Kon Ngaa Mabudlay Masalapuan ang Matuod nga Gugma

Wala nagakaubos ang laygay tuhoy sa romantiko nga gugma.

Ang mga terapista kag mga manuglaygay nagatanyag sing bulig. Masami ini ginabinagbinag sa mga “talk show” sa telebisyon.

SA Internet madamo nga Web site ang nagapangangkon nga nagahatag sing instruksion sa kon paano masalapuan ang gugma. Mahimo isiling nila sa imo nga makatukib ka “sing makawiwili kag makatilingala nga mga sekreto” kag makatuon ka gikan sa “propesyonal nga mga manugtugpo,” “mga eksperto sa relasyon,” kag “mga espesyalista sa gugma,” waay labot pa sa mga psychotherapist, mga sikologo, kag mga astrologo.

Ang topiko tuhoy sa gugma nagabuyok man sa mga tawo nga magbakal sing mga libro kag mga magasin, nga ang pila sa sini nagahatag sing di-rasonable nga mga pangako. Halimbawa, ang isa ka libro nagasiling nga isugid sini sa imo “kon paano mo mapaluyag ang bisan sin-o.” Ang isa pa nagasiling nga isugid sini sa imo kon paano ka makakita “sing perpekto nga kahagugma sa sulod sang isa lamang ka bulan.” Para sa nagahunahuna nga ang isa ka bulan madugay na, may libro nga nagasugid kon paano mo mapaluyag sing walay katapusan ang bisan sin-o “sa sulod sang 90 minutos ukon kubos pa.”

Ang kalabanan nga laygay may bayad. Kag madamo nga tawo ang nagabayad sing duha ka beses. Nagabayad sila sing kuarta agod makabaton sing laygay. Nian, kon mapaslawan ang laygay, subong sang masami nga nagakatabo, nagaantos sila sing emosyonal nga kapaslawan kon indi matuman ang ila ginapaabot.

Apang, may isa ka ginahalinan sing laygay nga kon iaplikar wala gid nagakapaslawan. Dugang pa, ginabinagbinag sini ang topiko sing tampad, nga wala nagahatag sing di-realistiko nga mga pasalig. Bisan pa madugay na ini ginsulat, wala gid nagadaan ang laygay sini. Ang Awtor sini walay tupong sa kaalam kag gugma. Ayhan may kopya ka na sining pinasahi nga dulot​—⁠ang Balaan nga Biblia. Bisan ano pa ang aton kahimtangan ukon ginhalinan, ang Biblia nagatudlo sa aton sing mga butang nga kinahanglan  naton mahibaluan tuhoy sa gugma. Kag ang laygay sini walay bayad.

Mabuligan bala kita sang Biblia nga matigayon ang maayong kaangtanan sa tanan nga tawo? Indi. May mga tawo nga indi gid makig-abyan sa aton, bisan ano pa ang aton himuon. Kag ang tunay nga gugma indi puede ipilit. (Ambahanon ni Solomon 8:4) Apang, paagi sa pag-aplikar sa laygay sang Biblia, madugangan naton ang aton mga kahigayunan nga makapalambo sing mahigugmaon nga kaangtanan sa iban, bisan pa mahimo ini magkinahanglan sing tion kag panikasog. Ining aspekto sang gugma pagabinagbinagon sa masunod nga artikulo, apang, binagbinagon anay naton kon ngaa mas mabudlay masalapuan ang matuod nga gugma sa sining panahon.

Ang Gugma ‘Magabugnaw’

Sa iya dakung tagna tuhoy sa “katapusan sang sistema sang mga butang,” sibu nga ginatagna ni Jesus ang mga kahimtangan kag mga huyog sang aton panahon. Nagsiling sia nga ang kalibutan makilal-an sa pagkamalalison kag mga inaway​—⁠ang kabaliskaran gid sang gugma! Nagsiling man sia nga ‘madamo ang magaluibay kag magadinumtanay’ kag nga ‘ang gugma sang kalabanan magabugnaw.’ (Mateo 24:3-12) Wala ka bala nagaugyon nga naglas-ay na ang pagtamdanay sang mga tawo kag ang matuod nga gugma nagakadula na, bisan sa sulod sang pamilya?

