Pagbantay sa Kalibutan

Pasaka Ukon Panaug?

May epekto bala sa panglawas kon ang imo ehersisyo amo ang pagtaklad ukon pagdulhog sa bungyod? Ang mga manugpanalawsaw nagsiling nga sa pila ka paagi mahimo may epekto ini. Isa ka pagtuon ang ginhimo sa bukid sang Alps diin sa sulod sang duha ka bulan ang 45 ka boluntaryo naglakat pataklad sa bukid kag nagpanaug sakay sa cable car. Pagkatapos sini, sa sulod naman sang duha ka bulan, nagsakay sila sa cable car pasaka kag naglakat panaug. Walay sapayan nga ang paglakat sing taklaron ukon dulhugon pareho nga nakabulig agod mabuhinan ang makahalalit nga kolesterol, ang pagtuon nagsiling nga ang “pagtaklad mas makabulig sa pagbuhin sang tambok sa lawas nga ginatawag triglycerides, [samtang] ang pagdulhog mas makabulig sa pagpanubo sang kalamay sa dugo kag nagapauswag sang imo ikasarang sa pagtunaw sang kalamay,” siling sang Tufts University Health & Nutrition Letter. Busa, ang pagdulhog nga ehersisyo mahimo nga maayo sa mga may diabetes kag mas mahapos para sa mga nagasugod pa lang sa pag-ehersisyo. Para sa mga taga-siudad, puede ini himuon sa matag-as nga mga bilding paagi sa pag-elebetor pasaka kag nian sa paghagdan panaug ukon paagi sa pagtaklad sa pukatod sakay sa salakyan kag sa paglakat panaug. Apang, indi pagkalimti nga ang tanan nga bug-at sang imo lawas yara sa imo tuhod kon nagadulhog ka.

Ang Salog sang Dagat Dagaya sa Kabuhi

Ang internasyonal nga proyekto nga Census of Marine Life nagahimo sing maid-id nga pagtuon sang kadagatan, lakip na ang salog sang dagat. Tubtob karon, ang “ihibalo nahanungod sa kabuhi sa dagat halos limitado lamang sa kabuhi nga makita malapit sa kadaygan, tubtob sa kadalumon nga 200 metros,” siling sang pamantalaan sang Espanya nga El País. Bangod ang kalabanan nga salog sang dagat nagadalom sing 5 tubtob 11 kilometros, 95 porsiento sang salog sang dagat ang wala pa malagulad. Agod mahimo ining mabudlay nga pag-isip, magagamit ang mga biologo sing moderno nga mga instrumento agod masapwan kag maretratuhan ang mga espesyi sa ila mismo puluy-an, bangod talalupangdon nga nagabalhin ang mga kinaiya sang pila sining buhi nga mga tinuga kon dalhon pa sila sa naibabaw nga bahin sang dagat. Ginapaabot sang isa ka grupo nga ginatapuan sang 50 ka biologo nga makasapo sila sing minilyon ka bag-o nga espesyi sa kadadalman sang dagat. Nagsiling ang nagadumala sang proyekto nga si Pe­dro Mar­tí­nez Arbizu nga may nakita nga 500 ka espesyi sa isa ka metro kuadrado nga bahin sa salog sang dagat malapit sa baybayon sang Angola, Aprika. Siling niya, “90 porsiento sini ang wala pa makilal-an sang siensia kag kinahanglan pa nga ilaragway kag hingalanan.”

Kon Kawaton ang Imo Salakyan

Nangin daku nga negosyo sa siudad sang Mexico ang pagpangawat sing salakyan, siling sang El Universal. Kada adlaw mga 80 ka salakyan ang ginakawat kag dayon ginabaligya liwat. Suno sa isa ka piskal, ang mga lalaki nga nagamaneho sing isahanon daw amo ang paborito nga biliktimahon, kay nagahunahuna ang mga makawat nga ang mga babayi mas mabudlay kawatan bangod masami sila nga nagasinggit dayon ukon may upod nga kabataan. Ang 85 porsiento sang nadakpan mga 18 tubtob 25 anyos nga mga pamatan-on. Ang kinaandan nga pamaagi nga ginagamit sang kawatan amo ang pagtaya sing pusil kag pagpapanaug sang drayber sa salakyan kon mag-trapik, pagbunggo sa salakyan agod mapilitan ang drayber sa pagpanaug, ukon hinali nga pagpalapit sa drayber kon ginabuksan niya ang iya garahe. Ginpanugyan sang pamantalaan nga ang drayber indi magbato, sa baylo, magpabilin nga kalma​—⁠ilabi na kon may mga armas sila​—⁠kag dumdumon ang mga detalye nga posible tandaan tuhoy sa mga kriminal. Agod madali nga mabawi ang ila salakyan, dapat saulado sang biktima ang numero sang plaka kag kolor sang iya salakyan kag ireport ini gilayon sa pulis, lakip ang iban pa nga importante nga impormasyon.