Ang Gahom sang Yuhom

BISAN pa makadali lamang ini, mahimo nga indi mo ini malimtan sa bug-os mo nga kabuhi. Daku gid ang balor sini, apang wala sing isa nga tuman ka imol amo nga indi sia makahatag sini ukon tuman ka manggaranon amo nga wala sia nagakinahanglan sini. Ano ang ginahambalan naton? Ang isa ka yuhum.

Ang yuhum resulta sang pag-inat sang mga maskulo nga ang mga mata nagakilan kag ang mga pamusod sang baba nagakurba diutay paibabaw nga nagapabutyag sing kalipay. Sa nahauna nga pila ka semana pagkatapos nga mabun-ag, ang isa ka lapsag nagayuhum, kag siempre, nagapahalipay ini sa bag-o nga mga ginikanan. Ining una nga mga yuhum ginatawag nga reflex, ukon indi hungod, nga mga yuhum. Ginapaathag sang mga eksperto nga ini nga sahi sang yuhum masami nga nagakatabo sa tion nga ang isa nagakatulog kag nagadamgo kag daw may kaangtanan ini sa nasulod nga balatyagon kag sa hilikuton sang central nervous system. Bisan hamtong na kita, ining reflex nga yuhum mahimo gihapon matabo pagkatapos kaon ukon samtang nagapamati kita sing musika.

Apang, sa pangidaron nga mga anom ka semana, ang isa ka lapsag nagayuhum bilang reaksion sa isa ka nawong ukon tingog. Ang ‘mainabyanon nga yuhum’​—⁠isa ka hungod kag may balatyagon nga pagyuhum⁠​—⁠nagapahalipay sa aton, mga lapsag man kita ukon mga hamtong. Ginasiling nga ini nga sahi sang yuhum maayo pa gani sa aton panglawas. Suno sa mga terapista sa paghambal nga sanday Mirtha Manno kag Rubén Delauro, nga nagadumala sang isa ka eskwelahan nga ginatawag Pagyuhum kag Kapagros, ang pagyuhum nagapatubas sang elektrikal nga reaksion nga nagaapektar sa pituitary gland. Kag ini nga glandula nagapaguwa sing mga endorphin, ang mga kemikal sa utok nga nagapahalipay sa aton.

Ang isa pa ka importante nga rason sa pagyuhum amo ang maayo nga epekto sini sa iban. Ang isa ka sinsero nga yuhum nagapaalinton sang aton balatyagon nga indi na kinahanglan ang mga tinaga, ini man isa ka yuhum nga nagatamyaw, nagasimpatiya, ukon nagapalig-on. Kon kaisa, ang pagtan-aw lamang sa makabilihag nga yuhum sang bata sa retrato nagapayuhum man sa aton.

Kon may nagayuhum sa aton, nagabatyag kita nga mas relaks kag nagabulig ini sa aton nga maatubang ang kabang-awan ukon kabudlayan. Ang Biblia nagapanugyan: “Indi pagpunggi ang maayo gikan sa ila nga nagakadapat sa sini, kon ini yara sa gahom sang imo kamot nga himuon ini.” (Hulubaton 3:27) Huo, paagi sa sining simple nga buhat, makabenepisyo kita kag ang iban. Ngaa indi mo panikasugan nga ipaambit ining labing hamili nga regalo​—⁠ang isa ka matam-is nga yuhum?