Ang Matuod nga Balor sang Dugo

“Pareho ang ginahalinan sang kabuhi sang tanan nga tawo: ang dugo. Amo ini ang puersa sang kabuhi sa tanan nga tawo, ano man ang duag, rasa ukon relihion.” —Presidente sang General Assembly sang Nasyones Unidas.

WALAY duhaduha, nga may kamatuoran gid sa sini nga kinutlo. Ang dugo importante sa tanan nga tawhanon nga kabuhi. Isa ini ka hamili nga likido. Apang, kumbinsido ka bala nga wala sing peligro kag maalamon nga itughong ini sa iban nga tawo subong bulong?

Subong sang nahibaluan naton, ang mga talaksan sa kasiguruhan nagabag-obag-o, kag mas makatalagam ang pagbulong nga nagagamit sing dugo sangsa ginapatihan sang madamo. Dugang pa, ang mga manugbulong magkatuhay sa ila paggamit sing dugo bangod sang edukasyon, kalantip, kag pagtamod. Sa karon, madamo ang daw nagaduhaduha na nga magtughong sing dugo. Ang talalupangdon kag nagadugang nga kadamuon sang mga doktor mas pabor sa mga pagbulong nga wala nagagamit sing dugo.

Busa, binagbinagon naton ang pamangkot sa umpisa sang una nga artikulo sini nga serye. Ngaa tuman gid ka hamili ang dugo? Kon amat-amat na nga ginaduhaduhaan ang paggamit sing dugo sa pagbulong, may iban pa bala nga katuyuan nga ginatungdan ang dugo?

Ang Pagtamod sang Aton Manunuga sa Dugo

Sang mga adlaw ni Noe, ang katigulangan sang tanan nga katawhan, ginpatok sang Dios ang isa ka talalupangdon nga kasuguan. Bisan pa nga ginhatagan ang mga tawo sing kinamatarong nga kaunon  ang unod sang mga sapat, gindumilian niya sila nga kaunon ang dugo. (Genesis 9:4) Ginhatag man niya sa ila ang iya rason, nga ang dugo amo ang kalag, ukon kabuhi, sang tinuga. Sang ulihi nagsiling man sia: “Ang kalag [ukon kabuhi] yara sa dugo.” Sa pagtamod sang Manunuga, ang dugo sagrado. Nagarepresentar ini sa hamili nga dulot sang kabuhi nga ginapanag-iyahan sang tagsa ka buhi nga kalag. Sulitsulit nga ginsambit sang Dios ini nga prinsipio.—Levitico 3:17; 17:10, 11, 14; Deuteronomio 12:16, 23.

Wala madugay nga napasad ang Cristianismo sang nagligad nga mga 2,000 ka tuig, ginhatag sa mga tumuluo ang sugo sang Dios nga “maglikaw gikan sa . . . dugo.” Ang pagdumili ginpasad, indi sa pagkabalaka sa kapagros, kundi sa pagkasagrado sang dugo. (Binuhatan 15:19, 20, 29) Ang iban nagabais nga ining hatag-Dios nga pagdumili naaplikar lamang sa pagkaon sing dugo, apang ang tinaga nga “maglikaw” maathag gid. Kon ang doktor magsiling sa aton nga maglikaw sa alkoholiko nga ilimnon, indi gid kita maghunahuna nga puede naton ini ipasulod sa aton lawas paagi sa aton mga ugat.

Ang Biblia dugang pa nga nagapaathag kon ngaa ang dugo tuman gid ka sagrado. Ang ginpatulo nga dugo ni Jesucristo, nga nagarepresentar sa tawhanon nga kabuhi nga iya ginhatag tungod sa katawhan, amo ang sadsaran sang Cristianong paglaum. Nagakahulugan ini sang kapatawaran sang mga sala kag paglaum nga dayon nga kabuhi. Kon maglikaw ang Cristiano sa dugo, ginapabutyag niya ang iya pagtuo nga ang ginpatulo lamang nga dugo ni Jesucristo amo ang makagawad sa iya kag makaluwas sa iya kabuhi.—Efeso 1:7.

