Mga Rason Kon Ngaa Masaligan Ang Biblia
3. Nagahisantuanay ang Kaundan
Ibutang ta nga ginpangabay mo ang 40 ka tawo nga lainlain ang gindak-an nga magsulat sing isa ka libro kag ang kada isa sa ila magsulat sing isa ka bahin sini. Ang mga manunulat nagapuyo sa lainlain nga mga pungsod kag wala nagakilalahay. Wala mahibaluan sang iban kon ano ang ginsulat sang iban sa ila. Paabuton mo bala nga maghisantuanay ang libro nga mahuman nila?
AMO sini ang Biblia. * Bangod ginsulat ini sa idalom sang mga kahimtangan nga labaw pa sa nasambit na, talalupangdon gid ang paghisantuanay sang kaundan sini.
Purpura bala ukon escarlata ang ginsuksok ni Jesus?
Tumalagsahon nga mga kahimtangan.
Ginsulat ang Biblia sa sulod sang mga 1,600 ka tuig, halin sang 1513 B.C.E. tubtob sang mga 98 C.E. Busa, madamo sang mga 40 ka manunulat sini ang nagkabuhi nga mga siglo ang antad nila. Lainlain ang ila trabaho. Ang iban sa ila mga mangingisda, ang iban mga hari ukon mga manugbantay sang mga karnero, kag ang isa sa ila isa ka doktor.
Nagahisantuanay nga mensahe.
Isa lamang ka tema ang ginpasangkad sang mga manunulat sang Biblia: ang pagbindikar sa kinamatarong sang Dios sa paggahom sa katawhan kag ang katumanan sang iya katuyuan paagi sa iya langitnon nga Ginharian, ang bug-os kalibutan nga panguluhan. Ini nga tema una nga ginasambit sa Genesis, ginapasangkad sa masunod nga mga tulun-an, kag ang talipuspusan sini ginasugid sa Bugna.—Tan-awa ang “Ano ang Kaundan Sang Biblia?” sa pahina 19.
Nagahisantuanay tuhoy sa mga detalye.
Nag-ugyunay ang mga manunulat sang Biblia bisan sa magagmay kaayo nga mga detalye, apang masami nga ini maathag nga wala ginhungod. Talupangda ang isa ka halimbawa. Ginasugiran kita sang manunulat sang Biblia nga si Juan nga sang mag-abot ang isa ka daku nga kadam-an agod mamati kay Jesus, si Felipe gid ang ginpamangkot ni Jesus kon diin makabakal sing tinapay nga ipakaon sa mga tawo. (Juan 6:1-5) Sa kaanggid nga rekord, nagsiling si Lucas nga natabo ini malapit sa siudad sang Betsaida. Sa una nayon nga bahin sang tulun-an nga ginsulat ni Juan, nasambit niya nga taga-Betsaida si Felipe. (Lucas 9:10; Juan 1:44) Gani, natural lamang nga ang pamangkuton ni Jesus amo ang isa sa mga tawo nga nagapuyo malapit sa ila nahamtangan sadto. Naghisantuanay ang mga detalye, apang maathag nga wala ini ginhungod. *
Rasonable nga pagsumpakilay.
May pila ka pagsumpakilay sa ulot sang pila ka rekord, apang indi bala nga dapat amo sini ang paabuton naton? Ibutang ta nga nasaksihan sang isa ka grupo sang mga tawo ang isa ka krimen. Kon pareho gid nga mga detalye kag pareho gid nga mga tinaga ang isugid sang kada isa sa ila, indi ka ayhan magsuspetsa nga nagkonsabuhay sila? Gani, rasonable lamang nga may diutay nga kinatuhay ang isugid sang kada isa, depende sa kon ano ang nakita sang isa. Amo sini ang natabo sa mga manunulat sang Biblia.
Binagbinaga ang isa ka halimbawa. Purpura bala nga panapton ang ginasuksok ni Jesus sang adlaw nga napatay sia, subong sang ginasugid nanday Marcos kag Juan? (Marcos 15:17; Juan 19:2) Ukon escarlata bala yadto, subong sang ginasiling ni Mateo? (Mateo 27:28) Ang matuod, mahimo nga husto sila nga tatlo. Ang purpura may samay nga pula. Depende sa nahamtangan sang isa ka tawo, may epekto sa kolor ang kapawa kag ang palibot, amo nga daw indi pareho ang kolor sang panapton kon tulukon. *
Ang paghisantuanay sang mga manunulat sang Biblia, lakip ang ila indi hungod nga paghisantuanay, labi pa nga nagapamatuod nga masaligan ang ila mga sinulatan.
^ par. 4 Ang Biblia isa ka koleksion sang 66 ka tulun-an, halin sa Genesis tubtob sa Bugna.
^ par. 7 Para sa dugang pa nga mga halimbawa sang subong sini nga paghisantuanay, tan-awa ang pahina 16-17 sang brosyur nga Isa ka Libro Para sa Tanan nga Tawo, nga ginabalhag sang mga Saksi ni Jehova.
^ par. 9 Para sa dugang pa nga impormasyon, tan-awa ang kapitulo 7, “Does the Bible Contradict Itself?,” sang libro nga The Bible—God’s Word or Man’s? nga ginabalhag sang mga Saksi ni Jehova.