Dugang pa sa pinamulong ni Jesus, si Pablo naghatag sing detalyado nga impormasyon tuhoy sa “katapusan nga mga adlaw.” Nagsulat sia nga ang mga tawo mangin “mahigugmaon sa kaugalingon, mahigugmaon sa kuarta, hambog, matinaastaason, mapasipalahon, di-matinumanon sa mga ginikanan, di-mapinasalamaton, di-mainunungon, wala sing kinaugali nga gugma, indi tampad sa kasugtanan, mapatupatuon, wala sing pagpugong sa kaugalingon, mabangis, wala sing gugma sa pagkamaayo, maluib, matig-a sing ulo, nagahabok sa pagpadayaw, mahigugmaon sa kinasadya sa baylo nga mahigugmaon sa Dios.” (2 Timoteo 3:1-4) Sa madamo nga kadutaan ining mga batasan kinaandan na lamang katama.

Hunahunaa: Luyag mo bala mangin suod sa mga tawo nga bugalon, di-mapinasalamaton, sa mga di-mainunungon, nga magapasipala ukon magaluib sa imo? Luyag mo bala mangin abyan ang mga tawo nga mahigugmaon sa kaugalingon, sa kuarta, ukon sa kalipayan? Bangod ginatugutan sang maiyaiyahon nga mga tawo nga maimpluwensiahan sang kakagod ang ila mga pagpakig-angot, ang bisan ano nga interes nga ginapakita nila mahimo pakulahaw lamang. Sing maalamon, ang Kasulatan nagalaygay: “Likawi ini sila.”​—⁠2 Timoteo 3:5.

Talupangda man ang pinamulong nga ang mga tawo nga nagakabuhi sa katapusan nga mga adlaw “wala sing kinaugali nga gugma” ukon suno sa iban nga badbad, “wala sila sing normal nga gugma sa ila pamilya.” Sing makapasubo, madamo nga kabataan ang nagadaku sa mga puluy-an nga kaangay sina. Sa masami, ang mga bata nagatuon tuhoy sa gugma paagi sa media. Apang, sibu bala ang paglaragway sang media sa gugma kag makabulig gid bala ini sa pagpalambo sang maayo nga mga kaangtanan?

Pantasya Lamang Ukon Matuod Gid nga Gugma?

Sa bisan paano ang kalabanan sa aton naimpluwensiahan sang media. Ang isa ka manugpanalawsaw nagsulat: “Halin pa sa pagkabata, ginapaarakan na kita sang di-matuod nga mga paglaragway kag mabudlay bag-uhon nga mga pagtamod tuhoy sa sekso, gugma, kag pagnobyahanay sa mga pelikula kag telebisyon, mga libro kag mga magasin, radyo kag mga rekording sang musika, pasayod, kag mga balita pa gani.” Ginpaathag man niya: “Ang kalabanan nga presentasyon sang media sa sekso, gugma, kag romantiko nga mga kaangtanan nagadihon ukon nagasakdag sang di-realistiko nga mga pagpaabot nga mabudlay dulaon sa aton pensar. Ginhimo kita sini nga mangin di-kontento sa aton kahagugma subong man sa aton kaugalingon.”

 Huo, talagsa lang nagahatag sing sibu nga paglaragway ang mga libro, pelikula, kag mga ambahanon tuhoy sa gugma. Kay man, ang ila panguna nga katuyuan amo ang paglingaw, indi ang pag-edukar. Gani, ang mga manunulat naghimo sing madamo nga mga istorya tuhoy sa ginsamo nga pantasya kag paghigugmaanay, nga nagaganar sing daku. Apang, sing makapasubo, ini nga mga nobela madali nagakasal-an nga matuodtuod gid. Amo nga masami nagakalugaw-an ang mga tawo kon ang ila relasyon indi mangin pareho sa iya sang mga karakter sa nobela. Gani, paano naton mahibaluan kon ano ang kinatuhayan sa ulot sang pantasya kag sang matuodtuod, sa ulot sang romantiko nga gugma nga ginapakita sang media kag sang tunay nga gugma? Binagbinaga ang masunod nga pagpaanggid.

