Nagamartsa nga Guban!

“Nagapuyo kami sa isa ka ginahawanan pa lang nga lugar sa Belize, nga ginapalibutan sing mga katamnan. Isa ka aga sang mga alas nuebe, ginsalakay ang amon balay sang isa ka guban. Madamo nga subay ang naglusot sa tinabuan sang puertahan kag sa tagsa ka giha, nga nagapangita sing kalan-on. Wala kami sing mahimo kundi bayaan anay ang amon balay sing mga isa tubtob duha ka oras samtang ginsubli ini sang mga subay. Sang nagbalik kami, nakahalin na ang mga subay kag nasipot gid sini ang tanan nga insekto sa amon balay.”

PARA SA MADAMO NGA TAWO nga nagapuyo sa tropiko nga mga pungsod subong sang Belize, ordinaryo lamang ini nga hitabo kag indi gid man malain. Isa ini ka paagi nga matinluan ang balay sang mga insekto subong sang mga tanga kag iban pa nga mga sapatsapat. Kag masipot gid nila ini.

Talalupangdon nga ang mga subay nga ginapatuhuyan diri ginatawag nga army ants bangod sang ila daw soldado nga pagpangabuhi kag pagpanghulag.⁠ * Sa baylo nga maghimo sing mga pugad, ining wala sing puluy-an nga mga soldado, nga nagadamo sing ginatos ka libo, nagahimo sing temporaryo nga mga kampo, paagi sa pagtabidtabid sang ila mga tiil agod dingdingan palibot ang reyna kag ang iya mga boto. Halin sa temporaryo nga kampo, ang malaba nga mga linya sang mga manugsalakay nagalakat sa pagpangita sing kalan-on nga mga insekto kag magagmay nga mga sapat, subong sang mga tiki. Ang mga lider sang manugsalakay nagamaniobra man sing daw mga pagkibon agod dakpon ang ila kalan-on. Nagakatabo ini kon ang mga subay sa unahan, bangod wala sing makita nga kalan-on, daw nagaalang-alang kag nagasupon sa linya. Ang mga subay sa likod padayon nga nagaabante, kag nagabuklod ang iban nga mga bahin sang linya sa unahan, nga nagaresulta sa mga pagmartsa nga daw may ginalikupan.

Ang pagpangabuhi sang army ants may 36-dias nga siklo, nga nagapangita sing kalan-on sa sulod sang mga 16 dias kag magpahimunong dayon sa isa ka lugar sa sulod sang 20 dias, nga sa amo nga tion nagapangitlog ang reyna. Pagkatapos sini, malakat liwat ang bug-os nga grupo bangod sang gutom. Sa punta sang ila nagamartsa nga mga linya, nga mga napulo ka metro kalaba, amo ang nagapalagyo nga mga damang, iwi-iwi, bagangan, paka, kag mga tiki kag ginasundan ini sang mga pispis, nga maathag nga nagatuka sa nagapalagyo nga mga sapat kag indi sa mga subay.

Ginlaragway sa Biblia sa Hulubaton 30:​24, 25 subong “duna nga maalam,” ang mga subay isa sa mga tanhaga sang pagpanuga.

[Nota]

[Retrato sa pahina 31]

“Army ant”

[Credit Line]

© Frederick D. Atwood

[Retrato sa pahina 31]

Nagahimo sing taytay paagi sa pagtabidtabid sang ila mga tiil

[Credit Line]

© Tim Brown/www.infiniteworld.org