Nalandas Ko ang Kabudlayan sa Pag-alagad sa Dios

PANUGIRON NI IVAN MIKITKOV

“Kon magtener ka pa sa aton banwa, mabilanggo ka liwat,” paandam sang opisyal sang ­Soviet ­State ­Security ­Committee (KGB) sa akon. Bag-o lang ako makagua pagkatapos mabilanggo sing 12 ka tuig. Nagamasakit sing grabe ang akon amay kag iloy kag kinahanglan ko sila atipanon. Ano ang dapat ko himuon?

NATAWO ako sang 1928 sa minuro sang ­T̩aul, ­Moldova. * Sang isa ka tuig ang akon edad, nagduaw ang akon amay, nga si ­Alexander, sa Ias̩i, ­Romania, diin nakilala niya ang mga Estudyante sang Biblia, nga amo ang tawag sadto sa mga Saksi ni Jehova. Pagbalik niya sa ­T̩aul, ginsugiran niya ang iya pamilya kag mga kaingod sang iya natun-an gikan sa ila. Wala madugay, isa ka magamay nga grupo sang mga Estudyante sang Biblia ang gintukod sa T̩aul.

Bangod kinagot ako sa apat ka kabataan​—­tanan mga lalaki​—napalibutan ako sugod sa pagkabata sang mga tawo nga mahunahunaon sa espirituwal nga mga butang, nga nagpahamtang sing maayo nga halimbawa sa akon. Sa paglipas sang tion, nangin maathag gid sa akon nga ang pag-alagad kay Jehova magapukaw sing pagpamatok kag mabudlay ini. Madumduman ko pa nga pirme anay ginalighot sang mga pulis ang amon balay, sa pagtinguha nga makita ang ginatago namon nga mga literatura sa Biblia. Ini nga mga eksperiensia wala magpahadlok sa akon. Natun-an ko gikan sa amon pagtuon sa Biblia nga ang Anak mismo sang Dios, nga si Jesucristo, subong man ang iya mga disipulo, ginhingabot anay. Pirme ginapahanumdom sa amon mga miting nga dapat paabuton sang mga sumulunod ni Jesus ang paghingabot.​—Juan 15:20.

Ginpabakod sa Pag-atubang sa Paghingabot

Sang 1934, sang anom ka tuig pa lang ang akon edad, isa ka sulat ang ginbasa sa amon kongregasyon sa ­T̩aul nga nagasugid sa amon sang mga pag-antos sang amon mga masigka-Cristiano sa Nazi Alemanya. Ginpalig-on kami nga ipangamuyo sila. Bisan bata pa ako, indi ko gid malipatan yadto nga sulat.

Pagligad sang apat ka tuig, naeksperiensiahan ko ang una nga pagtilaw sa akon integridad. Sa mga leksion sa relihion sa eskwelahan, sulitsulit ako nga ginsugo sang Ortodokso nga pari nga mangulintas sing krus. Sang nangindi ako, ginpakulintas niya sa tanan nga kabataan sa klase ang ila mga krus subong tanda nga maayo sila nga mga miembro sang simbahan. Nian, ginpamangkot sang pari ang klase samtang ginatudlo ako: “Luyag bala ninyo mangin kaupod sa inyo klase ang isa nga kaangay sa iya? Ang tanan nga indi luyag, bayawa ang inyo kamot.”

Bangod nahadlok ang mga estudyante sa pari, ginbayaw sang tanan ang ila kamot. “Nakita mo,” siling niya sa akon, “wala sing luyag nga makig-upod sa imo. Maghalin ka gilayon sa sini nga tinukod.” Pagligad sang pila ka adlaw, nagduaw sa amon balay ang direktor sang eskwelahan. Sa tapos masugilanon ang akon mga ginikanan, ginpamangkot niya ako kon gusto ko pa mag-eskwela. Ginsingganan ko sia nga gusto ko. “Mientras ako ang direktor,” siling niya, “makaeskwela ka kag indi ka mapauntat sang pari.” Matuod gid man,  mientras sia ang direktor, wala ako ginhilabtan sang pari.

Nagbaskog ang Paghingabot

Sang 1940 ang amon lugar, ang ­Bessarabia, nangin bahin sang Unyon Sobyet. Sang Hunyo 13 kag 14, 1941, ang tanan nga aktibo sa politika kag prominente sa komunidad gintapok sa Siberia. Wala maapektuhan ang mga Saksi ni Jehova sa sining pagtapok. Apang, kutob sadto nga tion, mas mainandamon nga ginhiwat namon ang amon mga miting kag ginhimo ang amon pagbantala.

