Pagbantay sa Kalibutan

Pagpakot sang Kalipay sa Pag-asawahay

Ang isa ka grupo sang mga manugpanalawsaw sa Seattle, Washington, E.⁠U.⁠A., nag-video sang ginatos ka mag-asawa nga nagahambalanay tuhoy sa sensitibo nga mga isyu, subong sang kuarta kag sekso. Pagkatapos naghimuhimo sila sing mga kalkulasyon agod pakton ang kahimtangan sang pag-asawahay, nga ginabinagbinag ang “kabug-usan nga pagtamod sang magtiayon sa kabuhi, ikasarang sa pagpangatarungan kag kon tubtob diin nila tugutan nga maapektuhan sila sang mga pagdayaw ukon pagmulay sang ila [tiayon],” report sang Science News. Apat ka tuig sang ulihi natuman ang mga pakot sa 94 porsiento sang mga magtiayon nga gin-interbyu. Ano nga mga butang ang nakaapektar sa kalipay sang pag-asawahay? “Sa madinalag-on nga mga pag-asawahay, ang positibo nga mga reaksion subong sang pagkadlaw kag paglahog sa tion nga ginateyp ang interbyu naglabaw, sangsa negatibo nga mga reaksion sa proporsion nga 5-sa-1,” siling sang artikulo. “Ang isa sa ginapakotpakot gid nga kabangdanan sang pagdiborsio amo ang matinamayon nga pangguyahon sang isa samtang nagahambal ang iya tiayon.” Ang isa ka manugpanalawsaw nagsiling: “Ang pagtamay nagaguba sang gugma subong nga ang aksido nagatunaw sang salsalon.” Ginagamit sining grupo ang ila mga natukiban agod salbahon ang mga may problema sa pag-asawahay, mga dos tersia sini ang nag-uswag na pagkatapos sang pila ka adlaw nga paglaygay.

Ang TV kag ang Pagtubo sang Hunahuna sang mga Lapsag

Ang mga doktor gikan sa Japan Pediatric Association nagsiling nga ang mga kabataan nga nagatan-aw sing TV sa malawig nga tion posible nga mabudlayan sa pagkomunikar, report sang Mainichi Daily News. Ang mga problema nagalakip sang pagkamalipaton sa mga tinaga, indi pagtulok sa ila mga ginikanan samtang nagapakighambal, kag indi pagtukod sing mga kaangtanan sa iban. “Ang mga kahimtangan sa diin diutay nga tion ang ginahinguyang sang kabataan sa pagpakighampang sa ila mga ginikanan kag sa gua sang balay mahimo magapugong sa ila mapagros nga pagtubo sang hunahuna,” siling sang katapo sang asosasyon nga si Hiromi Utsumi. Ang Asosasyon nagarekomendar nga dapat “patyon sang mga ginikanan ang telebisyon sa tion sang pagkaon kag samtang nagapatiti, kag ang mga telebisyon, mga video kag mga kompyuter indi dapat ibutang sa hulot sang mga kabataan,” siling sang report, nagadugang ini nga ang komunikasyon nag-uswag “sang ginsunod sang mga ginikanan ang laygay sang mga doktor nga indi pagpalantawon ang ila kabataan sing TV kag mga video.”

Nagapahulam nga mga Librarya sa “Idalom-Duta”

Agod mapukaw ang interes sa pagbasa, ginsugdan ang isa ka programa tuhoy sa pagpahulam sang mga libro sa mga estasyunan sang tren sa idalom-duta sa Mexico City. Sa sulod sang mga estasyunan, sarang makahulam ang pasahero sang tren sang isa ka dalagku-sing-letra nga libro nga nagaunod sing pinili nga mga koleksion gikan sa literatura sang Mexico, basahon ini samtang nagabiyahe sia, kag iuli ini kon makalab-ot na sia sa iya kaladtuan. “Maayo gid ang resulta,” siling ni Aarón López Bravo, direktor sang programa. “Nagatugot ini sa mga tawo nga gamiton ang ila di-mabungahon nga tion sa pagtuon kag pagkalipay.” Sa una nga bulan, kapin sa 130,000 ka libro ang ginpanagtag sa mga tiangge nga ginpatindog para sa sini nga katuyuan, siling sang internasyonal nga edisyon sang The Miami Herald. Ang programa nagsugod sa 21 ka estasyunan sa isa lamang ka ruta sang tren, apang ang mga organisador nagalaum nga mapasangkad ini sa tanan nga ruta sang tren, nga may lima ka milyon ka pasahero kada adlaw.