Ang Palaabuton sang Turismo

“May yara mga halimbawa sa halos tanan nga pungsod sa kalibutan, diin ang pagpauswag para sa turismo ginatudlo nga amo ang panguna nga kabangdanan sang pagkaguba sang palibot.”​—⁠An Introduction to Tourism, ni Leonard J. Lickorish kag Carson L. Jenkins.

ANG pag-uswag sang turismo mahimo nga pagabangdan indi lamang sang makatalagam nga palibot kundi sang iban pa nga mga problema. Binagbinagon naton sa malip-ot ang pila sini. Pagkatapos, hambalan naton ang posibilidad nga makapamasyar kita sa lainlain nga mga bahin sang duta sa palaabuton kag makita naton ang mga kalatingalahan sini, ilabi na ang mabuot nga mga pumuluyo sini.

Mga Problema sa Palibot

Ang madamo gid nga mga turista karon nagdul-ong sa mga problema. “Sa India, ang Taj Mahal nagakapierde bangod sang mga bisita,” sulat sang mga manugpanalawsaw nga sanday Lickorish kag Jenkins, nga nagdugang pa: “Sa Egipto, nagapameligro man ang mga piramid bangod sang madamo nga mga bisita.”

Dugang pa, nagpaandam man ining mga awtor nga mahimo mapatay ukon magkunol ang mga talamnunon kon taragon sang mga bisita ang protektado nga mga lugar. Isa pa, mahimo mameligro ang mga espesyi kon manguha ang mga turista sing tumalagsahon nga mga pakinhason kag korales ukon ang lokal nga mga residente agod ibaligya sa mga turista.

Ang mga turista nagatuga sing polusyon​—⁠sa promedyo, isa ka kilo nga mga basura kag mga sagbot kada turista adlaw-adlaw, suno sa pagbanta sang UN Environment Programme. Bisan gani ang naligwin nga mga lugar daw nahalitan man. Ang report kasan-o lang sang Rainforest Action Network nagsiling: “Sa paborito nga mga alagyan sang mga turista pasaka sa Himalayas, nagalinapta lang ang mga sagbot kag nagakaupaw ang kagulangan bangod sang mga turista nga nagapangita sing panggatong para pangpainit sang ila pagkaon kag sang ila inugpaligo nga tubig.”

Dugang pa, masami nga sobra gid ang konsumo sang mga turista amo nga naapektuhan ang lokal nga mga pumuluyo. Halimbawa, si James Mak nagsulat sa iya libro nga Tourism and the Economy: “Ang tubig nga ginagamit sang mga turista sa Grenada labaw sing pito ka beses sangsa ginagamit sang lokal nga mga residente.” Nagdugang pa sia: “Sing direkta ukon di-direkta, 40 porsiento sang kabilugan nga koryente ang ginakonsumo sang mga turista sa Hawaii, samtang sa promedyo isa lamang sa kada walo ka pumuluyo sa Hawaii ang turista.”

Bisan pa mahimo nga daku ang ginagasto sang mga turista sa pagpamasyar sa nagapauswag pa lang nga mga pungsod, ang laban sini wala nagakadto  sa lokal nga mga pumuluyo. Ginabanta sang World Bank nga 45 porsiento lamang sang kinitaan sa turismo ang nagakadto sa ginapamasyaran nga pungsod​—⁠ang laban nga kuarta nagabalik sa mauswagon nga mga pungsod kay sa ila man gihapon nagapuyo ang mga tag-iya sang mga hotel ukon sang negosyo may kaangtanan sa tour sa ginapamasyaran nga pungsod.

Malain nga Epekto sa Katilingban

Ang manggaranon nga mga turista gikan sa Katundan nga nagapamasyar sa nagapauswag pa lang nga mga pungsod mahimo makatuga sing malalangon​—⁠kag kon kaisa indi tanto ka malalangon​—⁠nga mga epekto sa lokal nga mga kultura. Halimbawa, masami nga ginadala sang mga turista ang ila maluho nga mga pagkabutang para sa ila kasulhayan. Mahimo nga mamuhawmuhaw ang lokal nga mga pumuluyo sa sini nga manggad. Subong resulta, madamo nga mga tumandok ang nagahandum sining malahalon nga mga butang apang indi nila masarangan luwas kon maghimo sila sing daku gid nga mga pagbag-o sa ila pagkabuhi​—⁠mga pagbag-o nga mahimo makahalit sa ila paggawi.

Ginsambit ni Mak ang mahimo magtuhaw nga mga problema, kag nagsiling nga ang pag-uswag sang turismo “makadul-ong sa pagkadula sang pinasahi nga mga kinaiya sang kultura kag komunidad, makatuga sing pagbangigay sa tunga sang tradisyunal nga mga katilingban kon paano gamiton ang ginapanag-iyahan sang komunidad nga kadutaan kag dunang manggad, kag makapadugang sang mga aktibidad nga indi maayo sa katilingban, subong sang krimen kag prostitusyon.”