Sang ulihi nga bahin sang Hunyo 1941, ginsalakay sing kibot sang Nazi Alemanya ang Unyon Sobyet, nga tubtob sadto nga tion kaalyado niya. Wala madugay, nasakop kami liwat sang ­Romania.

Sa kaiping nga mga minuro ang mga Saksi nga nangindi sa pagsoldado para sa ­Romania gindakop, kag ang kalabanan sa ila ginpamatbatan nga mabilanggo sing 20 ka tuig sa ­labor ­camp. Ginpatawag si Tatay sa estasyon sang pulisiya kag ginkastigo bangod Saksi sia. Pilit man ako nga ginkuha sa eskwelahan kag ginpasimba.

Nian, nagbag-o ang lakat sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Sang Marso 1944 maabtik nga naagaw sang mga Sobyet ang naaminhan nga ­Bessarabia. Pagka-Agosto, naagaw nila ang bug-os nga pungsod. Tin-edyer pa lang ako sadto.

Wala madugay, ang tanan nga mapagros nga mga lalaki sa amon minuro ginpatawag nga magsoldado para sa Sobyet. Apang wala ginkompromiso sang mga Saksi ang ila neutralidad. Gani ginpamatbatan sila nga mabilanggo sing napulo ka tuig. Sang Mayo 1945, natapos ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II sa Europa sang nag-ampo ang Alemanya. Walay sapayan sini, madamo nga mga Saksi sa ­Moldova ang nabilanggo gihapon tubtob sang 1949.

Mga Kapipit-an Pagkatapos sang Inaway

Sang matapos ang inaway sang 1945, ang ­Moldova nakaeksperiensia sing grabe nga pamangag. Walay sapayan sang pamangag, ginkuha gihapon sang gobierno sang Sobyet ang daku nga bahin sang patubas sang mga mangunguma subong buhis. Nagresulta ini sa daku nga gutom. Sang 1947, nakita ko ang madamo nga bangkay sa mga dalan sang ­T̩aul. Napatay ang akon magulang nga si ­Yefim, kag sinemana nga nagpalangluya ako bangod sa gutom amo kon ngaa haluson ako makatuknol. Apang naglipas ang gutom, kag ginpadayon namon nga mga nabilin nga buhi nga mga Saksi ang amon publiko nga ministeryo. Samtang nagabantala ako sa amon minuro, ang akon naman magulang nga si ­Vasile, nga pito ka tuig ang magulang sa akon, nagbantala sa kaiping nga mga minuro.

Sanglit nangin mas aktibo ang mga Saksi sa ministeryo, labi pa nga ginpanilagan kami sang mga awtoridad. Bangod sang amon pagbantala kag sang pagpangindi sa pagpakigbahin sa politika kag sa pagsoldado, ginlighot sang gobierno sang Sobyet ang amon mga puluy-an sa pagpangita sing mga literatura sa Biblia kag gindakop kami. Sang 1949 ang pila ka Saksi gikan sa kaiping nga mga kongregasyon gintapok sa ­Siberia. Gani, kami nga nabilin dapat liwat manikasog nga mangin mas mainandamon sa amon ministeryo.

Sini man nga tion, nagmasakit ako kag amat-amat ini nga naggrabe. Nagsiling sang ulihi ang mga doktor nga may anos ako sa tul-an, kag sang 1950 ginsemento ang akon natuo nga batiis.

Pagtapok sa Siberia

Sang Abril 1, 1951, samtang may semento pa ang akon batiis, ang amon pamilya gindakop, kag upod sa iban nga mga Saksi, gintapok kami sa ­Siberia. * Bangod wala kami sing tion sa paghanda, diutay lamang ang amon nabalon nga pagkaon. Madasig ini nga naubos.

Sang ulihi, pagkatapos sang mga duha ka semana nga paglakbay sa tren, nag-abot kami sa Asi­no, sa distrito sang ­Tomsk. Gindiskarga kami didto nga daw subong sang mga baka. Bisan pa matugnaw kaayo, makalilipay gid nga makahaklo sing lab-as nga hangin. Sang Mayo, sang natunaw ang yelo sa suba, ginpasakay kami sa barko kag naglakbay sing mga 100 ka kilometro padulong sa Torba, diin may trosohan sa ­taiga, ukon sub­arctic nga kakahuyan sang ­Siberia. Diri nagsugod ang pamatbat sa amon nga pilit nga pagpangabudlay​—diin ginsingganan kami nga magadugay tubtob san-o.

