Pagbantay sa Kalibutan

▪ Matigayon ang bug-os nga New World Translation of the Holy Scriptures sa 43 ka lenguahe kag 3 sa Braille; ang New World Translation of the Christian Greek Scripture naman matigayon sa dugang nga 18 ka lenguahe kag 1 sa Braille. Sang Hulyo 2007, ang kabilugan nga naimprinta 143,458,577 tanan ka kopya.

▪ Ang pinakadaan nga teksto sa Biblia nga makita karon amo ang Saserdotenhon nga Pagpakamaayo nga narekord sa Numero 6:24-26. Natigib ini sa duha ka anting-anting nga pilak, nga narolyo, gikan sa panahon sang mga hingapusan sang 600 B.C.E. ukon temprano nga bahin sang 500 B.C.E.—BIBLICAL ARCHAEOLOGY REVIEW, E.U.A.

▪ Sang Disiembre 31, 2006, ginapakita sang rekord sang rehistro nga sa di-magkubos isa ka tulun-an sang Biblia ang nabadbad na sa 2,426 ka lenguahe kag dialekto. Beinte-tres ka kopya ang nadugang sangsa nagligad nga tuig.—UNITED BIBLE SOCIETIES, BRITANYA.

▪ Nagapati ang mga 28 porsiento sang mga Amerikano nga ang Biblia “amo gid ang pulong sang Dios . . . kag dapat ini hangpon sing literal,” 49 porsiento naman ang nagasiling nga “inspirado ini sang Dios apang indi tanan nga narekord sa sini literal,” kag 19 porsiento ang nagapati nga isa ini ka “libro sang sinadto nga mga sugilanon.”—GALLUP NEWS SERVICE, E.U.A.

Pinakadaan nga Ininsik nga Biblia?

“Nasapwan sa isa ka bato nga haligi [sa wala] nga ginpatindog sang 781 CE ang pinakauna nga rekord sa pagbadbad sang Hebreo nga Kasulatan sa Ininsik nga lenguahe,” siling sang iskolar nga si Yiyi Chen, sang Peking University. Ginpatindog ini sang Nestorian nga mga Cristiano kag nasapwan sang tuig 1625 sa siudad sang Xi’an. “Ang Ininsik nga ngalan sini nga bato ginbadbad nga ‘Ang Handumanan Sang Pagmuad sa China sang Luminous Religion from Daqin’ (. . . ang Daqin amo ang tawag sang mga Insik sa Romano nga Emperyo),” paathag ni Chen. “Sa mga nakasulat sa haligi, makita ang Ininsik nga mga ekspresyon subong sang ‘ang kanon’ kag ‘ang pagbadbad sing Biblia.’”

[Credit Line sang retrato sa pahina 30]

© Réunion des Musées Nationaux/Art Resource

Bahandi sa Katunggan

Sang tuig 2006, nasapwan sang mga nagakutkot sa katunggan sang Ireland ang libro sang mga Salmo nga ginapatihan gikan pa sa panahon sang mga 700 C.E. Ginkabig nga bahandi ining Latin nga manuskrito, kay isa ini sa pila na lamang ka manuskrito nga nabilin halin sa sina nga dag-on. Mataas ang kalidad sang orihinal nga 100 ukon kapin pa ka pahina sini nga human sa panit sang sapat. “Ang nabilin pa nga putos sang manuskrito kag ang panit nga suludlan sini nagapakita nga hungod ini nga gintago sang salmista, mahimo gikan sa pagsalakay sang mga Viking sang nagligad nga 1,200 ka tuig,” siling sang The Times sang London. Bisan pa nga nagtalalapik na ang mga pahina sini kag ang pila ka bahin nadunot na, lig-on gihapon ang pagsalig sang mga eksperto nga mahimo nila mabulag kag matipigan ang manuskrito.

Mga Trak nga Puno sang Maragtas

Suno sa report, sang gin-ayag sang mga arkeologo ang trak-trak nga duta nga ginhakot gikan sa duog nga natindugan sang templo sa Jerusalem, nakakuha sila sing linibo ka dumaan nga gamit antes pa sang panahon sang mga Israelinhon tubtob sa moderno nga tion. Isa sa mga nasapwan amo ang ulo sang bangkaw nga ang sahi sini pareho sa ginagamit sang mga soldado ni Nabocodonosor nga amo ang naglaglag sang una nga templo sang mga Judiyo sa amo nga duog. Ang talalupangdon gid sa tanan amo ang daga nga inugpat-in gikan pa sang mga 600 ukon 500 B.C.E., nga may Hebreo nga ngalan ni Gedalyahu Ben Immer Ha-Cohen. Suno sa arkeologo nga si Gabriel Barkai, ang tag-iya sini “mahimo nga utod ni Pashur Ben Immer, nga ginalaragway sa Biblia [Jeremias 20:1] subong pari kag opisyal sa templo.”