Ang Pinakadaku nga Liso sa Bug-os nga Kalibutan

Sang una, sang nadagsa sa baybayon sang mga isla sang Maldives kag Indonesia ang isa ka tumalagsahon kadaku nga liso, nangin interesado gid sa sini ang mga tawo. Naglapta ang mga mito tuhoy sa ginhalinan sini. Abi sang iban naghalin ini sa isa ka kahoy nga nagapamuhi sa idalom sang tubig. Gani, ginhingalanan ini nga Coco-De-Mer, ukon lubi sa dagat. Ginpatihan pa gani nga ini amo ang gindumilian nga bunga nga ginkaon ni Adan sa hardin sang Eden. Apang, nadiskobrehan gid man ang kamatuoran sang tungatunga nga bahin sang ika-18 nga siglo. Ining misteryoso nga liso naghalin sa isa ka sahi sang palma nga makita lamang sa Seychelles, isa ka diutay nga grupo sang mga isla sa Indian Ocean.

Ang pinakamadamo nga Coco-De-Mer nagapamuhi sa Vallée de Mai, sa isla sang Praslin. Ining mga palma mahimo magtaas sing tubtob sa 30 ka metro kag ginabanabana nga nagapamuhi sa sulod sang ginatos ka tuig. Ang isa ka interesante gid nga impormasyon tuhoy sa Coco-De-Mer amo nga may mga lalaki kag mga babayi ini nga puno. Para makapamunga ang mga babayi, dapat ipolinar ini sang lalaki nga Coco-De-Mer. Gani, kinahanglan ang gulang nga lalaki kag babayi nga puno agod magdamo ang espesyi sa talon.

Pinasahi gid ang bunga sang babayi nga Coco-De-Mer. Kon yara sa puno, daw subong ini sa isa ka daku kag berde nga tagipusuon. Apang, nagaunod ini sing isa ka daku kag may duha ka nagakurba nga bahin nga liso nga nagabug-at sing tubtob sa 20 kilos. Ang pila ka bunga may sobra sa isa ka liso. Indi katingalahan nga nalista ang Coco-De-Mer sa The Guinness Book of Records subong may pinakadaku nga liso sa bug-os nga kalibutan.

Kon nagatangla sa mga pinungpong sining dalagku nga bunga, dayawon gid sang isa ka tawo ining kalatingalahan sang pagpanuga. Delikado man para sa isa ka tawo ang pagtindog sa idalom sang puno kag pagtangla sa mga bunga. Ining mga pinungpong mahimo magbug-at sing 180 kilos. Apang, makatilingala nga wala pa sing ginreport nga napatay bangod nahulugan sang bunga. Sa gihapon, indi maalamon nga mamasyar sa Vallée de Mai kon may bagyo. Mas maayo nga bisitahan ining pinasahi nga bunga kon maayo ang tiempo.