Walay sapayan nga ang mabug-at nga trabaho sa trosohan indi pareho sa bilangguan, pirme kami ginabantayan. Ang amon pamilya nagatulog kon gab-i sa bagon sang tren. Sadto nga tig-ilinit nagpatindog  kami sing mga balay​—mga dug­out ukon kinutkot nga palanaguan nga ang katunga nalubong sa duta kag ang katunga wala​—subong pangamlig sa nagapakari nga tigtulugnaw.

Bangod may semento pa ang akon batiis, wala ako ginpaobra sa mga kagulangan kag gintangdo ako sa paghimo sing lansang. Naghatag ini sa akon sing kahigayunan agod makabulig sa tago nga pagkopya sa mga magasin nga Lalantawan kag sa iban pa nga mga publikasyon sa Biblia. Sa kon ano nga paagi, regular ini nga napasulod sing tago sa amon lugar halin sa nakatundan nga Europa, nga may kalayuon nga mga linibo ka kilometro.

Gindakop kag Ginbilanggo

Sang 1953 ginkuha ang semento sa akon batiis. Apang, sini nga tion, walay sapayan sang paghalong, ang akon espirituwal nga hilikuton, lakip na ang pagkopya sa mga literatura sa Biblia, natukiban sang KGB. Subong resulta, upod sa iban pa nga mga Saksi, ginpamatbatan ako sang ulihi nga mabilanggo sing 12 ka tuig sa kampo nga bilangguan. Apang, sa tion sang pagtilaw, nakahatag kami tanan sing maayo nga panaksi tuhoy sa amon Dios, nga si Jehova, kag sa iya mahigugmaon nga mga katuyuan para sa katawhan.

Kami nga mga bilanggo ginpadala sang ulihi sa nagkalainlain nga mga kampo malapit sa ­Irkutsk, nga linibo ka kilometro sa malayo nga sidlangan. Ini nga mga kampo gintukod subong mga lugar para silutan ang ginahunahuna nga mga kaaway sang Estado sang Sobyet . Kutob sang Abril 8, 1954, tubtob sang maaga nga bahin sang 1960, nabilanggo ako sa 12 sang amo sini nga mga ­labor ­camp. Pagkatapos sini, ginsaylo ako sa kapin sa 3,000 ka kilometro sa katundan padulong sa daku nga mga kampo nga bilangguan sa ­Mordovia nga mga 400 ka kilometro sa bagatnan-sidlangan sang ­Moscow. Didto pribilehiyo ko nga makaupod ang matutom nga mga Saksi halin sa madamo nga bahin sang Unyon Sobyet.

Narealisar sang mga Sobyet nga sang gintugutan ang mga Saksi sa pagpakigsimpon sa indi Saksi nga mga bilanggo, ang pila sa ila nangin mga Saksi man. Gani sa mga bilangguan sa ­Mordovia, nga nagalakip sa madamo nga mga kampo nga palangabudlayan nga nagalapad sing mga 30 ka kilometro ukon kapin pa, wala kami ginsimpon sa iban nga mga bilanggo. Kapin sa 400 ka Saksi ang gintingob sa amon kampo. Yara man sa pihak sang kampo nga bilangguan, nga mga pila ka kilometro ang kalayuon, ang mga isa ka gatos ka Cristianong mga utod nga babayi.

Aktibo gid ako sa amon kampo sa pagbulig sa pag-organisar sing Cristianong mga miting kag sa pagkopya man sing mga literatura sa Biblia, nga ginpasulod sing tago sa kampo. Maathag nga natukiban sang mga opisyal sa kampo ini nga hilikuton. Wala madugay pagkatapos sini, sang Agosto 1961, ginpamatbatan ako nga mabilanggo sing isa ka tuig sa tuman kalain, tiempo-­czar nga ­Vladimir ­Prison, nga mga 200 ka kilometro sa aminhan-sidlangan sang ­Moscow. Ang piloto sang Estados Unidos nga si Francis ­Gary ­Powers, nga gintiro sang Mayo 1, 1960, samtang nagapalupad sang nagapang-espiya nga eroplano sa ibabaw sang Rusya, nabilanggo man didto tubtob sang Pebrero 1962.

Samtang didto ako sa ­Vladimir ­Prison, ginrasyunan ako sing hustuhan lang nga pagkaon agod mabuhi. Nalampuwasan ko ang sobra nga gutom, kay naagihan ko na ini sang bata pa ako, apang ang daw indi ko gid maagwanta amo ang tuman nga tigtulugnaw sang 1961/62. Ang sistema sa pagpainit  naguba, kag ang temperatura sa akon selda makapakusog sa katugnaw. Nakita sang doktor nga delikado ang akon kahimtangan kag naghimo sia sing kahimusan nga sayluhon ako sa indi tanto katugnaw nga selda sang bilangguan sang panahon nga sobra katama ang katugnaw.

