nga relihion. Ginahunahuna ini, indi ka dapat makibot nga sa Inglaterra, ginmando sang Parlamento ni Cromwell sang 1647 nga ang Krismas mangin adlaw sang penitensia kag nian bug-os nga gindumili ini sang 1652. Ang Parlamento hungod nga nagasapol kon Disiembre 25 kada tuig sugod sang 1644 tubtob 1656. Suno sa istoryador nga si Penne L. Restad, “ang mga ministro nga nagawali tuhoy sa Natividad ukon pagkabun-ag ni Cristo may katalagman nga mabilanggo. Ang mga manugdumala sang simbahan ginamultahan bangod sang pagdekorar sang ila mga simbahan. Ginapatuman sang kasuguan nga ang mga balaligyaan bukas sa tion sang Krismas subong nga kaangay lang ini sa kinaandan nga adlaw sang pagnegosyo.” Ngaa ginapatuman ang subong sini ka estrikto nga mga regulasyon? Ang Puritano nga mga repormador nagpati nga indi dapat maghimo ang simbahan sing mga tradisyon nga indi makita sa Kasulatan. Aktibo sila nga nagwali kag nagpanagtag sing mga literatura nga nagapakalain sa pagsaulog sang Krismas.

Makita man ini nga panimuot sa Aminhan nga Amerika. Sa ulot sang mga tuig 1659 kag 1681, gindumili ang Krismas sa Massachusetts Bay Colony.⁠ * Suno sa ginpatuman nga kasuguan sadto, indi dapat saulugon ang Krismas sa bisan ano nga paagi. Ang mga nagalapas sa sini ginamultahan. Indi lamang ang mga Puritano sa New England ang wala magsaulog sang Krismas kundi ang pila man ka grupo sa natung-an nga mga kolonya (Delaware, New Jersey, New York, kag Pennsylvania). Ang mga Quaker sa Pennsylvania matig-a gid sa ila pagtamod sa selebrasyon subong sang mga Puritano. Ang isa ka tiliman-an nagsiling nga “wala lamang madugay nga natigayon sang mga Amerikano ang ila independensia, ginbahinbahin ni Elizabeth Drinker, nga isa ka Quaker mismo, ang mga pumuluyo sang Philadelphia sa tatlo ka kategoriya. Yara ang mga Quaker, nga ‘nagatamod sini [Krismas] subong kinaandan lamang nga adlaw,’ ang mga nagasaulog sini tungod sa relihioso nga mga rason, kag ang iban pa nga ‘nagasaulog sini sa magansal nga kinalipay kag lakas nga pag-inom.’ ”

Si Henry Ward Beecher, isa ka bantog nga Amerikano nga manugwali nga nagdaku sa Calvinista nga panimalay, halos wala sing hinalung-ong sa Krismas tubtob nga nag-30 anyos sia. “Ang Krismas indi bahin sang akon kabuhi,” sulat ni Beecher sang 1874.

Wala man sing nakita nga basihan sa Kasulatan ang Baptist kag Congregationalist nga mga simbahan sang una agod saulugon ang pagkabun-ag ni Cristo. Ginapatalupangod sang isa ka libro nga ang Baptist Church  sang Newport [Rhode Island] nagsugod lamang sa pagsaulog sang Krismas sang Disiembre 25, 1772. Mga 130 ka tuig ini sa tapos mapasad ang nahauna nga simbahan sang mga Baptist sa New England.

Ang Ginhalinan sang Krismas

Ang New Catholic Encyclopedia nagabaton: “Ang petsa sang pagkabun-ag ni Cristo wala mahibaluan. Wala ginasugid sang mga ebanghelyo ang adlaw ukon ang bulan . . . Suno sa ginhaumhaum ni H. Usener . . . kag ginbaton sang kalabanan nga mga iskolar karon, ang pagkabun-ag ni Cristo ginpasanto sa petsa sang winter solstice nga amo ang isa sang duha ka tion kada tuig nga ang adlaw pinakamalayo sa ekuador (Disiembre 25 sa Julian Calendar, Enero 6 sa Egiptohanon nga kalendaryo), bangod sa sini nga adlaw, samtang ang adlaw nagabalik sa naaminhan nga kalangitan, ginasaulog sang pagano nga mga debotado kay Mithra ang dies natalis Solis Invicti (kaadlawan sang di-madaug nga adlaw). Sang Dis. 25, 274, ginproklamar ni Aurelian ang dios-adlaw nga panguna nga patron sang emperyo kag gindedikar sa iya ang isa ka templo sa Campus Martius. Ang Krismas nagsugod sang panahon nga ang kulto sang adlaw mabaskog gid sa Roma.”

Ang M’Clintock and Strong’s Cyclopœdia nagasiling: “Ang pagsaulog sang Krismas wala ginpatok sang Dios, ukon maghalin ini sa B[ag-o nga] T[estamento]. Ang adlaw sang pagkabun-ag ni Cristo indi mapat-od gikan sa B[ag-o nga] T[estamento], ukon sa bisan ano iban pa nga tuburan sang impormasyon.”

Isa ka “Walay Unod nga Daya”

Bangod sang nasambit na, dapat bala magpakigbahin ang matuod nga mga Cristiano sa mga tradisyon sang Krismas? Kalahamut-an bala sa Dios nga samuan ang pagsimba sa iya sang relihioso nga mga pagpati kag mga buhat sang mga wala nagasimba sa iya? Si apostol Pablo nagpaandam sa Colosas 2:8: “Magbantay: basi may isa nga magatangab sa inyo subong natukob niya paagi sa pilosopiya kag walay unod nga daya suno sa tradisyon sang mga tawo, suno sa sadsaran nga mga butang sang kalibutan kag indi suno kay Cristo.”

Ang apostol nagsulat man: “Dili kamo magpagota sing sampihakan upod sa mga di-tumuluo. Kay ano bala ang pag-updanay sang pagkamatarong kag pagkamalinapason? Ukon ano bala ang paghiambit sang kapawa sa kadudulman? Dugang pa, ano bala ang paghisantuanay sa ulot ni Cristo kag ni Belial [Satanas]? Ukon ano bala ang bahin sang isa ka matutom nga tawo sa isa nga di-tumuluo?”​​—⁠2 Corinto 6:​14, 15.

Bangod sang di-mahimutig nga pamatuod nga matigayon, ang mga Saksi ni Jehova wala nagapakigbahin sa pagsaulog sang Krismas. Nahisuno sa Kasulatan, ginatinguhaan nila nga buhaton “ang porma sang pagsimba nga matinlo kag walay dagta gikan sa pagtamod sang aton Dios,” paagi sa paghupot sang ila kaugalingon nga “walay higko gikan sa kalibutan.”​—⁠Santiago 1:⁠27.

[Nota]

[Blurb sa pahina 16]

Gindumili sang Parlamento sang Inglaterra ang Krismas sang 1652

[Blurb sa pahina 17]

“Ang Krismas indi bahin sang akon kabuhi”​—HENRY WARD BEECHER, AMERIKANO NGA KLERIGO

[Retrato sa pahina 17]

Ginsaulog sang pagano nga mga debotado kay Mithra kag sang dios-adlaw (ginapakita sa eskultura) ang Disiembre 25

[Credit Line]

Musée du Louvre, Paris