Magauswag Pa Ayhan ang Kahimtangan?

SA KARON, ang World Health Organization kag ang iban pa nga mga grupo nga nabalaka sa sini nga kahimtangan nagahimo sing mga programa sa pagbantay kag sa pagtapna sa balatian. Ang nagkalainlain nga mga organisasyon nagahatag sing impormasyon kag nagasakdag sa mga pagpanalawsaw sa bag-ong mga bulong kag bag-ong mga paagi sa pagtapna sa mga balatian nga ginapalaton sang mga insekto, ang tanan bangod sang panikasog nga malandas ang nagalala nga problema sa mga balatian nga ginapalaton sang mga insekto. Daku man ang mahimo sang mga indibiduwal kag mga komunidad agod mapahibalo kag maamligan ang ila kaugalingon. Apang, ang pag-amlig sa mga indibiduwal indi katulad sa pagtapna sa balatian sa bug-os nga kalibutan.

Madamo nga mga eksperto ang nagapati nga kinahanglan ang bug-os kalibutan nga pagbinuligay kag pagsinaligay agod matapna ang balatian. “Bangod sang madasig nga globalisasyon sa tunga sang mga tawo kag mga pungsod, indi dapat pagkabigon sang mga tawo bisan diin sa kalibutan nga ang ila mga kasilingan, mga probinsia, mga pungsod, ukon mga hemisperio amo ang kabug-usan sang ila personal nga palibot,” sulat sang reporter nga si Laurie Garrett nga nagdaug sing Pulitzer nga Premyo sa iya libro nga The Coming Plague​​—⁠Newly Emerging Diseases in a World out of Balance. “Wala ginakilala sang mga mikrobyo, kag sang mga nagadala sini, ang artipisyal nga mga dulunan nga ginhimo sang mga tawo.” Ang pagsagsag sang balatian sa isa ka pungsod gilayon nga nagapabalaka indi lamang sa kaingod nga mga pungsod kundi sa bug-os man nga kalibutan.

 Nagaduhaduha gihapon ang iban nga mga gobierno kag ang mga tawo sa bisan ano nga sahi sang pagpasilabot​—⁠bisan ang mga programa sa pagtapna sa balatian⁠—​nga nagagikan sa iban nga mga pungsod. Dugang pa, ang kakulang sang mga gobierno sing ikasarang nga hibaluon ang posible nga matabo sa ulihi kag ang kakagod sang komersio masunson nga nagapugong sa nahiusa nga mga panikasog sang mga pungsod. Sa pagpakigsumpong sang tawo kontra sa balatian, magadaug bala ang mga mikrobyo? Ang awtor nga si Eugene Linden, nga nagahunahuna nga magadaug sila, nagsiling: “Diutay na lang nga tion ang nabilin agod mabaliskad ang kahimtangan.”

Rason sa Paglaum

Ang mga pag-uswag sa siensia kag teknolohiya indi makadungan sa pagdamo sang mga balatian. Kag, sa pagkamatuod, ang problema tuhoy sa balatian nga ginapalaton sang mga insekto isa lamang sang madamo nga mga katalagman sa kapagros sang tawo. Apang may rason sa paglaum. Bisan pa sini lang nahangpan ang masibod nga mga kaangtanan sa tunga sang buhi nga mga butang, nahibaluan sang mga sientipiko nga ang duta may ikasarang sa pag-ayo sang iya kaugalingon. Ang aton planeta may kinaugali nga proseso nga makapasag-uli sang pagkatimbang sa kinaugali nga mga sistema. Halimbawa, ang mga kagulangan masunson nga nagapanubo liwat sa nahawanan na nga mga duta kag ang mga kaangtanan sa tunga sang mga mikrobyo, mga insekto, kag mga sapat nagapag-on sa paglipas sang tion.

Sing importante pa, ang masibod nga desinyo sang kinaugali nagatudlo sa isa ka Manunuga, ang Dios nga orihinal nga naghimo sang nagapanghikot nga mga mekanismo sang duta. Ginabaton mismo sang madamo nga mga sientipiko nga may yara isa ka mas mataas nga intelihensia nga nagtuga sa duta. Huo, indi gid mapanghiwala sang mga serioso nga nagahunahuna ang pagluntad sang Dios. Ginalaragway sang Biblia ang Manunuga, nga si Jehova nga Dios, subong labing gamhanan kag mahigugmaon. Interesado gid sia sa aton kalipay.

Ginapaathag man sang Biblia nga bangod sang hungod nga pagpakasala sang una nga tawo, napanubli sang tawo ang di-kahimpitan, balatian, kag kamatayon. Nagakahulugan bala ini nga natalana kita nga mag-antos sing walay katubtuban? Indi! Katuyuan sang Dios nga himuon ang duta nga paraiso, diin ang mga tawo magakabuhi sing masulhay upod sa iban nga mga tinuga, dalagku man kag magagmay. Ginatagna sang Biblia ang isa ka kalibutan diin wala na sing tinuga, daku man nga sapat ukon magagmay nga insekto, ang makahatag sing katalagman sa tawo.​—⁠Isaias 11:6-9.

Sa pagkamatuod, ang mga tawo may salabton sa paghupot sini nga mga kahimtangan​—⁠sa tunga sang katawhan kag sang palibot. Ginsugo sang Dios ang tawo nga “atipanon” ang duta. (Genesis 2:15) Sa palaabuton nga paraiso, ang tawo himpit nga magatuman sini nga hilikuton paagi sa matinumanon nga pagsunod sa mga sugo sang Manunuga mismo. Busa, mapaabot naton ang adlaw nga “wala sing pumuluyo nga magasiling: ‘Nagamasakit ako.’ ”​​—⁠Isaias 33:24.