Ginsakdag sa Paglandas sang Kabudlayan

Ginalauman gid sang mga awtoridad sang bilangguan nga ang isa mahimo maluyahan sing buot pagligad sang binulan nga pagkabilanggo bangod sang negatibo nga mga panghunahuna. Apang, nangamuyo ako pirme kag ginpabakod ako sang espiritu ni Jehova kag sang mga kasulatan nga madumduman ko.

Sang didto ako sa ­Vladimir ­Prison, labi ko nga nabatyagan ang ginsiling ni apostol Pablo nga ‘ginaipit sa tagsa ka paagi, apang wala mapiuti nga indi na makagiho,’ kag ‘ginaligban, apang indi sing bug-os nga wala na sing maguaan.’ (2 Corinto 4:8-10) Pagligad sang isa ka tuig, ginbalik ako sa mga kampo sa ­Mordovia. Natapos ko sa sining mga kampo ang pamatbat sa akon nga mabilanggo sing 12 ka tuig sang Abril 8, 1966. Sang makagua ako, ginlaragway ako nga “imposible mapabag-o.” Para sa akon, isa yadto ka pamatuod nga nagpabilin ako nga matutom kay Jehova.

Masami ako ginpamangkot kon paano namon nabaton kag nakopya ang mga literatura sa Biblia sa mga kampo kag sa mga bilangguan sang Sobyet walay sapayan sang mga panikasog nga punggan kami sa paghimo sini. Isa ini ka likom nga diutay lang ang nakahibalo, subong sang ginsiling sang isa ka taga-Latvia nga politikal nga bilanggo nga nabilanggo sing apat ka tuig sa kampo para sa mga babayi sa Potma. “Sa kon ano nga paagi, padayon nga nakakuha ang mga Saksi sing madamodamo nga literatura,” sulat niya sa tapos sia nakagua sang 1966. “Daw subong bala nga ang mga anghel nagalupad kon gab-i kag nagahulog sini,” hinakop niya. Sa pagkamatuod, sa bulig lamang sang Dios nga nahimo namon ang amon hilikuton!

Tion nga May Diutay nga Kahilwayan

Sang makagua ako, ginpangabay ako sang mga nagapanguna sa hilikuton nga pagbantala nga magsaylo sa nakatundan nga ­Ukraine, malapit sa ­Moldova, agod buligan ang amon taga-Moldova nga mga kauturan. Apang, bangod bilanggo anay kag ginabantayan sang KGB, diutay lang ang akon nahimo. Pagligad sang duha ka tuig, bangod sang posibilidad nga mabilanggo liwat, nagsaylo ako sa Sobyet nga republika sang ­Kazakhstan, diin talagsa lang ginausisa sang mga awtoridad ang papeles sa imigrasyon. Nian, sang 1969, sang nagmasakit sing grabe ang akon mga ginikanan, nagsaylo ako sa ­Ukraine agod atipanon sila. Didto, sa banwa sang Ar­tyo­mosk, sa aminhan sang daku nga siudad sang ­Donetsk, ginpahog ako sang isa ka opisyal sang KGB nga ipabilanggo liwat, subong sang ginsaysay sa panugod sini nga artikulo.

Ginapahog lang gali ako sang opisyal. Wala sing supisyente nga ebidensia agod isumbong ako. Bangod determinado ako nga padayunon ang akon Cristianong ministeryo kag ginabantayan ako sang KGB bisan diin man ako makadto, padayon ko nga gin-atipan ang akon mga ginikanan. Napatay ang akon mga ginikanan nga matutom kay Jehova. Napatay si Tatay sang Nobiembre 1969, kag si Nanay naman sang Pebrero 1976.

Sang nagsaylo ako sa ­Ukraine, 40 anyos ako. Samtang ginaatipan ko didto ang akon mga ginikanan, nangin kaupod ko sa kongregasyon ang lin-ay nga si ­Maria. Walo ka tuig lang ang iya edad sang, kaangay sang amon pamilya, gintapok sila sang iya mga ginikanan sa Siberia halin sa ­Moldova sang maaga nga bahin sang Abril 1951. Nagsiling si ­Maria nga nanamian sia sa akon pag-amba. Amo yadto ang pamuno sang amon pag-abyanay, kag bisan pa masako kami nga duha sa ministeryo, napalambo namon ang pag-abyanay. Sang 1970, nagsugot sia nga magpakasal kami.

