Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Ano ang Malain sa Seksuwal nga Paghuliray Antes sang Kasal?

“Kon kaisa nagaduhaduha ako kon bala malain gid ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal, ilabi na kon nagabatyag ako nga daw lain sa iban bangod ulay gihapon ako.”​—⁠Jordon.⁠ *

“Daw ginatulod ako nga tilawan ang seksuwal nga mga buhat. Sa banta ko tanan kita may kinaugali nga huyog nga tilawan ini,” siling ni Kelly. “Bisan diin ka man magkadto,” siling pa niya, “ang tanan interesado sa sekso!”

NABATYAGAN mo man bala ang ginabatyag nanday Jordon kag Kelly? Kay man, ang tradisyonal nga mga kustombre kag mga prinsipio nga kontra anay sa seksuwal nga paghuliray antes sang kasal halos wala na. (Hebreo 13:4) Ginpakita sang surbe sa isa ka pungsod sa Asia nga ang kalabanan sang 15- tubtob 24-anyos nga mga lalaki nagabatyag nga ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal wala lamang ginabaton kundi ginapaabot nga himuon nila. Indi katingalahan nga sa bug-os nga kalibutan, ang kalabanan nga mga pamatan-on nakahimo na sang seksuwal nga paghulid antes sila mag-19 anyos.

May mga pamatan-on man nga nagalikaw sang seksuwal nga paghuliray apang nagahimo sang ginatawag nga seksuwal nga mga alternatibo, subong sang paghuluhampang sa kinatawo sang isa kag isa (kon kaisa ginatawag nga baslanay nga masturbasyon). Ginapakita sang makahalangawa nga report sa The New York Times nga “ang oral sex kinaandan nga nagadul-ong sa seksuwal nga buhat, nga ginakabig sang madamo nga pamatan-on nga indi tuman kahirop, kag indi tanto ka peligruso, sangsa seksuwal nga paghuliray . . . [kag] subong isa ka paagi nga malikawan ang pagbusong kag matipigan ang ila pagkaulay.”

Paano dapat tamdon sang isa ka Cristiano ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal? Kag kamusta naman ang ginatawag nga mga alternatibo sa seksuwal nga paghuliray? Ginakahamut-an bala ini sang Dios? Wala bala ini sing peligro? Kag ginatipigan gid bala sini ang pagkaulay sang isa?

Kon Ano ang Nalakip sa Pagpakighilawas

Ang masaligan nga sabat sa sini nga mga pamangkot nagagikan lamang sa aton Manunuga​—⁠si Jehova nga Dios. Kag sa iya Pulong ginasilingan niya kita nga ‘malagyo gikan sa pagpakighilawas.’ (1 Corinto 6:18) Ano gid ang buot silingon sini? Ang Griegong tinaga nga ginbadbad “pagpakighilawas” indi lamang limitado sa seksuwal nga paghuliray kundi nagalakip sang nanuhaytuhay nga malaw-ay nga seksuwal nga buhat. Gani kon ang duha ka di-kasal nga tawo nagahimo sang oral sex ukon nagahuluhampang sang kinatawo sang isa kag isa, nagapakighilawas sila.

Apang makabig pa bala sila nga mga ulay sa atubangan sang Dios? Sa Biblia ang tinaga nga “ulay” ginagamit bilang simbulo sang kaputli sa moral. (2 Corinto 11:​2-6) Apang ginagamit man ini sa pisikal nga kahulugan. Ang Biblia nagasugid tuhoy sa isa ka lamharon nga babayi nga si Rebeca. Ini nagasiling nga sia “isa ka ulay, kag wala pa sing lalaki nga nakahulid sa iya.” (Genesis 24:16) Talalupangdon nga sa orihinal nga Hebreo, ang tinaga para sa “paghuliray” maathag nga nagalakip sang iban pa nga mga buhat magluwas sa normal nga seksuwal nga paghulid sang babayi kag lalaki. (Genesis 19:5) Gani, suno sa Biblia, kon ang isa ka pamatan-on nagahimo sang bisan ano nga porma  sang pagpakighilawas, indi sia makabig nga isa ka ulay.

