Interbyu sa Isa ka Biokemiko

SANG 1996, si Michael J. Behe, propesor karon sa biokemistri sa Lehigh University sa Pennsylvania, E.U.A., nagpagua sang iya libro nga Darwin’s Black Box—The Biochemical Challenge to Evolution. Ang Mayo 8, 1997, nga gua sang Awake! naglakip sang isa ka serye sang mga artikulo sa ubos sang titulo nga “How Did We Get Here?—By Accident or by Design?” nga naghinambit sang libro ni Behe. Mga napulo ka tuig kutob sang ginbalhag ang Darwin’s Black Box, ang mga sientipiko nga nagasakdag kag nagapasanyog sang teoriya sang ebolusyon nag-unahay sa pagsabat sa mga argumento nga ginpautwas ni Behe. Ginmulay sia sang mga kritiko bangod gintugutan niya nga maimpluwensiahan sang iya relihioso nga pagtuluuhan—Romano Katoliko sia—ang iya mga konklusion subong isa ka sientipiko. Nagsiling naman ang iban nga ang iya pangatarungan indi sientipiko. Gin-interbyu sang Magmata! si Propesor Behe agod pamangkuton sia kon ngaa ang iya mga opinyon gintunaan sang amo nga kontrobersiya.

MAGMATA!: NGAA NAGAPATI KA NGA ANG KABUHI NAGAHATAG SING EBIDENSIA SANG INTELIHENTE NGA DESINYO?

PROPESOR BEHE: Kon makakita kita sing masibod nga makina nga nagaandar, magahinakop kita dayon nga may nagdesinyo sini. Halimbawa, binagbinaga ang mga makina nga ginagamit naton sa adlaw-adlaw—ang lawn mower, awto, ukon bisan ang mas simple nga mga butang. Luyag ko gamiton subong isa ka halimbawa ang lagpit. Nagahinakop ka nga gindesinyo ini bangod makita mo nga naasembol ang mga piyesa sini agod mangdakop sing ilaga.

Nag-uswag na karon ang siensia tubtob sa punto nga natukiban sini kon paano ang labing magagmay nga mga bahin sang buhi nga mga organismo nagapanghikot agod magpabilin ini nga buhi. Kag makibot gid kita nga natukiban na sang mga sientipiko kon paano ang mga molekula mismo nagapanghikot kaanggid sa isa ka masibod nga makina. Halimbawa, sa sulod sang buhi nga mga selula may yara tulad-trak nga mga molekula nga nagahakot sang suplay halin sa isa ka bahin sang selula padulong sa lain nga bahin. May yara gamay nga tulad-karatula nga mga molekula nga nagahatag sing direksion sa tulad-trak nga mga molekula sa pagliko sa wala ukon tuo. Ang iban nga mga selula may yara tulad-motor sang sakayan nga mga molekula nga nagatulod sang mga selula sa likido. Sa bisan ano nga kahimtangan, kon makakita ang isa ka tawo sing isa ka masibod nga kahimusan sang mga piyesa nga nagaandar, magahinakop dayon ang mga tawo nga gindesinyo ina. Wala kita sing iban nga paathag sa sini, walay sapayan sang ginasiling sang ebolusyon nga teoriya ni Darwin. Sanglit palareho ang aton naobserbahan nga ini nga sahi sang kahimusan nagapamatuod nga may nagdesinyo sini, may rason kita sa paghinakop nga ini nga sistema sang mga molekula may intelihente man nga desinyador.

MAGMATA!: NGAA SA BANTA MO WALA NAGAUGYON ANG IMO KALABANAN NGA KAUPDANAN SA IMO MGA KONKLUSION BAHIN SA INTELIHENTE NGA DESINYO?

PROPESOR BEHE: Wala nagaugyon ang madamo nga sientipiko  sa akon mga konklusion bangod narealisar nila nga ang ideya tuhoy sa intelihente nga desinyo may yara labaw sa siensia nga mga implikasyon—nga ini daw nagatudlo sa isa nga mas mataas sangsa kinaugali. Ginakulbaan ang madamo nga tawo sa sini nga konklusion. Apang, gintudluan ako nga dapat sundon sang siensia ang ebidensia bisan diin man ini nagapadulong. Para sa akon talawan ka kon indi mo pagbatunon ang isa ka butang nga may mabakod nga ebidensia bangod lamang ini nga konklusion wala ginabaton.

