Ang Pagtamod sang Biblia

Sa Krus Gid Bala Napatay si Jesus?

ANG krus isa sa relihioso nga mga simbulo nga nakilal-an gid sang mga tawo. Ginasimba ini sang minilyon kay ginakabig nila ini nga isa ka sagrado nga instrumento diin ginpatay si Jesus. Ang Romano Katoliko nga manunulat kag arkeologo nga si Adolphe-Napoleon Didron nagsiling: “Ang krus ginasimba nga kaanggid, kon indi man tupong, sa kay Cristo; ining sagrado nga krus nga kahoy ginasimba nga halos kaangay sa Dios Mismo.”

May pila nga nagasiling nga ang krus nagapasuod pa gid sa ila sa Dios kon nagapangamuyo sila. Ang iban naman nagagamit sini subong anting-anting, nga nagahunahuna nga makaamlig ini sa ila gikan sa malaut. Apang, dapat bala simbahon sang mga Cristiano ang krus? Sa krus gid bala napatay si Jesus? Ano ang ginatudlo sang Biblia tuhoy sa sini?

Ano ang Ginasimbulo sang Krus?

Madugay na antes sang Cristianong dag-on, ginagamit sang dumaan nga mga Babilonianhon ang mga krus subong mga simbulo sa ila pagsimba sa dios sang pertilidad nga si Tammuz. Naglapnag ang paggamit sa krus sa China, Egipto, India, kag Siria. Nian, siniglo sang ulihi, ginsamuan sang mga Israelinhon ang ila pagsimba kay Jehova sang pagsimba sa butig nga dios nga si Tammuz. Ginapatuhuyan sang Biblia ini nga porma sang pagsimba subong isa ka ‘makangilil-ad nga butang.’—Ezequiel 8:13, 14.

Ang mga rekord sang Ebanghelyo nanday Mateo, Marcos, Lucas, kag Juan naggamit sang Griegong tinaga nga stau·rosʹ kon nagapatuhoy sa instrumento diin napatay si Jesus. (Mateo 27:40; Marcos 15:30; Lucas 23:26) Ang tinaga nga stau·rosʹ nagapatuhoy sa tadlong nga haligi, usok, ukon poste. Ang libro nga The Non-Christian Cross, ni J. D. Parsons, nagapaathag: “Wala sing bisan isa ka dinalan sa bisan diin sa mga tulun-an nga nagahuman sa Bag-o nga Katipan, nga, sa orihinal nga Griego, nagahatag bisan sing indi direkta nga pamatuod sa katunayan nga ang stauros nga gingamit  kay Jesus indi isa ka ordinaryo nga stauros; kag wala man sing ebidensia nga ginahuman ini, indi sang isa ka bilog nga troso, kundi sang duha ka bilog nga ginlansang agod magporma nga krus.”

Subong sang ginrekord sa Binuhatan 5:30, gingamit ni apostol Pedro ang tinaga nga xyʹlon, buot silingon “kahoy,” subong isa pa ka kahulugan sang stau·rosʹ, nga nagapatuhoy indi sa krus, kundi sa isa ka tadlong nga troso ukon kahoy. Pagligad lamang sang mga 300 ka tuig nga patay na si Jesus ginpasanyog sang pila ka nagapangangkon nga mga Cristiano ang ideya nga si Jesus ginpatay sa krus. Apang, ini nga pagtamod ginpasad sa tradisyon kag sa sayop nga paggamit sa Griegong tinaga nga stau·rosʹ. Talalupangdon nga sa pila ka drowing sang una nga nagapakita sang paagi sang mga Romano sa pagpatay sa isa ka kriminal, isa ka haligi ukon kahoy ang ginagamit.

“Magbantay Kamo sa mga Diosdios”

Ang importante nga butang para sa matuod nga mga Cristiano amo kon bala nagakaigo nga simbahon ang instrumento nga gingamit sa pagpatay kay Jesus. Ini man isa ka matadlong nga usok sang pag-antos, krus, pana, bangkaw, ukon sundang, dapat bala ini gamiton sa pagsimba?

Pananglitan ang isa mo ka hinigugma mapintas nga ginpatay kag ang hinganiban gindala sa korte subong ebidensia. Kuhaon mo bala yadto nga hinganiban nga gingamit sa pagpatay, retratuhan ini, kag ipaimprinta agod ipanagtag? Mapahimo ka bala sing madamo kag sarisari nga kadakuon sini nga hinganiban? Himuon mo bala ang pila sini subong alahas? Ukon mapahimo ka bala sini agod inegosyo kag ibaligya sa imo mga abyan kag mga himata para simbahon? Mahimo nga indi mo ini paghimuon! Apang, amo gid sini ang ginhimo sa krus!

Dugang pa, ang paggamit sang krus sa pagsimba pareho sa paggamit sang mga imahen sa pagsimba, isa ka buhat nga ginapakamalaut sang Biblia. (Exodo 20:2-5; Deuteronomio 4:25, 26) Ginpakita gid ni apostol Juan ang mga panudlo sang matuod nga Cristianismo sang ginpalig-on niya ang iya mga masigka-Cristiano paagi sa sining mga pinamulong: “Magbantay kamo sa mga diosdios.” (1 Juan 5:21) Ginhimo nila ini bisan pa patyon sila sa Romanong arena.

Apang, ginpabaloran gid sang unang siglo nga mga Cristiano ang mahalaron nga kamatayon ni Cristo. Sa karon man, bisan pa ang instrumento nga gingamit sa pagpaantos kag pagpatay kay Jesus indi dapat pagsimbahon, ginadumdom sang matuod nga mga Cristiano ang kamatayon ni Jesus subong amo ang paagi sang pag-aman sang Dios sing kaluwasan sa di-himpit nga mga tawo. (Mateo 20:28) Ining superlatibo nga kapahayagan sang gugma sang Dios magadala sing madamo nga mga pagpakamaayo sa mga mahigugmaon sa kamatuoran, lakip ang paglaum nga kabuhi nga walay katapusan.—Juan 17:3; Bugna 21:3, 4.

[Retrato sa pahina 12]

Ang pila ka drowing sang una nagapakita sang paagi sang pagpatay sang mga Romano sa isa ka haligi nga kahoy

[Credit Line]

Rare Books Division, The New York Public Library, Astor, Lenox and Tilden Foundations