Ano ang Nagakatabo sa mga Relihion?

ANG mga taga-Latin Amerika, halin sa Mexico sa aminhan pakadto sa Chile sa bagatnan, may pareho nga kultura sa madamo nga aspekto. Madumduman pa sang mga madugaydugay na sa Latin Amerika ang tion nga isa lamang ang relihion, ang Romano nga Katolisismo. Ini nga relihion pilit nga ginpatuman sang Espanyol nga mga mananakop sang ika-16 nga siglo. Sa Brazil ang kolonyal nga manuggahom amo ang Romano Katoliko nga Portugal. Sa sulod sang 400 ka tuig ginsakdag sang Iglesia Katolika ang nagagahom nga mga gobierno sa tuyo nga sakdagon man sila sini sa ekonomiya kag kilalahon subong opisyal nga relihion.

Apang, sang katuigan 1960, narealisar sang pila ka pari sang Katoliko nga ang pagsakdag sa mga nagagahom nga kadalagkuan amo ang kabangdanan sang pagkadula sang pagsakdag sang publiko sa simbahan. Gani, ginsugdan nila ang pagpangampanya para sa mga pigado, ilabi na paagi sa pagpasanyog sang ginatawag nga liberation theology. Ini nga hublag nagsugod sa Latin Amerika subong protesta batok sa kaimulon nga amo gid ang kahimtangan sang madamo nga Katoliko.

Walay sapayan sang pagpakigbahin sang mga klero sa popular nga politikal nga mga hublag, minilyon ang nagbiya sa Katoliko nga pagtuluuhan agod tilawan ang iban nga relihion. Ang mga relihion nga may mga serbisyo nga nagalakip sing pagpamalakpak kag mapagsik nga pag-amba ukon kaangay sa isa ka rock nga konsierto madasig nga nag-uswag kag nagdamo. “Ang Ebanghelikal nga hublag sa Latin Amerika nabahinbahin sa indi maisip nga magkatuhay nga Relihion,” siling ni Duncan Green, sa iya libro nga Faces of Latin America. “Sa masami ining magkatuhay nga relihion ginadumalahan kag ginapanghikutan sang isa lang ka pastor. Kon mag-uswag na ang kongregasyon, masami ini nga matunga sa bag-o nga mga Relihion.”

Wala Ginasapak sang mga Taga-Europa ang mga Relihion

Sing kapin na sa 1,600 ka tuig, ang kalabanan nga duog sa Europa ginagamhan sang mga gobierno nga nagapangangkon nga Cristiano. Nagauswag bala karon ang relihion sa Europa samtang nagapadulong kita sa ika-21 nga siglo? Sang 2002 ang sosyologo nga si Steve Bruce, sa iya libro nga God is Dead—Secularization in the West, nagsiling tuhoy sa Britanya: “Sang ika-19 nga siglo halos ang tanan nga kasal may relihioso nga seremonya.” Apang, sang 1971, 60 porsiento lamang sang mga kasal sa Britanya  ang may relihioso nga seremonya. Sang 2000, 31 porsiento na lamang ini.

Tuhoy sa sini nga hitabo, ang isa ka reporter sang relihion para sa London’s Daily Telegraph nagsulat: “Ang tanan nga panguna nga denominasyon, halin sa Simbahan sang Inglaterra kag sa Romano nga Katoliko pakadto sa Metodista kag United Reformed Churches, nakaeksperiensia sing pagdiutay sang mga sumilimba.” Tuhoy sa isa ka report sia nagsiling: “Ang mga Relihion sa Britanya may katalagman nga madula pag-abot sang tuig 2040 nga may dos porsiento lamang sang populasyon ang nagasimba kon Domingo.” Amo man sini ang ila natalupangdan tuhoy sa relihion sa Netherlands.

