Gindesinyo Bala Ini?

Pinasahi nga Alagyan sang Gatas

▪ Nakakita ka na bala sing karnero, kanding ukon baka nga nagbata? Mahimo nga nagdayaw ka gid kay nagabangon dayon ang tinday kag nagapanultol sa suso sang iya iloy. Ang tanan nga mamalya nagapasuso sa ila mga bata. Apang sa bahin sang kordero, tinday nga kanding, kag tinday nga baka, may isa pa ka di-makita nga butang nga tuman ka dalayawon.

Binagbinaga: Ang tiyan sang mga baka may apat ka bahin nga ginagamit sa lainlain nga proseso sa pagtunaw sa hilamon kag sa iban pa nga pagkaon. Apang, gatas lamang ang kinahanglan sang mga bag-ong bun-ag, kag ang gatas wala nagakinahanglan sing tanan nga proseso sa pagtunaw. Gani kon magsuso ang bag-ong bun-ag, nagabukas ang pinasahi nga alagyan kag nagadiretso ang gatas sa katapusan nga bahin sang tiyan.

Kon ang gatas mag-agi sa una nga bahin, nga ginatawag rumen, mahimo magmasakit ang tinday, bangod sa rumen ginatunaw sang mga bakterya ang matig-a nga mga pagkaon. Ang gatas nga may bakterya makapabutod sa tiyan sang tinday kag indi nila mapagua ang hangin sa ila tiyan. Kon magsuso ang mga tinday sa ila iloy ukon mag-inom sing gatas gikan sa balde, nagasira dayon ang alagyan pakadto sa rumen.

Apang, makatilingala nga kon mag-inom sing tubig ang tinday wala ini nagasira. Kinahanglan sang mga tinday ang madamo nga tubig sa rumen agod magbuad ang mga bakterya kag mikrobyo nga kinahanglan nila kon maghalab na sila sa ulihi. Gani bisan pa ang tubig nagaagi sa rumen, ang gatas nagadiretso sa katapusan nga bahin sang tiyan. Ang pinasahi nga alagyan sa tiyan sang tinday para lamang sa gatas!

Ano sa banta mo? Natabuan lamang bala ini? Ukon gindesinyo ini sang isa ka maalam nga Manunuga?

[Diagram/​Retrato sa pahina 13]

(Para sa aktual nga format, tan-awa ang publikasyon)

Ang gatas nagadiretso sa katapusan nga bahin sang tiyan sang tinday

[Diagram]

Pinasahi nga alagyan

1 Rumen

2 Reticulum

3 Omasum

4 Abomasum (katapusan nga bahin sang tiyan)