Ang mga Saksi ni Jehova kilala gid sa pagsunod sining mga sugo sang Biblia. Ginasikway nila ang tanan nga pagtughong sang puro nga dugo ukon sang apat ka panguna nga elemento sang dugo—pula nga mga selula, plasma, puti nga mga selula, kag mga platelet. Kon tuhoy sa nanuhaytuhay nga mga bahin gikan sa sining mga elemento sang dugo—kag mga produkto nga nagalakip sini nga mga bahin—wala sing  ginsambit ang Biblia. Busa, ang tagsa ka Saksi magahimo sang iya personal nga desisyon tuhoy sining mga butang. Ining pasad sa Biblia nga tindog nagakahulugan bala nga ginasikway sang mga Saksi ang pagpabulong ukon ginapasapayanan lang nila ang kapagros kag kabuhi? Indi gid!—Tan-awa ang kahon nga “Ang Pagtamod Sang mga Saksi ni Jehova sa Kapagros.”

Sining karon lang nga mga tinuig, natalupangdan sang madamo nga doktor nga nakabenepisyo ang mga Saksi gikan sa pagsunod sa talaksan sang Biblia. Halimbawa, sining karon lang, ginpaboran sang isa ka spine surgeon ang mga alternatibo sa pagpatughong sing dugo. Sia nagsiling: “Amo gid ini ang labing luwas nga paagi nga dapat himuon, indi lamang para sa mga Saksi ni Jehova, kundi para sa tanan.”

Ang serioso nga mga desisyon tuhoy sa kapagros makapahuol gid kag masami nga mabudlay ini himuon. Tuhoy sa naandan na nga pagtughong sing dugo, talupangda ang ginsiling sang isa ka respirologist kag medikal direktor nga si Dr. Dave Williams: “Importante gid nga tahuron naton ang luyag sang mga tawo, . . . kag dapat gid kita maghalong tuhoy sa aton ginapasulod sa aton lawas.” Ini nga mga pinamulong labi gid nga matuod karon.

[Kahon/Mga retrato sa pahina 11]

Ano ang Hemoglobin-Based Oxygen Carriers?

Sa tagsa ka pula nga selula sang dugo may mga 300 milyones ka molekula sang hemoglobin. Ang hemoglobin mga un tersia sang kadamuon sang hamtong nga pula nga selula. Ang tagsa ka molekula nagaunod sing protina nga globin kag pigment nga ginatawag heme—nga nagalakip sing atomo nga iron. Kon ang pula nga selula sang dugo mag-agi sa mga baga, ang mga molekula sang oksiheno nagasalupsop sa selula kag nagatapik sa mga molekula sang hemoglobin. Pagligad sang pila ka segundo, ang oksiheno ginapagua sa tisyu sang lawas, nga amo ang nagasakdag sa kabuhi sang mga selula.

Ginaproseso karon sang pila ka manugprodukto ang hemoglobin, nga naghalin sa pula nga mga selula sang dugo sang tawo ukon bovine. Ang nakuha nga hemoglobin ginasala agod makuha ang mga higko, ginabag-o kag ginadalisay paagi sa kemikal, ginasimpunan sing likido, kag ginabutang sa suludlan. Ang resulta—indi pa aprobado nga gamiton sa kalabanan nga pungsod—ginatawag nga hemoglobin-based oxygen carrier, ukon HBOC. Bangod ang heme amo ang nagapapula sang dugo, ang HBOC daw pula nga mga selula sang dugo kon tulukon, ang panguna nga bahin nga ginkuhaan sini.