“Sining karon lang nga mga dekada, ang aton pungsod nangin labi nga di-relihioso,” siling sang report sang Dutch Social and Cultural Planning Office. “Ginapaabot nga sa tuig 2020, 72% sang populasyon ang wala na sing may ginaentrahan nga relihion.” Ang isa ka tiliman-an sang mga balita sa Alemanya nagsiling: “Nagadamo ang mga taga-Alemanya nga nagadangop sa pangaswang kag okultismo agod matigayon nila ang lugpay nga nasapwan nila anay sa mga relihion, trabaho kag pamilya. . . . Ang mga Simbahan sa bug-os nga duta napilitan nga magsira bangod sang pagdiutay sang mga tumalambong.”

Ang mga nagasimba gihapon sa simbahan sa Europa masami nga wala nagakadto sa simbahan agod hibaluon ang mga ginapatuman sang Dios sa ila. Ang isa ka report halin sa Italya nagsiling: “Ginbag-o sang mga Italyano ang ila relihion agod magbagay sa estilo sang ila pagkabuhi.” Ang isa ka sosyologo sa Italya nagsiling: “Ginabaton namon ang ginasiling sang papa basta naluyagan namon ini.” Mahimo nga amo man sini ang masiling sa mga Katoliko sa Espanya, diin ang kakugi sa relihion ginbuslan sang materyalistiko nga panimuot kag sang pagpangita sing pang-ekonomiya nga paraiso—karon gid mismo.

Ini nga mga hitabo tuhay gid sa Cristianismo nga gintudlo kag ginbuhat ni Cristo kag sang iya mga sumulunod. Wala nagtanyag si Jesus sing relihion nga sa sini magapili ka lang sang mga butang nga imo naluyagan kaangay sang pagkaon  sa cafeteria ukon buffet. Sia nagsiling: “Kon ang bisan sin-o luyag magsunod sa akon, ipanghiwala niya ang iya kaugalingon kag pas-anon ang iya usok sang pag-antos adlaw-adlaw kag padayon nga magsunod sa akon.” Gintudlo ni Jesus sa mga tawo nga ang Cristianong pagkabuhi nagakinahanglan sing pagsakripisyo kag pagpanikasog.—Lucas 9:23.

Pagpangganyat sang Relihion sa Aminhan nga Amerika

Indi kaangay sa kahimtangan sa Canada—nga suno sa mga analista kag mga komentarista ang mga tawo may huyog nga duhaduhaan ang relihion—ginatamod sang mga tawo sa Estados Unidos ang relihion sing serioso. Suno sa pila ka panguna nga kompanya nga nagausisa sang mga opinyon, sa di-magkubos 40 porsiento ang nagasiling nga nagasimba sila kada semana, pero ang matuod mga 20 porsiento lamang ang nagasimba. Kapin sa 60 porsiento ang nagasiling nga nagapati sila sa Biblia subong Pulong sang Dios. Apang, ang ila kakugi sa isa ka relihion madali lang magtahaw. Madamo nga sumilimba sa Estados Unidos ang nagailis-ilis sing relihion. Kon madula na sang ministro ang iya popularidad ukon karisma, madula man sa ulihi ang iya kongregasyon—kag sa masami pati ang iya daku nga kita!

Ang pila ka relihion nagatuon sing mga pamaagi sa negosyo agod matun-an kon paano pa gid nila “maganyat” ang mga tawo sa ila relihioso nga mga serbisyo. Ang mga kongregasyon nagabayad sing linibo ka dolyar sa mga kompanya nga ginapakonsultahan sang simbahan. “Isa ini ka ekselente nga puhunan,” siling sang isa ka malipayon nga pastor, suno sa report tuhoy sa sini nga mga kompanya. Ang dalagku nga mga relihion, nga may linibo ka katapo, nagaayuhan sa pinansial amo nga nakuha nila ang igtalupangod sang mga publikasyon tuhoy sa negosyo, subong sang The Wall Street Journal kag The Economist. Ini nga mga publikasyon nagreport nga ang dalagku nga mga relihion kinaandan na nga nagatanyag sing “‘isa ka duog nga maatipan sang isa’ ang iya pisikal kag espirituwal nga mga kinahanglanon.” Ang mga simbahan mahimo nga may mga restawran, kapehan, mga beauty salon, paliguan, kag mga pasilidad para sa mga isport. Ang mga pangganyat nagalakip sing mga teatro, pagduaw sang sikat nga mga tawo, kag moderno nga musika. Apang ano ang ginatudlo sang mga ministro?

