Pagbantay sa Kalibutan

Magahod nga mga Isda

Nadiskobrehan sang mga manugpanalawsaw sa Australian Institute of Marine Science (AIMS) nga ang mga isda, “lakip ang damselfish, soldierfish, kag cardinalfish [mga sahi sang isda sa bato] . . . nagaistoryahanay paagi sa sunodsunod nga daw pag-igok-igok, pagsiagit kag pagpanihol,” report sang pamantalaan nga The West Australian. Nagabulig paathag ining natukiban kon paano makatultol pauli ang mga buto kon maanod palayo gikan sa kabatuhan. Ginrekord sang mga manugpanalawsaw sang AIMS ang mga gahod gikan sa kabatuhan sa idalom-dagat kag ginpatokar liwat sa ginatun-an nga mga punot sang isda. Ang sientipiko nga si Dr. Mark Meekan naghambal sa pamantalaan nga “mas madamo nga mga buto ang nagtilipon sa mga punot nga ginpatokaran sing narekord nga mga gahod sangsa mga punot nga wala sing nagatokar nga gahod, sa amo nagapakita nga ang partikular nga mga tunog ginaamag sang mga isda.” Nadiskobrehan sang mga manugpanalawsaw nga ang gahod sang pila ka adulto nga isda mabatian tubtob 15 kilometros. “Sa kasisidmon kag pamanagbanag,” siling ni Meekan, “ang pinakamagahod nga koro sang mga isda katumbas sa linibo ka nagadaguhob nga mga tingog sa isa ka istadyum sang football.” Apang, indi mabatian sang dulunggan sang mga tawo ini nga “koro.”

Nabuhinan nga Timbang ukon Nausik nga Kuarta?

“Nagtinguha sa pagdieta ang mga 231 milyones ka tawo sa European Union sang 2002,” siling sang International Herald Tribune sang Paris. Suno sa isa ka report sang Datamonitor, isa ka grupo nga nagabantay sang mga hitabo sa industriya, ang mga nagadieta sa Europa naggasto sing 100 bilyones dolyares sa mga produkto nga nagapaniwang sang nagligad nga tuig​​—⁠“katumbas sa bili sang isa ka tuig nga produksion sang Morocco.” Apang, “indi makalab-ot sa 4 milyones ang magamadinalag-on sa pagmentinar sang ila kaniwangon sa sulod sang kapin sa isa ka tuig,” kag “indi makalab-ot sa 2 porsiento sang mga nagadieta sa Europa ang permanente nga maganiwang,” siling sang pamantalaan. Ang Alemanya amo ang may pinakadaku nga gasto, diin ang mga nagadieta naggasto sing halos 21 bilyones dolyares sa mga produkto sa pagpaniwang, samtang ang mga taga-Britanya naggasto sing mga 16 bilyones dolyares. Ang mga konsumidor sa Italya naggasto sing mga 15 bilyones dolyares kag sa Pransia naman 14 bilyones dolyares. Suno sa Datamonitor, siling sang Tribune, “ang mensahe nga kinahanglan mahangpan sang mga nagadieta amo nga ang pagdieta lang indi permanente nga solusyon sa katambukon.”

“Ang Krisis sang mga Beintehon”

Ang “bulawanon nga edad nga beintehon” dapat isa ka “maayo nga tion para sa malipayon, hilway sa kabalaka nga kabuhi,” siling sang Aleman nga pamantalaan nga Gießener Allgemeine. “Tapos na ang pagdinalaga ukon pagsinultero, kag malayo pa ang mid-life crisis ukon krisis sang mga kuarentahon.” Apang sa baylo nga mangin malipayon kag hilway sa kabalaka, nagadamo nga mga beintehon ang nagaatubang sang ginatawag sang mga espesyalista nga quarter-life crisis ukon krisis sang mga beintehon. Ang termino “nagapahangop sa pagpangduhaduha nga nabatyagan sang mga lamharon sa kon sin-o gid sila kag kon ano gid ang katuyuan sang kabuhi kon malapit na sila makatapos sa ila pag-eskwela kag dapat magdesisyon kon ano ang himuon nila sa ila kabuhi,” siling sang pamantalaan. Si Christiane Papastefanou nga isa ka sikologo nga taga-Mannheim nagpaathag nga ang sosyal nga mga pag-uswag sining karon lang nga mga tuig nagdugang sa kabalaka tuhoy sa palaabuton. Dugang pa, bangod madamo sila sing mapilian nga trabaho kag estilo sang pagkabuhi karon, ang pila ka pamatan-on nahadlok maghimo sing sayop nga desisyon. Apang, si Papastefanou, nga ginkutlo sa pamantalaan sa Alemanya, nagapati nga ang mga desisyon mahimo bag-uhon kag indi sayop nga maghimo sing “pila ka pagbag-o sang direksion sa dalan sang kabuhi.”

Ang Bag-o nga Teknolohiya Nagabuyagyag sang Pagligoy

“Bangod sang bag-o nga teknolohiya, maka-text ang mga manunudlo sa mga ginikanan kon nagaligoy ang mga estudyante,” siling sang Ingles nga edisyon sang Espanyol nga pamantalaan nga El País. Sa 200 ka eskwelahan sa Espanya, ginagamit ang isa ka pinasahi nga programa sang kompyuter, nga nagapaposible nga mareport sang mga manunudlo ang mga resulta sang eksaminasyon, marekord ang mga nagaabsent sa klase, kag mapahibalo sa mga ginikanan ang mga silot nga ginhatag sa mga estudyante. Kada aga, ang mga manunudlo nagalawag sang mga ngalan sang estudyante nga may ginakaptan nga instrumento nga pareho kadaku sa de-bulsa nga calculator. Pagkatapos sini, ginakonektar nila ini sa sentral nga kompyuter, nga amo ang nagaproseso sa mga impormasyon. “Sa pila ka kahimtangan, ang awtomatiko nga mga mensahe ginapasa sa cellphone sang mga ginikanan,” siling sang pamantalaan. Subong resulta sini nga teknolohiya, matalupangdan na karon ang pagligoy nga indi matalupangdan sang una. Suno sa Espanyol nga edisyon sang El País, interesado ang 400 pa ka eskwelahan sa paggamit sini nga programa sang kompyuter.