Indi kaangay sang pula nga mga selula sang dugo, nga dapat taguon sa mabugnaw gid nga duog kag indi na magamit pagligad lamang sang pila ka semana, ang HBOC puede matago sa hustuhan lang nga temperatura kag magamit gihapon bisan binulan na ang magligad. Kag sanglit wala na ang cell membrane upod ang pinasahi nga mga antigen sini, wala na sing katalagman bisan lain ang tipo sang dugo. Apang, kon ipaanggid sa iban nga mga bahin sang dugo, ang HBOC nangin mas makahalangkat sa mahunahunaon nga mga Cristiano, nga luyag magtuman sa kasuguan sang Dios tuhoy sa dugo. Ngaa? Tubtob nga ang HBOC halin sa dugo, may duha ka isyu nga mahimo magbangon. Una, ang HBOC amo ang nagahimo sang panguna nga hilikuton sang pula nga mga selula sang dugo. Ikaduha, ang hemoglobin, nga amo ang ginhalinan sang HBOC, daku nga bahin sang pula nga selula sang dugo. Nian, tuhoy sini kag sa kaanggid nga mga produkto, ang mga Cristiano nagaatubang sing isa ka serioso gid nga desisyon. Dapat nila nga mahalungon kag mapangamuyuon nga pamalandungan ang mga prinsipio sang Biblia tuhoy sa pagkasagrado sang dugo. Bangod sang hanuot nga handum nga huptan ang maayo nga kaangtanan kay Jehova, ang kada isa dapat magpatuytoy sa iya nahanas sa Biblia nga konsiensia.—Galacia 6:5.

[Retrato]

MOLEKULA SANG HEMOGLOBIN

[Kahon/Retrato sa pahina 12]

Isa ka Maayo nga Pililian

“Ang nagadugang nga kadamuon sang ospital nagatanyag sing alternatibo: ‘wala nagagamit sing dugo’ nga operasyon,” report sang The Wall Street Journal. “Ginhimo sadto para lang sa mga Saksi ni Jehova,” siling sang dyurnal, “ini nga pamaagi naglapnag na karon, kag madamo nga ospital ang nagapakilala sang ila wala sing dugo nga operasyon nga mga programa sa publiko.” Ang mga ospital sa bug-os nga kalibutan nakadiskobre sing madamo nga benepisyo, ilabi na sa mga pasyente, kon ginaimplementar nila ang mga pamaagi nga nagalimite sang pagtughong sing dugo. Sa karon, linibo ka doktor ang nagabulong sa mga pasyente nga wala nagatughong sing dugo.

[Kahon/Retrato sa pahina 12]

Ang Pagtamod sang mga Saksi ni Jehova sa Kapagros

Ang mga Saksi ni Jehova, ang pila sa ila mga doktor kag mga nars, kilala sa bug-os nga kalibutan bangod sang ila pagdumili nga magpatughong sing puro nga dugo ukon panguna nga elemento sang dugo. Ang ila bala nahiusa nga tindog batok sa sini nga buhat naghalin sa doktrina sang tawo ukon sa pagpati nga ang pagtuo sang isa ka tawo makabulong sa balatian? Indi gid ina matuod.

Bangod ginapabaloran sang mga Saksi ang ila kabuhi subong dulot gikan sa Dios, ginapanikasugan gid nila nga himuon ang ila labing masarangan agod magkabuhi nahisuno sa Biblia, nga ila ginapatihan “inspirado sang Dios.” (2 Timoteo 3:16, 17; Bugna 4:11) Ini nga libro nagapalig-on sa mga sumilimba sang Dios nga likawan ang mga buhat kag mga bisyo nga nagahalit sa kapagros ukon nagabutang sa kabuhi sa katalagman, subong sang sobra nga pagkaon, pagpanigarilyo ukon pagmaskada, pag-abuso sa alkolohiko nga ilimnon, kag paggamit sing droga subong kalingawan.—Hulubaton 23:20; 2 Corinto 7:1.

Paagi sa paghupot sa aton lawas kag palibot nga matinlo kag pag-ehersisyo para sa kapagros, nagapanghikot kita nahisanto sa mga prinsipio sa Biblia. (Mateo 7:12; 1 Timoteo 4:8) Kon magbalatian ang mga Saksi ni Jehova, ginapakita nila ang pagkamakatarunganon paagi sa pagpangita sing medikal nga pag-atipan kag pagbaton sing madamo nga matigayon nga pagbulong. (Filipos 4:5) Matuod, ginatuman nila ang sugo sang Biblia nga “maglikaw sa . . . dugo,” nga nagainsister sa wala sing dugo nga pagbulong. (Binuhatan 15:29) Kag ini nga pagpili masami nga nagaresulta sa mas de-kalidad nga pagbulong.