Ang Sobra nga Katambukon Problema Gid Bala?

“Ang sobra katambok nga mga pamatan-on daw isa ka epidemia.”​—⁠ S. K. Wangnoo, senior consultant endocrinologist, Indraprastha Apollo Hospital, Delhi, India.

SUBONG sang ginapakita sang komento sa ibabaw, bangod sang nagbalhin nga estilo sang pagkabuhi sang madamong maarang-arang sing pangabuhi nga mga pamilya sa India, ang mga tin-edyer nangin sobra katambok. Ini nga epidemia nagalapnag sa madamong pungsod bangod ang mas madamo nga tawo haluson nagaehersisyo kag nagiyan sa junk food. Ang isa ka consultant tuhoy sa pagbulong sa mga pamatan-on nagsiling: “Ang masunod nga kaliwatan [sa Britanya] . . . amo ang labing matambok sa maragtas sang tawo.” Ang Guardian Weekly nagreport: “Ang sobra nga katambukon problema lamang anay sang mga adulto. Sa karon ang Britanya may pamatan-on nga kaliwatan nga ang ila batasan sa pagkaon kag sedentaryo [pirme lang nagapungko] nga estilo sang pagkabuhi ginabangdan sang ila mga problema nga una nga nakita sa Estados Unidos. Ang ila sobra nga katambukon sa malawig nga tion mahimo tunaan sang mga balatian subong sang diabetes, balatian sa tagipusuon, kag kanser.”

Ang mga awtor sang libro nga Food Fight nagsiling: “Ang sobra nga pagkaon kag pag-inom nagbulos sa malnutrisyon subong nagapanguna nga problema sang kalibutan sa pagkaon.” Si Don Peck, nga nagsulat sa The Atlantic Monthly, nagsiling: “Mga siam ka milyon ka Amerikano ang karon ‘nagamasakit sa sobra nga katambukon,’ buot silingon sobra sila sa bug-at sing 45 ka kilo ukon kapin pa.” Ang mga balatian nga may kaangtanan sa katambukon ginabangdan sang mga 300,000 ka temprano nga pagkapatay sa sina nga pungsod, “ikaduha sa pagpanigarilyo.” Si Peck naghinakop: “Sa dili madugay, maunahan sang sobra nga katambukon ang gutom kag makalalaton nga balatian subong pinakagrabe nga problema sang kalibutan sa ikaayong-lawas.” Gani, sin-o ang makabatas nga indi na lang pagsapakon ang katalagman sang sobra nga katambukon? Si Dr. Walter C. Willett nagsulat sa libro nga Eat, Drink, and Be Healthy nga “kon nagapanigarilyo ka, ang masunod nga labing importante nga butang nga makaapektar sang imo palaabuton nga kapagros amo ang imo kabug-aton.” Ang importante nga tinaga diri amo ang palaabuton nga kapagros.

Ano ang Imo Depinasyon sa Sobra nga Katambukon?

San-o makabig ang isa ka tawo nga sobra katambok kag indi lamang sobra kabug-at? Ang Mayo Clinic sa Rochester, Minnesota, E.⁠U.⁠A., nagsiling: “Sa pinakamahapos mahangpan nga hambal, ang isa ka tawo sobra katambok kon sia sobra gid kabug-at bangod sang sobra nga tambok sa lawas.” Apang paano mo mahibaluan nga ang isa ka tawo sobra kabug-at? Ang tsart sang kataason kontra sa kabug-aton makahatag sing giya kon bala ang isa sobra lang kabug-at ukon sobra na katambok. (Tan-awa ang tsart sa pahina 5.) Apang, wala sini ginabinagbinag ang mga kinatuhayan sa korte sang lawas. Ang Mayo Clinic nagsiling: “Ang tambok sa lawas, sa baylo sang kabug-aton, amo ang pinakamaayo nga palatandaan sang kapagros.” Halimbawa, ang isa ka atleta mahimo nga mas mabug-at bangod sang maskulo ukon daku nga tul-an. Ano gid ang mga kabangdanan sang sobra nga kabug-aton ukon sobra nga katambukon? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ini nga pamangkot.