Ang Kinatuhayan sang Gugma nga Ginalaragway sa mga Nobela kag sang Matuod Gid nga Gugma

Sa libro man, pelikula, ukon mga sarsuela, ang mga sugilanon tuhoy sa gugma nanuhaytuhay, apang halos palareho lamang ang sadsaran nga kaundan, ukon pormula sini. Ang Writer nga magasin nagsiling: “Ang kalabanan nga mga sinulatan tuhoy sa romantiko nga gugma indi orihinal kag nagasunod lamang sa nagligad nga mga ideya. May rason ini. Ang pormula nga ang lalaki kag babayi nagkilalahay, ang lalaki kag babayi nagbulagay, kag ang lalaki kag babayi nag-uliay napamatud-an na nga epektibo amo nga pirme ini ginabalikbalikan sang mga bumalasa, bisan ano pa ang danyag ukon dag-on.” Usisaon naton sing maayo ining popular nga pormula.

Ang babayi kag lalaki nagkilalahay: Nakilala sang isa ka maambong nga prinsipe ang isa ka maanyag nga lin-ay, kag ang duha naghigugmaanay. Ang isa ka madinalag-on nga awtor naglaygay sa luyag mangin manunulat sang romantiko nga mga nobela nga “dapat mangin maathag sa inyo bumalasa nga sa una pa lamang nga pagtabuay sang panulok [sang lalaki kag babayi] mahantop sang bumalasa nga sila ang magadayunay.”

Ang love-at-first sight ukon ang pagluyagay sa una pa lang nga pagkitaay nga ideya nagapahangop nga ang matuod nga gugma isa lamang ka balatyagon​—⁠isa ka di-mapunggan nga emosyon nga nagahugakom sa imo kon makita mo ang tawo nga para gid sa imo​—⁠nga inang gugma nagtubo sa gilayon, kag nga indi mo na kinahanglan makilala pa sing husto inang persona. Apang, ang matuod nga gugma, indi lamang isa ka balatyagon. Matuod nga nadalahig ang balatyagon, apang ang gugma isa ka madalom nga tawhanon nga kaangtanan nga nagalakip man sing prinsipio kag wala ini nagauntat sa pagtubo, basta ginatatap lamang ini sing nagakaigo.​​—⁠Colosas 3:⁠14.

Dugang pa, ang pagkilala sa isa ka tawo nagakinahanglan sing tion. Ang paghaumhaum nga sa una lamang nga pagkitaay nakita mo na ang perpekto nga tawo isa ka pantasya kag sa masami nagaresulta sa kalugaw-an. Isa pa, ang madasig nga paghinakop nga nakit-an mo na ang matuod nga gugma mahimo magbulag sa imo sa mga ebidensia nga indi gali ini matuod nga gugma. Ang pagpili sa isa ka nagakaigo nga kahagugma wala lamang nasandig sa isa ka mabaskog nga impresyon nga naimpluwensiahan sang pagsalimuang. Amo nga indi magdali. Sa pagkamatuod, ginapakita sang madamo nga pagtuon nga ang mapigaw nga pagpili sang kahagugma may negatibo nga epekto sa trabaho, sa kapagros sang hunahuna kag lawas, kag sa kalawigon pa gani sang kabuhi sang isa.

Ang lalaki kag babayi nagbulagay: Ginkidnap sang isa ka malaut nga konde ang matahom nga babayi kag nagpalagyo sa kastilyo. Ginsugdan sang prinsipe ang isa ka makatalagam nga pagpangita sa babayi. Ang humalambal para sa Romance Writers of America nagsiling:  “Dapat ang panguna nga istorya sang romantiko nga nobela amo nga ang duha ka tawo nagluyagay kag nagpanikasog nga magmadinalag-on ang ila relasyon.” Sa kalabanan nga nobela ang relasyon magamadinalag-on​—⁠nahibaluan ini sang mga bumalasa. Ang mga balagbag, nga masami gikan sa gua sang relasyon, ginalandas.

