Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ko Atubangon ang Pag-ipit sang mga Katubotubo?

“Ang pag-ipit sang mga katubotubo yara bisan diin.”​—⁠⁠Jesse, 16 anyos.

“Ang pag-ipit sang akon mga kabutho isa sang pinakamabudlay nga butang nga akon gin-atubang samtang nagadaku ako.”​—⁠⁠Johnathan, 21 anyos.

ANG pag-ipit sang mga katubotubo mabaskog gid nga puwersa. Apang, saligi nga sarang mo ini mapamatukan. Sa katunayan, masarangan mo ini kag mangin mapuslanon pa gani sa imo. Apang paano?

Sa nagligad nga artikulo sa sining serye, ginbinagbinag naton ang kinahanglanon nga una nga tikang: Kilalaha ang puwersa sang pag-ipit sang mga katubotubo kag kon daw ano kahapos nga maimpluwensiahan ka sini.⁠ * Ano pa ang mapuslanon nga mga tikang nga mahimo mo? Ang panuytoy nga makabulig sa imo yara sa Pulong sang Dios. Ang Hulubaton 24:5 nagasiling: “Ang tawo nga may ihibalo nagapadugang sang kusog.” Ano nga ihibalo ang makapabaskog sang imo kusog batok sa pag-ipit sang mga katubotubo? Antes naton ini sabton, binagbinagon naton anay ang problema nga nagapabaskog sang pag-ipit sang mga katubotubo sa imo.

Wala sing Kompiansa​—⁠Isa ka Katalagman

Kon kaisa masapwan sang mga pamatan-on nga mga Saksi ni Jehova nga isa gid ka problema ang pag-ipit sang mga katubotubo bangod ang ila dalanon sang pagkabuhi nagalakip sang pagsugid sa iban tuhoy sa ila pagtuluuhan. (Mateo 28:​19, 20) Nabudlayan ka bala kon kaisa nga isugid ang imo pagtuluuhan sa iban nga mga pamatan-on nga masugilanon mo? Wala ka nagaisahanon. Ang 18-anyos nga si Melanie nagsiling: “Kon tuhoy sa pagsugid sa iban nga mga pamatan-on nga isa ako ka Saksi, mas mabudlay ini sangsa ginhunahuna ko.” Nagsiling pa sia: “Sa tion nga makatipon na ako sing kaisog sa pagpakilala nga isa ako ka Saksi, ginahadlukan ako liwat.” Daw ginapunggan sia sang makahalalit nga pag-ipit sang mga katubotubo.

Ginapasalig kita sang Biblia nga bisan ang mga lalaki kag mga babayi nga may tumalagsahon nga pagtuo nagpangalag-ag sa paghambal sa mga tawo tuhoy sa Dios. Halimbawa, nahibal-an sang pamatan-on nga si Jeremias nga yubiton kag hingabuton sia kon tumanon niya ang sugo sang Dios nga maghambal  sing maisog. Isa pa, wala sing kompiansa si Jeremias. Ngaa? Nagsiling sia sa Dios: “Yari karon indi gid ako makahibalo maghambal, kay bata lamang ako.” Nag-ugyon bala ang Dios nga bangod bata pa si Jeremias indi sia kalipikado sa paghambal? Wala. Ginpasalig ni Jehova ang manalagna: “Indi ka magsiling, ‘Bata lamang ako.’ ” Ginpadayon ni Jehova ang iya katuyuan kag ginhatagan ang nagapangalag-ag nga pamatan-on sing importante nga hilikuton.​—⁠Jeremias 1:​6, 7.

Kon wala kita sing kompiansa, kag indi sigurado sa aton kaugalingon, mabudlay gid pamatukan ang pag-ipit sang mga katubotubo. Ginapakita ini sang mga pagpanalawsaw. Halimbawa, sang 1937 naghimo sing isa ka kilala nga eksperimento ang sientipiko nga si Muzafer Sherif. Ginpasulod niya ang mga tawo sa isa ka madulom nga hulot, ginpakitaan sila sing diutay nga kasanag, kag nian ginpamangkot sila kon daw ano kalayo ang gin-idog sang kasanag.

Sa katunayan, ang kasanag wala gid mag-idog; isa lamang ini ka optical illusion. Sang gintilawan sing isa-isa, ginhatag sang mga tawo ang ila kaugalingon nga pagbanabana tuhoy sa daw pag-idog sini. Apang, sang gintilawan sila subong grupo, ginpangabay sila nga ihatag sing matunog ang ila pagbanabana. Ano ang natabo? Bangod wala sing kompiansa sa ila kaugalingon nga paghangop, naimpluwensiahan nila ang isa kag isa. Sa sulit-sulit nga pagtilaw, ang ila mga sabat halos nagapalareho tubtob nga natigayon ang “talaksan sang grupo.” Bisan sang gintilawan liwat sing isa-isa sang ulihi, naimpluwensiahan gihapon ang mga indibiduwal sang kabilugan nga opinyon sang grupo.