Ang mga turista karon masami nga nagapagusto lang, gani ginahimo nila ang mga butang nga indi nila paghimuon kon yara sila sa ila pungsod upod sa ila pamilya kag mga abyan. Amo kon ngaa ang imoralidad sang mga turista nangin isa ka daku nga problema. Ginapatuhuyan ang isa ka bantog nga halimbawa, nagsiling si Mak: “Nagadaku ang kabalaka sang bug-os nga kalibutan sa epekto sang turismo sa prostitusyon sang mga bata.” Sang 2004, ang CNN nga ahensia sang balita nagreport: “ ‘Ginabanta sang masaligan nga tiliman-an nga 16,000 tubtob 20,000’ ka bata ang seksuwal nga mga biktima sa Mexico, ‘kalabanan sa mga dulunan, sa mga siudad, kag sa mga duog nga ginakadtuan sang mga turista.’ ”

Ang mga Benepisyo sang Pagbiyahe

Ang aton duta isa ka matahom gid nga puluy-an, nga nagapasundayag sing mga kalatingalahan​—⁠maduagon nga mga kasisidmon, kalangitan nga puno sing nagaigpat-igpat nga mga bituon, kag nanuhaytuhay nga mga tanom kag mga sapat. Bisan diin man kita nagapuyo, nakita naton ang pila sini kag ang iban pa nga mga kalatingalahan sang aton dutan-on nga puluy-an. Apang, maayo gid kon makatigayon kita sing kahigayunan nga makabiyahe kag makita ang iban pa nga mga halimbawa sang mga kalatingalahan sang duta!

Walay sapayan nga natahuman gid sila sa pisikal nga mga talan-awon sa duta, madamo nga turista ang  nagasiling nga ang pinakamatahom nga bahin sang ila pagbiyahe amo ang makilala ang mga tawo nga may tuhay nga kultura. Masami nga marealisar sang mga nagabiyahe nga indi gali matuod ang negatibo nga mga pagtamod tuhoy sa sini nga mga tawo. Ang ila pagbiyahe nakabulig sa ila nga mahangpan ang mga tawo nga may tuhay nga rasa kag mga kultura, nga nagaresulta sa maayo gid nga mga pag-abyanay.

Ang leksion nga indi malipatan sang madamo nga turista amo nga indi ang mga pagkabutang ang nagapahalipay sa mga tawo. Ang mas importante amo ang relasyon sang isa kag isa​—⁠ang madugay na nga pag-abyanay kag ang pagkakita pa sing bag-o nga mga abyan. Ginasugid sang isa ka kasaysayan sa Biblia kon paano ang “tawhanon nga kaayo” sang “mga tawo nga may dumuluong nga hambal” sang Malta nakabulig sa mga nagbiyahe sang nahauna nga siglo sang maguba didto ang ila ginasakyan nga barko. (Binuhatan 28:​1, 2) Ang pagduaw karon sa iban nga pungsod kag mga rasa sang tawo nakabulig sa madamo sa pagrealisar nga isa lang kita ka tawhanon nga pamilya kag mahimo kita magkabuhi sing tingob sa duta nga may paghidait.

Sa karon, pila lamang ang makasarang mamasyar sa lainlain nga mga bahin sang kalibutan. Apang kamusta sa palaabuton? Posible ayhan nga sa ulihi ang kalabanan makabiyahe na, ukon basi tanan gid?

Ang Paglaum sa Palaabuton

Ang matuod, magparyentihanay kita tanan, mga katapo sang tawhanon nga pamilya. Subong sang ginpaandam sang Dios sa una nga mag-asawa nga mapatay sila kon maglalis sila, amo gid ang natabo sa ila. (Genesis 1:28; 2:17; 3:19) Amo kon ngaa nagatigulang kag nagakapatay ang tanan nila nga kaanakan, lakip kita tanan karon. (Roma 5:12) Apang nagsaad ang Dios nga matuman ang iya orihinal nga katuyuan nga ang duta pagapuy-an sang mga tawo nga nagahigugma sa iya. “Ginpamulong ko ini,” siling sang iya Pulong, “pahanabuon ko man ini.”​—⁠Isaias 45:18; 46:11; 55:11.

Hunahunaa kon ano ang mangin kahulugan sina! Nagsaad ang Biblia nga sa idalom sang paggahom sang Ginharian sang Dios: “Ang mga matarong magapanag-iya sang duta, kag magapuyo sila sing dayon sa sini.” (Salmo 37:29; Mateo 6:​9, 10) Ginalaragway ang mangin kahimtangan sang katawhan sa duta sa palaabuton, ang Biblia nagasiling: “Ang Dios gid magaupod sa ila. Kag pahiran niya ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa.”​—⁠Bugna 21:​3, 4.

Hunahunaa ang matahom nga posibilidad sa palaabuton nga makapamasyar ka sa lainlain nga mga bahin sang duta kag makita mo ang mga kalatingalahan sini, ilabi na ang mabuot nga mga pumuluyo sini. Indi mo na pagkabalak-an ang seguridad sa sina nga tion! Ang tanan sa duta mangin abyan naton​—⁠sa pagkamatuod, subong sang ginalaragway sang Biblia, mangin ‘bug-os nga katilingban sang mga kauturan sa kalibutan.’​—⁠1 Pedro 5:9.

[Retrato sa pahina 8, 9]

Ang pinakamatahom nga bahin sang pagbiyahe mahimo nga amo ang pagpakig-abyan sa mga tawo nga may tuhay nga kultura

Wala sing limite ang posibilidad nga maduaw ang mga tawo kag mga duog sa palaabuton