Wala madugay, natawo ang amon anak nga si Li­dia. Nian, sang 1983, sang napulo ka tuig ang edad ni Li­dia, ginsugid ako sang isa anay ka Saksi sa KGB. Sadto nga tion, halos napulo ka tuig na ako nga nagaalagad subong nagalakbay nga manugtatap sa bug-os nga nasidlangan nga ­Ukraine. Ang mga nagapamatok sa amon Cristianong hilikuton nakakuha sing butigon nga mga testigo sa tion sang kasaba, kag ginpamatbatan ako nga mabilanggo sing lima ka tuig.

Ginbulag ako sa iban nga mga Saksi sa bilangguan. Apang, walay sapayan nga nagaisahanon, wala sing nakaupang sa pagpalapit ko kay Jehova, kag pirme niya ako ginsakdag. Dugang pa, nakahigayon ako nga makapanaksi sa iban nga mga bilanggo. Sang ulihi, sa tapos mabilanggo sing apat ka tuig, ginpagua ako kag nahiusa ako liwat sa akon asawa kag anak, nga lunsay nagpabilin nga matutom kay Jehova.

 Balik sa Moldova

Nagtener kami sing isa pa ka tuig sa ­Ukraine kag pagkatapos sini, nagpuyo kami sing permanente sa ­Moldova, diin kinahanglan ang bulig sang hamtong kag eksperiensiado nga mga utod nga lalaki. Sadto nga tion, ang panguluhan sang Sobyet naghatag sing mas daku nga kahilwayan agod makakadto sa lainlain nga lugar. Nag-abot kami sa Bălţi sang 1988, diin nagpuyo si Maria antes matapok sang nagligad nga 37 ka tuig. Sang 1988, mga 375 ang Saksi sa sining ikaduha sa pinakadaku nga siudad sa Moldova; apang karon kapin na sa 1,500! Bisan pa nagapuyo kami sa Moldova, nag-alagad gihapon ako subong nagalakbay nga manugtatap sa Ukraine.

Sang mangin legal ang amon organisasyon sa Unyon Sobyet sang Marso 1991, linibo ka tawo ang nadulaan sing paglaum bangod sang kapaslawan sang Komunismo. Madamo ang nagpalibog kag nadulaan sing masaligan nga paglaum sa palaabuton. Gani, sang ang ­Moldova nangin independiente nga soberano nga republika, nangin isa gid ka mabungahon nga teritoryo ang amon mga kaingod kag bisan ang mga naghingabot anay sa amon! Sang matapok kami sang 1951, pila lang ka Saksi ang nabilin sa ­Moldova, apang karon may kapin na sa 18,000 sa sining gamay nga pungsod nga may mga 4,200,000 ka pumuluyo. Sa pagkamatuod, napanas ang mga gin-antos namon sang nagligad bangod sang amon makalilipay nga mga eksperiensia!

Sang tungatunga sang katuigan 1990, nag-untat ako sa pag-alagad subong nagalakbay nga manugtatap bangod sang akon maluya nga panglawason. May mga tion nga bangod sang akon kahimtangan, nagluya ang akon buot. Apang, narealisar ko nga nahibaluan ni Jehova kon ano ang kinahanglanon namon agod palig-unon kami. Nagahatag sia sing pagpalig-on sa husto nga tion. Kon hatagan ako sing kahigayunan nga magkabuhi liwat, tuhay bala nga pagkabuhi ang pilion ko? Indi. Handum ko nga kuntani nangin mas maisog ako sa akon ministeryo kag nangin mas aktibo kag mas mapagsik.

Ginpakamaayo gid ako ni Jehova kag ang iya tanan nga alagad isa ka ginpakamaayo nga katawhan walay sapayan sang ila mga kahimtangan. May yara kami maathag nga paglaum, buhi nga pagtuo, kag pasalig nga sa dili madugay ang tanan magaagom sing himpit nga kapagros sa bag-ong kalibutan ni Jehova.

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 21]

Ang amon puluy-an sang gintapok kami sa Torba, Siberia, 1953. Si Tatay kag si Nanay (nawala), kag ang akon magulang nga si Vasile kag ang iya anak (natuo)

[Retrato sa pahina 21]

Sa kampo nga bilangguan, 1955

[Retrato sa pahina 23]

Mga Cristianong utod nga babayi sa Siberia, sang si Maria (nawala sa ubos) mga 20 anyos

[Retrato sa pahina 23]

Upod sa amon anak, si Lidia

[Retrato sa pahina 23]

Ang amon kasal, 1970

[Retrato sa pahina 23]

Upod si Maria karon