Ang Biblia nagalaygay sa mga Cristiano nga magpalagyo indi lamang gikan sa pagpakighilawas kundi gikan sa tanan man nga porma sang di-matinlo nga paggawi nga mahimo magdul-ong sa sini.⁠ * (Colosas 3:5) Ang iban mahimo magyubit sa imo bangod sini nga panindugan. “‘Wala ka lang makahibalo kon ano ang imo nawasi!’ amo ang ginasiling pirme sa akon sang hayskul ako,” siling sang isa ka Cristianong pamatan-on nga si Kelly. Apang, ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal isa gid ka “umalagi nga pagpangalipay sa sala.” (Hebreo 11:25) Ginabangdan ini sang nagadugay nga pisikal, emosyonal, kag espirituwal nga kahalitan.

Daku nga mga Katalagman

Ang Biblia nagasugid sa aton nga isa ka bes nakita ni Hari Solomon ang isa ka lamharon nga lalaki nga ginasulay nga maghimo sing seksuwal nga paghuliray antes sang kasal. Ginpaanggid ni Solomon ang lamharon nga lalaki sa isa ka “toro nga nagapakadto sa ihawan.” Ang ilihawon nga toro daw wala sing ideya kon ano ang buot nga matabo sa iya. Masami nga kaangay sa sini ang panimuot sang mga pamatan-on nga nagahimo sang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal​—⁠daw wala sila makahibalo nga may malain nga mga resulta ang ila mga buhat! Si Solomon nagsiling tuhoy sa lamharon nga lalaki: “Wala sia makahibalo nga nagadalahig ini sang iya mismo kalag.” (Hulubaton 7:​22, 23) Huo, ang imo “kalag”​—⁠ang imo kabuhi​—⁠yara sa katalagman.

Halimbawa, kada tuig minilyon ka pamatan-on ang natapikan sang balatian nga ginaliton paagi sa seksuwal nga paghuliray ukon sexually transmitted disease (STD). “Sang nahibaluan ko nga may herpes ako, luyag ko magpalayo,” siling ni Lydia. Nanganduhoy sia, “Isa ini ka masakit nga balatian nga indi gid madula.” Kapin sa katunga sang tanan nga bag-o nga mga kaso sang impeksion sa HIV sa bug-os nga kalibutan (6,000 sa isa ka adlaw) ang nagakatabo sa mga nagaedad sa ulot sang 15 kag 24 anyos.

Ang mga babayi ilabi na nga madali matapikan sang mga balatian may kaangtanan sa seksuwal nga paghuliray antes sang kasal. Sa katunayan, ang katalagman sa mga balatian nga ginaliton paagi sa seksuwal nga paghuliray (subong man sa HIV) mas mataas sa mga babayi sangsa mga lalaki. Kon ang dalagita magbusong, ginabutang niya sa dugang nga katalagman ang iya kaugalingon kag ang wala pa matawo nga lapsag niya. Ngaa? Bangod ang lawas sang dalagita mahimo nga indi pa sangkol sa pagpanganak nga wala sing peligro.

Bisan pa ang tin-edyer nga iloy makalikaw sa malubha nga mga resulta sa kapagros, dapat niya gihapon  atubangon ang mabug-at nga mga salabton sang pagkaginikanan. Nasapwan sang madamo nga dalagita nga ang pagsagod sa ila kaugalingon kag sa isa ka lapsag mas mabudlay gid sangsa ginahunahuna nila.

May mga epekto man ini sa espirituwal kag sa emosyon. Ang seksuwal nga pagpakasala ni Hari David nagbutang sa katalagman sang iya pagpakig-abyan sa Dios kag diutayan lang nagdul-ong sa iya espirituwal nga kalaglagan. (Salmo 51) Kag bisan pa nakapasag-uli si David sa espirituwal, gin-antos niya ang mga resulta sang iya sala sa nabilin nga tinuig sang iya pagkabuhi.

Mahimo man ini maeksperiensiahan sang mga pamatan-on karon. Halimbawa, sang 17 anyos lamang si Cherie, natabo sia sa isa ka solterito. Abi niya ginahigugma sia sang solterito. Pagligad sang mga tinuig, ginahinulsulan gihapon niya ang iya ginhimo. Nanganduhoy sia: “Ginpasapayanan ko ang mga kamatuoran sang Biblia kag nag-antos sang mga resulta. Nadula ko ang kahamuot ni Jehova, kag makahalanusbo gid yadto.” Ang isa ka pamatan-on nga si Trish nagbaton man: “Ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal amo ang pinakadaku nga sayop nga nahimo ko sa akon kabuhi. Himuon ko ang tanan agod mangin ulay liwat.” Huo, madugay mapali ang mga pilas sa emosyon, nga ginatunaan sang kahuol kag kasakit sa tagipusuon.

