Pagbantay sa Kalibutan
Pagbantay sa Kalibutan
▪ Sang 2007, ‘may yara 106 ka bilyonaryo sa China kon basihan ang dolyares sa Estados Unidos. Apang sang 2006, may yara lang 15 ka bilyonaryo kag sang 2002, wala gid.’—CHINA DAILY, CHINA.
▪ ‘Suno sa ginpagua nga bag-o nga sugo, kon pabay-an sang mga Indian ang nagatigulang nila nga mga ginikanan mahimo sila prisuhon. Ginhimo ini nga kasuguan kay nabalaka ang panguluhan nga bangod sa madasig nga pag-uswag sang kabuhi amat-amat nga nagakadula ang madugay na nga tradisyon sa pag-atipan sa mga pamilya.’—REUTERS, INDIA.
▪ “Sa karon, mas madamo pa ang mga Muslim sa Inglaterra sangsa mga Anglikano.”—THE ECONOMIST, BRITANYA.
“Nagamina” nga mga Kahoy sang Siberia
Sa mga kagulangan sang Siberia, “posible nga makakuha sing puro nga bulawan sa nagkaladunot nga mga kahoy,” siling sang magasin sa Rusya nga Vokrug Sveta. Nasapwan sang mga sientipiko gikan sa Ulan-Ude, Irkutsk, kag Novosibirsk nga ang evergreen nga mga kahoy sa Siberia nga nagatubo sa ibabaw sang wala pa maulay nga mga metal nagasuyop sang mga natunaw nga mga metal gikan sa duta. Kon mapatay kag madunot na ang kahoy, nagakabilin ang mga metal sa ibabaw sang duta. Sa isa ka tonelada sang mga kahoy nga nagkaladunot, nakakuha ang mga sientipiko sa Siberia sing lima ka gramo nga platinum, mga 200 miligramo nga bulawan, kag tatlo ka kilo nga pilak.
First Aid sa mga Sementeryo
Ginhatagan sing defibrillator ang mga manugkutkot sang lulubngan sa sementeryo sang Australia. Ginagamit nila ini para sa mga nagalalaw nga ginaatake sa tagipusuon bangod sa tuman nga kasubo, report sang Sydney Sun-Herald. “Ang mga may balatian sa tagipusuon masami nga ginaatake sa sementeryo bangod nagaginutok ang mga tawo, nagalalaw sila, kag nagin-utan bangod sang ila madamol nga bayo,” siling ni Sisenanda Santos, ang humalambal para sa St. John Ambulance service, kag manugdumala sang programa. May nakaprograma nga instruksion kon paano gamiton ang defibrillator kag nagapangoryente agod ipasag-uli ang pitik sang tagipusuon kon may makita ini nga mga patimaan nga gin-atake ang isa sa tagipusuon.
Indi Maayo nga Epekto sang Pagdiborsio
Ang pagtaas sang diborsio sa bug-os nga duta nagaguba sa palibot kay bangod sini nagadugang ang konsumo sang mga tawo sa mga butang nga limitado ang suplay. Bangod sa pagtaas sang diborsio, nagdugang ang mga panimalay apang nagdiutay ang katapo sini, kag nagdamo pa gid ang ginakonsumo sang kada tawo, siling sang isa ka pagtuon nga ginsulat sa Proceedings of the National Academy of Sciences. “Nakakinot kuntani ang mga mag-asawa sa [Estados Unidos] sing kapin sa 38 milyones ka kuarto, 73 bilyones kilowatt-hours nga koryente, kag 627 bilyones ka galon nga tubig sang 2005, kon wala sila magbulagay.” Sang tuig 2000, wala nakakinot ang 6.1 milyones ka panimalay sa Estados Unidos bangod sa pagdiborsio.
Daw Ulo sing Yano ka Daku nga Biblia
Paagi sa nanotechnology ukon pagtuon sa tuman ka gamay nga mga butang, nagmadinalag-on ang mga sientipiko sa Israel sa pag-imprinta sing “Daan nga Testamento” sa Hebreo sa isa ka silicon chip nga “mas gamay pa sangsa ulo sang yano,” report sang Science Daily. Paagi sa silak sang tuman ka gamay nga partikulo nga ginatawag gallium ions, ginsulat nila ang Daan nga Testamento sa chip nga nakulapan sang bulawan. “Ginapakita sini nga proyekto nga masarangan na sang mga tawo nga pagamayon ang mga butang,” siling ni Propesor Uri Sivan sang Technion-Israel Institute of Technology. Kag mahimo naman “matago ang mga impormasyon sa tuman ka gamay nga mga espasyo.”
[Credit Line sang retrato sa pahina 30]
AP Photo/Ariel Schalit