Ginapakita sadto nga eksperimento ang isa ka importante nga punto. Bangod indi sigurado ukon wala sing kompiansa, labi pa nga maimpluwensiahan ang mga tawo sang pag-ipit sang mga katubotubo. Makapahunahuna gid ini, indi bala? Kay man, ang pag-ipit sang mga katubotubo makaapektar sa mga tawo kon tuhoy sa importante nga mga hulusayon, pati na ang ila pagtamod tuhoy sa pagpakigsekso antes sang kasal, pag-abuso sa droga, kag bisan gani ang mga tulumuron nila sa kabuhi. Kon tugutan naton ang aton kaugalingon nga sundon ang “talaksan sang grupo” tuhoy sa sining mga butang, maapektuhan sing daku ang aton palaabuton. (Exodo 23:2) Ano ang sarang mahimo?

Bueno, sa banta mo ano kuntani ang ginsabat mo sa pagtilaw kon nahibaluan mo ang kamatuoran nga ang kasanag wala nagahulag? Ayhan wala kuntani ikaw maimpluwensiahan sang grupo. Huo, kinahanglan naton ang kompiansa. Apang ano nga sahi sang kompiansa ukon pagsalig ang nadalahig, kag paano naton ini matigayon?

Himua si Jehova nga Imo Salaligan

Ayhan madamo ka na sing nabatian tuhoy sa pagpalambo sing kompiansa ukon pagsalig sa kaugalingon. Apang tuhoy sa kon paano ini matigayon​—⁠kag kon daw ano ka daku ang imo kinahanglanon​—⁠may nagasumpakilay nga mga pagtamod. Ang Biblia may timbang nga laygay: “Ginasugiran ko ang kada isa sa inyo dira nga indi maghunahuna sing labaw sa dapat niya hunahunaon sa iya kaugalingon; kundi maghunahuna agod mangin maligdong sa hunahuna.” (Roma 12:3) Ang isa pa ka badbad sini nga bersikulo mabasa: “Ginasilingan ko ang kada isa sa inyo nga indi pagkabigon ang iya kaugalingon sing labaw sa matuod niya nga balor,  kundi maghimo sing makatarunganon nga pag-usisa sa iya kaugalingon.”​—⁠Charles B. Williams.

Ang “makatarunganon nga pag-usisa” sang imo ‘matuod nga balor’ magapugong sa imo nga magpadayawdayaw, magpahambog, ukon magtinikal. Sa pihak nga bahin, ining timbang nga pagtamod magalakip sang pagsalig sa pila ka kasangkaron sa imo matuod nga ikasarang sa paghunahuna, pagpangatarungan, kag pagdesisyon sing maalamon. Ginhatagan ka sang imo Manunuga sing “ikasarang sa pagpangatarungan,” kag isa ini ka hamili nga dulot. (Roma 12:1) Ang pagdumdom sa sini makabulig sa imo nga pamatukan ang huyog nga padesisyunon ang iban para sa imo. Apang, may isa ka sahi sang kompiansa nga labi pa ka epektibo sa pag-amlig sa imo.

Si Hari David gin-inspirar sa pagsulat: “Ikaw ang akon paglaum, O Soberanong Ginuo nga Jehova, ang akon salaligan kutob sa akon pagkapamatan-on.” (Salmo 71:5) Huo, bug-os nga nagsalig si David sa iya langitnon nga Amay, kag ginhimo niya ini sugod sang bata pa sia. Sia “isa ka bata lamang”​—⁠ayhan isa ka tin-edyer​—⁠sang ginhangkat sang Filistinhon nga higante nga si Goliat ang bisan sin-o nga soldado sang Israel nga makig-away sa iya sing isahanon. Hinadlukan ang mga soldado. (1 Samuel 17:​11, 33) Ayhan nag-utwas sa tunga nila ang makapaluya sing buot nga pag-ipit sang mga katubotubo. Pat-od nga hinadlukan sila sa kadakuon kag kusog ni Goliat kag nagsiling nga buangbuang lamang ang magabaton sini nga hangkat. Wala maapektuhan si David sini nga sahi sang pag-ipit. Ngaa?

Talupangda ang ginsiling ni David kay Goliat: “Ikaw nagakari sa akon nga may espada kag may bangkaw kag may sumbiling, apang ako nagakari sa imo sa ngalan ni Jehova sang mga kasuldadusan, ang Dios sang mga hangaway sang Israel, nga imo ginyaguta.” (1 Samuel 17:45) Nakita ni David ang kadakuon, kusog, ukon hinganiban ni Goliat. Apang may nahibal-an sia nga subong kapat-od sa nahibal-an niya nga ang kalangitan yara sa ibabaw niya. Nahibaluan niya nga si Goliat wala sing kabilinggan kon ipaanggid kay Jehova nga Dios. Kon si Jehova dampig kay David, nian ngaa abi mahadlok sia kay Goliat? Yadto nga pagsalig sa Dios nagpalig-on kay David. Wala sia madala sang bisan ano nga pag-ipit sang mga katubotubo.

