Bug-os Kalibutan nga Pagnubo sang Moralidad

“LAPNAG gid ang pagpangdaya,” siling ni David Callahan, nga nagsulat sang libro sining karon lang nga The Cheating Culture. Ginpatuhuyan niya, lakip sa iban pa nga sahi sang pagpangdaya sa Estados Unidos, “ang pagpangdaya sang mga estudyante sa hayskul kag kolehiyo,” “ilegal nga pagkopya” sing mga musika kag mga pelikula, “pagpangawat sa ulubrahan,” “lapnag kag di-bunayag nga mga padihot sa pag-atipan sa panglawas agod makakuarta,” kag paggamit sing mga steroid sa mga isport. Naghinakop sia: “Ining tanan nga paglapas sa talaksan sang maayo nga paggawi kag sa kasuguan nagapakita nga malala na gid ang krisis sa moralidad.”

Suno sa The New York Times, ang Bagyo Katrina nga nagdalasa sa Estados Unidos sang 2005, “nagpakita sang isa sa labing makahalawhaw nga mga halimbawa sang di-bunayag nga padihot, padugi kag indi maayo nga pagpalakat sang gobierno sa moderno nga maragtas.” Ang isa ka senador sang Estados Unidos nagsiling: “Ang dayag nga pagpangdaya, ang makahas nga mga padugi, ang kadamuon sang kuarta nga ginauyangan—makahalawhaw gid.”

Matuod, may mga tawo gihapon nga nagapakita sang pag-ulikid kag kaayo. (Binuhatan 27:3; 28:2) Apang, masami nga mabatian naton: “Ano ang makuha ko sa sini? Ano nga kaayuhan ang mahatag sini sa akon?” Ang ako-anay nga panimuot, kag ang pag-una pirme sa kaugalingon daw nangin amo na ang pagsulundan.

Sang una, ang makagod kag dayag nga imoralidad amo ang ginatudlo nga rason sang pagkapukan sang sibilisasyon, subong sang Romano nga Emperyo. Mahimo ayhan nga ang nagakatabo karon magadul-ong sa mas talalupangdon pa nga hitabo? Ang tanan bala nga bahin sang kalibutan karon apektado na sang “paglapnag sang pagkamalinapason,” nga gintagna sang Biblia nga mangin tanda sang katapusan sining bug-os nga sistema sang mga butang?—Mateo 24:3-8, 12-14; 2 Timoteo 3:1-5.

Ang Bug-os Kalibutan nga Pag-usmod

Ang Hunyo 22, 2006 nga gua sang Africa News, nga nagareport tuhoy sa “pagtuon sa seksuwal nga pag-abuso kag pornograpiya” sa mga iskwater sa isa ka bahin sang Uganda, nagsiling nga ang “pagpatumbaya sang ginikanan amo ang rason sang paglapnag sang prostitusyon kag pag-abuso sa droga sa sina nga duog.” Ang pamantalaan nagsiling: “Ang nagadumala sa Child and Family Protection Unit sa Kawempe Police Station, nga si G. Dhabangi Salongo, nagsiling nga nagdamo gid ang mga kaso sang pag-abuso sa bata kag kasingki sa pamilya.”

Suno sa isa ka doktor sa India, “ang kultura nga nagahatag sang kalig-unan kag panuytoy sa katilingban nagakadula na.” Ang isa ka direktor sa pelikula didto nagsiling nga “ang pagdamo sang mga nagadroga kag ang dugang nga paglapnag sang pagkasalamwanan sa sekso isa pa ka tanda nga ang India nagausmod sa ‘pagpatuyang nga kinaandan sa Nakatundan nga Kalibutan.’”

Si Hu Peicheng, nga sekretaryo-heneral sang China Sexology Association sa Beijing, nagsiling: “Sa aton katilingban sadto, nahangpan pa naton kon ano ang husto kag kon ano ang sayop. Sa karon, mahimo na naton ang tanan nga luyag naton.” Amo sini ang ginsiling sang artikulo sa magasin nga China Today: “Nangin labi ka matinuguton ang katilingban tuhoy sa seksuwal nga pagpakigrelasyon sa iban nga indi nila tiayon.”

“Daw ang tanan nagauba kag nagagamit sang sekso sa pagbaligya sing bisan ano,” hinakop sang Yorkshire Post sa Inglaterra sining karon lang. “Sang nagligad nga kaliwatan ini nga mga buhat nagapaakig gid sa mga tawo bangod nagalapas ini sa talaksan sang moralidad. Sa karon, bisan diin lang ginapaulanan kita sang mga larawan may kaangtanan sa sekso kag ang pornograpiya . . . ginabaton na sang kadamuan sa katilingban.” Ang pamantalaan nagsiling pa: “Ang mga balasahon kag mga pelikula nga sang una tugot lamang sa mga 18 anyos pataas kinaandan na lang karon nga ginatan-aw sang pamilya kag, suno sa mga tawo nga nagapamatok sa  pornograpiya, masami nga ginapuntariya sini ang mga kabataan.”

Ang The New York Times Magazine nagsiling: “[Ang pila ka tin-edyer] wala lipodlipod nga nagasugiray [sang ila eksperiensia sa sekso] subong bala nga nagaistoryahanay lang sila kon ano ang palanyagahon sa kalan-an.” Ang balasahon nga Tweens News, nga nagahatag sing panuytoy sa mga ginikanan nga ang kabataan nagapangidaron sing 8 tubtob 12-anyos nagsiling: “Sa isa ka sulat nga ang agi kaangay sa iya sang bata, ang isa ka dalagita nagsulat sang mensahe nga daw nagapuga sa tagipusuon: ‘Ginapilit ako ni Nanay nga maggua kag mag-date sa mga solterito kag makigsekso sa ila. Dose anyos lang ako . . . palihug buligi ako!’”

Nagbag-o na gid ang panahon! Ang Toronto Star sa Canada nagsiling nga daw kasan-o lang “ang paghunahuna pa lang tuhoy sa dayag nga pagpuyuay sang mga agi kag mga tomboy nagapaakig na sa mga tawo.” Apang, si Barbara Freemen, maestra sa social history sa Carleton University, sa Ottawa, nagsiling: “Ang mga tawo karon nagasiling, ‘Ang pribado nga kabuhi pribado nga kabuhi. Indi namon luyag nga hilabtan sang iban.’”

Maathag nga sang nagligad nga pila ka dekada, ang moralidad madasig nga nagnubo sa madamo nga duog sa bug-os nga kalibutan. Ano ang gintunaan sining daku nga mga pagbag-o? Ano ang imo pagtamod tuhoy sa sini? Kag ano ang ginapakita sini nga mga pagbag-o tuhoy sa palaabuton?