TV—Kawatan sang Tion?

KON may magtanyag sa imo sing isa ka milyon ka dolyar sa kondisyon nga indi ka na gid magtan-aw sing telebisyon sa bug-os mo nga kabuhi, mapasugot ka ayhan? Sang nagligad nga pila ka tuig, 1 sa 4 ka Amerikano nga ginpamangkot ang nagsiling nga indi nila ini mahimo. Ang isa pa ka surbe namangkot sa mga lalaki kon ano gid ang ila luyag nga matigayon. Ang kalabanan nagsiling nga luyag nila ang kalinong kag kalipay. Apang ikaduha lang ini sa listahan sang ila mga luyag. Ang una gid nila nga ginahandum sa ila kabuhi amo ang daku nga telebisyon!

Tuman gid ka popular ang telebisyon sa bug-os nga kalibutan. Sang 1931, sang bag-o pa lang ang telebisyon, ang tsirman sang Radio Corporation of America nagsiling: “Makatarunganon gid paabuton nga ang matan-aw sang telebisyon kon mag-uswag na gid ini amo ang tanan nga tawo sa bug-os nga duta.” Ayhan daw hinambog ini pamatian sadto, apang matuod ini karon. Ang kadamuon sang telebisyon sa bug-os nga kalibutan mga 1.5 bilyones, kag mas madamo pa ang nagatan-aw sini. Naluyagan man nila ini ukon wala, ang telebisyon may daku nga papel sa kabuhi sang mga tawo.

Makapakibot gid ang tion nga ginahinguyang sang madamo nga tawo sa telebisyon. Sining karon lang, ang pagtuon sa bug-os nga kalibutan nagapakita nga, sa promedyo, ang mga tawo nagatan-aw sang TV sing kapin sa tatlo ka oras kada adlaw. Ang mga taga-Aminhan nga Amerika nagatan-aw sing mga apat ka oras kag tunga kada adlaw, samtang ang mga Hapones amo ang nagapanguna sa listahan nga may lima ka oras kada adlaw. Kon tipunon ini nga oras tuman ini kadamo. Kon magtan-aw kita sing apat ka oras kada adlaw, pag-edad naton sing 60, nakahinguyang na kita sing napulo ka tuig sa pagtan-aw sang TV. Apang wala sa aton sing maluyag nga ang isulat sa aton lapida amo ang: “Diri nahamyang ang amon hinigugma nga abyan, nga naghinguyang sang ikan-om nga bahin sang iya kabuhi sa pagtan-aw sing TV.”

Nagatan-aw bala ang mga tawo sing inoras sa telebisyon bangod nalipay sila sa sini? Indi gid man sa tanan nga tion. Madamo ang nagabatyag nga nagahinguyang sila sing sobra nga tion sa TV kag nakonsiensia nga wala nila gingamit ang ila tion sing mabungahon. Ang iban nagasiling nga “nagiyan na sila sa TV.” Siempre pa, ang pagkagiyan sa TV indi gid pareho sa pagkagiyan sa droga, bisan pa may mga pagkaanggid ini. Ang mga nagiyan nagahinguyang gid sang ila tion sa droga nga ila ginagamit. Bisan pa nga luyag nila buhinan ang tion nga ila ginahinguyang ukon untatan na ini nga batasan, indi nila ini mahimo. Ginapasulabi nila ang paggamit sang droga sangsa importante nga pag-inupdanay kag hilikuton sang pamilya, kag nagalalain sila kon untatan nila ini. Amo man sini ang pamatyag sang mga palatan-aw sing telebisyon.

 “Ang pagkaon sing tama kadamo nga dugos indi maayo,” sulat sang maalam nga si Hari Solomon. (Hulubaton 25:27) Maaplikar man ini nga prinsipio sa pagtan-aw sing TV. Bisan pa madamo sing kapuslanan sa pagtan-aw sing telebisyon, ang sobra nga pagtan-aw mahimo magbuhin sang tion nga dapat ihinguyang sang pamilya sa isa kag isa, mag-upang sa pagbasa kag sa pag-uswag sang ikasarang sang kabataan sa eskwelahan, kag bangdan sang sobra nga pagtambok. Kon nagahinguyang ka sing madamo nga tion sa pagtan-aw sang TV, maalamon nga hunahunaon mo kon ano ang kaayuhan nga ihatag sini sa imo. Bilidhon ang aton tion para uyangan lang. Maalamon man nga binagbinagon kon ano ang aton ginatan-aw. Binagbinagon naton ina nga topiko sa masunod nga artikulo.