May subong ka man bala sini nga pagsalig kay Jehova? Wala sia magbag-o kutob pa sang panahon ni David. (Malaquias 3:⁠6; Santiago 1:17) Kon matun-an mo sing kapin pa ang tuhoy sa iya, kapin pa nga mapat-od mo ang tanan nga butang nga ginasiling niya sa imo sa iya Pulong. (Juan 17:17) Masapwan mo ang wala nagabag-o kag masaligan nga mga talaksan nga magatuytoy sa imo sa kabuhi kag magabulig sa imo nga mapamatukan ang pag-ipit sang mga katubotubo. Dugang pa sa paghimo kay Jehova nga imo salaligan, may butang pa nga sarang mo mahimo.

Pilia ang Maayo nga mga Manuglaygay

Ginapadaku sang Pulong sang Dios ang kinahanglanon nga magpangita sing maayo nga panuytoy. “Ang tawo nga may paghangop amo ang isa nga nagakuha sing malantipon nga panuytoy,” siling sang Hulubaton 1:5. Ang imo mga ginikanan, nga nagaulikid gid sa imo kaayuhan, mangin isa ka tuburan sang panuytoy. Nahibaluan gid ini ni Indira. Sia nagsaysay: “Bangod pirme ginagamit sang akon mga ginikanan ang Kasulatan sa pagpangatarungan upod sa akon kag ginhimo nila nga matuod gid si Jehova sa akon kabuhi amo nga nagalakat ako sa dalanon sang kamatuoran karon.” Amo man sini ang ginabatyag sang madamo nga pamatan-on.

Kon katapo ka sang Cristianong kongregasyon, may makapalig-on ka nga tuburan sang suporta​—⁠ang gintangdo nga mga manugtatap, ukon mga gulang, kag ang iban man nga hamtong nga mga Cristiano. Ang pamatan-on nga si Nadia nagahinumdom: “Ginatahod ko gid kag ginadayaw ang mga gulang sa amon kongregasyon. Madumduman ko pa ang pamulongpulong sang nagadumala nga manugtatap nga gindesinyo gid para sa mga pamatan-on. Pagkatapos sang miting nalipay gid kami sang akon amiga bangod nabatyagan namon nga ang ginsambit niya amo gid ang amon naeksperiensiahan.”

Ang isa pa ka epektibo nga hinganib batok sa makahalalit nga pag-ipit sang mga katubotubo amo ang mapuslanon nga pag-ipit sang mga katubotubo. Kon ginapili mo sing maalamon ang imo mga abyan, mabuligan ka nila nga mahuptan ang maayo nga mga tulumuron kag nagakaigo nga mga talaksan. Paano kita makapili sing maayo? Dumduma ini nga laygay: “Sia nga nagalakat upod sa maalam nga mga tawo magaalam, apang sia nga nagapakig-angot sa mga buangbuang magaantos.” (Hulubaton 13:20) Mahalungon nga ginpili ni Nadia ang maalam nga mga abyan sa eskwelahan​—⁠ang iya mga masigkatumuluo, nga may pareho sa iya nga mga talaksan sa moral. Sia nagahinumdom: “Kon ang kalalakin-an sa eskwelahan nagapalapit sa amon agod ‘makig-istorya,’ ginasakdag namon ang isa kag isa.” Ang maayo nga mga abyan makabulig sa pagpadayag sang aton pinakamaayo nga mga kinaiya. Takus sila sa panikasog nga kinahanglanon sa pagpangita sa ila.

Kon amo, saligi nga kon palambuon mo ang pagsalig kay Jehova, pangayuon ang panuytoy sang hamtong nga mga Cristiano, kag pilion sing maalamon ang imo mga abyan, maatubang mo sing madinalag-on ang hangkat sang pag-ipit sang mga katubotubo. Sa katunayan, mangin mapuslanon ka nga impluwensia sa imo mga abyan kag mabuligan sila nga magpabilin sa dalanon sang kabuhi upod sa imo.

[Nota]

[Blurb sa pahina 22]

Pilia ang maayo nga mga abyan, nga nagahigugma man sa Dios kag sa iya mga talaksan kaangay mo

[Mga retrato sa pahina 22]

“Ang malain nga kaupdanan nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan.”​—⁠1 Corinto 15:33

“Sia nga nagalakat upod sa maalam nga mga tawo magaalam.”​—⁠Hulubaton 13:20