MAGMATA!: PAANO MO GINASABAT ANG MGA KRITIKO NGA NAGASILING NGA ANG PAGBATON SANG IDEYA TUHOY SA INTELIHENTE NGA DESINYO NAGAPALAPNAG SANG PAGKAIGNORANTE?

PROPESOR BEHE: Ang konklusion nga may desinyo sa kinaugali indi bangod sang pagkaignorante. Indi ini bangod sang aton wala nahibaluan; bangod ini sang aton nahibaluan. Sang ginbalhag ni Darwin ang iya libro nga The Origin of the Species sang nagligad nga 150 ka tuig, ang kabuhi daw simple lamang. Naghunahuna ang mga sientipiko nga ang selula tuman ka simple amo nga mahimo lang ini magtuhaw gikan sa lunang sang dagat. Apang sugod sadto, natukiban sang mga sientipiko nga ang mga selula tuman gali kasibod, nga mas masibod pa sangsa makinarya sang aton ika-21 nga siglo. Ina nga pagkasibod nagapakita sing desinyo nga ginhimo para sa isa ka katuyuan.

MAGMATA!: MAY EBIDENSIA BALA ANG SIENSIA NGA ANG EBOLUSYON, PAAGI SA NATURAL SELECTION, NAKAHIMO SANG MGA MOLEKULA NGA NAGAPANGHIKOT KAANGGID SANG MASIBOD NGA MAKINA NGA GINAHAMBAL MO?

PROPESOR BEHE: Kon usisaon mo ang mga literatura tuhoy sa siensia, matukiban mo nga wala gid sing bisan sin-o ang serioso nga nagtinguha—isa ka eksperimento ukon detalyado nga sientipiko nga modelo—nga nagapaathag kon paano ining daw makina nga mga molekula nagtuhaw suno sa proseso nga ginasiling ni Darwin. Ini walay sapayan sang kamatuoran nga sa sulod sang napulo ka tuig kutob sang ginbalhag ang akon libro, madamo nga organisasyon tuhoy sa siensia, subong sang National Academy of Sciences kag sang American Association for the Advancement of Science, ang nag-apelar sa ila mga miembro nga maghulag gilayon kag himuon ang ila bug-os nga masarangan nga pamatukan ang ideya nga ang kabuhi nagahatag sing ebidensia nga may yara intelihente nga desinyador.

MAGMATA!: PAANO MO GINASABAT ANG GINAPATUHUYAN SANG MGA TAWO NGA INDI MAAYO NGA DISENYO SANG MGA TANOM KAG MGA SAPAT?

PROPESOR BEHE: Bangod lamang nga wala naton nahibaluan kon ano ang kapuslanan sang isa ka bahin sang isa ka organismo wala nagakahulugan nga wala ini sing kabilinggan. Halimbawa, ang mga organo sang lawas nga daw wala sing pulos ginapatuhuyan anay nga indi maayo nga desinyo sang lawas sang tawo kag sang iban pa nga mga organismo. Ang apendiks kag tonsil, halimbawa, ginhunahuna anay subong walay pulos nga mga organo kag dapat kuhaon paagi sa pagpaopera. Apang natukiban sang ulihi nga ini nga mga organo importante gali sa sistema sang imyunidad, kag wala na ini ginakabig nga walay pulos.

Ang isa pa ka butang nga dapat dumdumon amo nga sa biolohiya ang pila ka butang daw nagaluntad sing aksidente lamang. Apang bangod lamang nga ang akon salakyan may yupok ukon nagkupos ang goma wala nagakahulugan nga ang salakyan ukon ang goma wala gindesinyo. Sing kaanggid, ang kamatuoran nga ang pila ka butang aksidente lamang nga nagluntad sa biolohiya wala nagakahulugan nga ang masibod nga pagpanghikot sang daw makina nga molekula sang kabuhi nagluntad sing aksidente lamang. Ina nga argumento indi gid lohiko.

[Blurb sa pahina 12]

“Para sa akon talawan ka kon indi mo pagbatunon ang isa ka butang nga may mabakod nga ebidensia bangod lamang ini nga konklusion wala ginabaton”