Sa matuod nga kabuhi masami may mga problema sa gua kag sa sulod sang relasyon. Mahimo nagadalahig ini sang kuarta, trabaho, mga paryente, kag mga abyan. Ang mga problema nagautwas man kon indi malab-ot sang isa ka tawo ang ginapaabot sang iya kahagugma. Sa mga nobela, ang mga kasaypanan sang mga bida masami gamay lamang, apang indi amo sini ang nagakatabo sa matuod nga kabuhi. Kay bisan pa may tunay nga gugma, kinahanglan gihapon sing panikasog agod malandas ang mga pagtilaw ukon mga kinatuhayan sa pagtamod, ginhalinan, luyag, kag personalidad. Sa pagkamatuod, ang gugma nagakinahanglan sing kooperasyon, pagkamapainubuson, kalulo, pagkamapailubon, kag pagkamainantuson​—⁠mga kinaiya nga sa masami indi kinaugali sa aton ukon indi mahapos ipakita.​​—⁠1 Corinto 13:​4-7.

Ang lalaki kag babayi nag-uliay: Ginsalbar sang prinsipe ang matahom nga babayi kag ginpalayas ang konde. Ang duha nagpakasal kag nagkabuhi sing malipayon tubtob san-o. Ang isa ka editor sang romantiko nga mga nobela naglaygay sa mga luyag mangin manunulat: “Kinahanglan ninyo inang malipayon tubtob san-o nga katapusan. . . . Ang mga bumalasa dapat makumbinsi nga ang duha wala nagbulagay kag nangin malipayon.” Talagsa lang ginapakita sang romantiko nga mga nobela ang ila mga bida pagligad sang mga tinuig sang pag-asawahay. Sa sina nga tion mahimo nga ang mga di-paghangpanay kag madamo pa nga mga hangkat nagtilaw sa relasyon. Subong ginapakita sang estadistika sang diborsio, sa ulihi madamo nga pag-asawahay ang nagakapaslawan kon makaagi sing mabudlay nga mga problema.

Huo, ang gugma nga ginalaragway sa mga nobela mahapos lang; ang matuod nga gugma nagakinahanglan sing panikasog. Ang paghangop sa kinatuhayan sining duha mahimo mag-amlig sa imo batok sa ignorante kag di-realistiko nga mga pagpaabot. Makapugong man ini sa imo sa paghimo sing padasudaso nga mga pangako kag panumpa nga mahimo mo hinulsulan sa ulihi. Binagbinagon sang masunod nga artikulo kon paano ka makapalambo sing matuod kag di-makagod nga gugma kag kon paano ka mangin labi ka hiligugmaon nga persona.

[Blurb sa pahina 5]

Ang mga tawo nga kubos maghigugma, kubos man ka hiligugmaon

[Blurb sa pahina 7]

Ang gugma nga ginalaragway sa mga nobela mahapos lang; ang matuod nga gugma nagakinahanglan sing panikasog

[Kahon/Retrato sa pahina 6]

Ang mga Bida sa Romantiko nga mga Nobela

Sa Estados Unidos, kapin sa isa ka bilyon ka dolyar ang kita sang romantiko nga mga nobela kada tuig. Halos katunga sa paperback nga mga nobela nga ginabakal sa sina nga pungsod, romantiko nga mga nobela. Suno sa estadistika nga ginbalhag sang Romance Writers of America, ang tatlo ka panguna nga mga kinaiya nga ginapangita sang mga bumalasa, mga 90 porsiento sini mga babayi, sa mga bida nga lalaki amo ang pisikal nga kusog, kaambong, kag kaalam. Ang tatlo ka labing naluyagan nga kinaiya sa mga bida nga babayi amo ang kaalam, mataas nga moral, kag katahom.

[Mga retrato sa pahina 7]

Talagsa lang ginalaragway sing sibu sang media ang gugma