Indi makapakibot nga, ‘ang ebanghelyo sang kahamungayaan’ amo ang popular nga tema. Ginasilingan ang mga tumuluo nga mangin manggaranon sila kag mapagros kon daku ang ila iamot sa ila simbahan. Kon tuhoy sa moralidad, masami nga ginapresentar ang Dios subong matinuguton. Ang isa ka sosyologo nagsiling: “Ang mga relihion sa Amerika makapakalma, indi mahinukmanon.” Ang popular nga mga relihion masami nga nagasentro sang ila igtalupangod sa mga panugda agod mangin madinalag-on sa kabuhi. Labi nga naluyagan sang mga tawo ang mga relihion nga wala naangot sa isa ka partikular nga relihioso nga denominasyon, diin ang mga doktrina nga ginabangdan sang pagbinais, halos wala ginasambit. Apang, ginabinagbinag sini ang mga isyu sa politika, sa masami sing maathag kag sing espesipiko. Ang mga hitabo sining karon lang tuhoy sa mga relihion nga nakigbahin sa politika nangin kabangdanan nga nahuya ang pila ka klero.

May yara bala relihioso nga pagpasag-uli sa Aminhan nga Amerika? Sang 2005, ang magasin nga Newsweek nagreport tuhoy sa popularidad sang “nagasinggit, nagalipunglipong, nagapudagpudag nga mga serbisyo,” subong man sang iban pa nga relihioso nga mga buhat, apang nagpatalupangod ini: “Ano man ang nagakatabo diri, wala ini nagakahulugan  sing dramatiko nga pag-uswag sang mga nagasimba.” Suno sa mga surbe, labi nga nagadamo ang mga tawo nga nagasiling nga wala sila sing relihion. Ang pila ka kongregasyon nagauswag lamang bangod nagausmod ang iban. Ginasiling nga “tigdamo” nga mga tawo ang nagabiya sa tradisyunal nga mga relihion upod ang mga seremonya sini, musika, kag nagasutana nga klero.

Sa aton malip-ot nga pagbinagbinag, nakita naton ang pagbinahinbahin sang mga relihion sa Latin Amerika, pagkadula sang ila kongregasyon sa Europa, kag paghupot sa ila mga sumalakdag paagi sa pagtanyag sing kalingawan kag kasadyahan sa Estados Unidos. Siempre pa, indi gid man subong sini ang nagakatabo sa tanan nga relihion, apang sa kabilugan ang mga relihion nagapanikasog nga mahuptan ang popularidad sini. Nagakahulugan bala ini nga nagausmod ang Cristianismo?

[Kahon/Retrato sa pahina 6]

“DAW SUPERMARKET NA ANG RELIHION”

Ang direktor sang National Vocation Service sang Iglesia Katolika sa Pransia ginkutlo nga nagasiling: “Nakita namon nga daw supermarket na ang relihion. Ang mga tawo nagapanginpulos sa serbisyo sang simbahan, kag kon wala sila sing makita nga relihion nga mauyunan nila, nian nagakadto sila sa iban.” Sa isa ka pagtuon sa relihion sa Europa, si Propesor Grace Davie sang Exeter University sa Britanya nagsiling: “Ang mga indibiduwal ‘nagapili kag nagasamo’ gikan sa nanuhaytuhay nga relihioso nga buhat nga matigayon. Ang relihion, nangin kaangay sang madamo iban pa nga butang sa kalibutan nga ginapili sang mga tawo suno sa estilo sang ila pagkabuhi kag mga luyag.”

[Retrato sa pahina 5]

Graffiti sa ganhaan sang simbahan, sa Naples, Italya

[Credit Line]

©Doug Scott/age fotostock

[Retrato sa pahina 4, 5]

Sa Mexico madamo ang nagbiya sa Katoliko nga pagtuluuhan