Pagtuon sing Pagpugong sa Kaugalingon

Ang pamatan-on nga si Shanda nagpautwas sing isa ka importante nga pamangkot, “Ngaa ginahatagan sang Dios ang mga pamatan-on sing seksuwal nga mga handum, kag magsiling man nga himuon lamang nila ini sa tapos nga mag-asawahay?” Matuod nga ang seksuwal nga mga handum mahimo nga mabaskog gid sa tion sang “kapagsik sang pagkapamatan-on.” (1 Corinto 7:36) Sa katunayan, mahimo maeksperiensiahan sang mga tin-edyer ang hinali nga seksuwal nga gana nga wala sing maathag nga rason. Apang indi ini malaut. Normal ini nga bahin sang pagtubo sang sistema sang pagpanganak.⁠ *

Matuod man nga gindesinyo ni Jehova ang seksuwal nga mga relasyon nga mangin makalilipay. Nahisuno ini sa iya orihinal nga katuyuan nga pun-on sang mga tawo ang duta. (Genesis 1:28) Apang, wala gintuyo sang Dios nga gamiton naton sing di-nagakaigo ang aton ikasarang sa pagpanganak. “Ang tagsa sa inyo dapat makahibalo kon paano panag-iyahan ang iya kaugalingon nga suludlan sa pagkabalaan kag sa kadungganan,” siling sang Biblia. (1 Tesalonica 4:4) Ang pagpaayaw sa tagsa ka seksuwal nga handum, kon sa aton pa, mangin subong ka binuang sang pagsumbag sa iban kada maakig ka.

Ang seksuwal nga mga relasyon regalo halin sa Dios, isa ka regalo nga dapat agumon sa nagakaigo nga tion​—⁠kon ang isa kasal na. Ano ang batyagon sang Dios kon nagahimo kita sing seksuwal nga buhat sa gua sang pag-asawahay? Bueno, hunahunaa nga nagbakal ka sing regalo para sa isa ka abyan. Antes mo ini mahatag sa iya, ginkawat niya ini! Indi ka bala maakig? Handurawa, nian, ang batyagon sang Dios kon ang isa ka tawo nagapakighulid antes sang kasal, sa amo ginagamit sing di-nagakaigo ang regalo nga ginhatag sang Dios.

Ano ang dapat mo himuon tuhoy sa imo seksuwal nga mga balatyagon? Sa simple nga hambal, tun-i nga kontrolon ini. Pahanumduma ang imo kaugalingon nga “si Jehova indi magdingot sing bisan ano nga maayo sa mga nagalakat sa pagkawalay-kasawayan.” (Salmo 84:11) “Kon nagapamensar ako nga ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal indi man gid malain,” siling sang isa ka pamatan-on nga si Gordon, “ginahunahuna ko ang malain nga mga resulta sa espirituwal kag narealisar nga wala sing sala nga takus sa pagkadula sang akon kaangtanan kay Jehova.” Ang pagpugong sa kaugalingon mahimo nga indi mahapos. Apang subong sang ginapahanumdom sa aton sang pamatan-on nga si Adrian, “nagahatag ini sa imo sing matinlo nga konsiensia kag maayo nga kaangtanan kay Jehova, nga hilway sa pagsentro sang igtalupangod sa mas importante nga mga butang, kag wala nagabatyag nga nakasala ukon nakonsiensia tungod sang nagligad nga mga buhat.”​—⁠Salmo 16:11.

Madamo sing maayo nga rason kon ngaa dapat ka ‘maglihi sa pagpakighilawas’ sa tanan nga nanuhaytuhay nga porma sini. (1 Tesalonica 4:3) Matuod, indi ini pirme mahapos. Binagbinagon sang isa ka artikulo sa palaabuton ang praktikal nga mga paagi agod ‘matipigan mo ang imo kaugalingon nga putli.’​—⁠1 Timoteo 5:22.

[Mga footnote]

[Retrato sa pahina 13]

Kon ang isa ka pamatan-on nagahimo sing bisan ano nga porma sang pagpakighilawas, makabig bala sia nga isa ka ulay sa atubangan sang Dios?

[Retrato sa pahina 13]

Ang seksuwal nga paghuliray antes sang kasal makahalit sa konsiensia sang isa ka mahinadlukon-sa-Dios nga pamatan-on

[Retrato sa pahina 14]

Ang mga nagahimo sing seksuwal nga paghuliray antes sang kasal may katalagman nga matapikan sang balatian nga ginaliton paagi sa seksuwal nga paghuliray