Obra-Maestra​—Mga “Painting” nga Human sa Bato

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA ITALYA

SA TANAN nga pamaagi nga ginagamit sang mga manugdibuho sang mga laragway, ang teknik nga masami ginatawag Florentine mosaic, ukon commesso, amo ang isa sa pinakamabudlay. Ini nga mosaic nga kinaandan na sa Florence sa Italya wala nagagamit sing palareho sing korte nga mga pidaso sang bato ukon mga kristal nga masami makita sa iban nga sahi sang mosaic. Sa baylo, ang mga manugdibuho nagagamit sing manipis kag nanuhaytuhay sing korte nga mga bato. Sa masami sibu gid ang pagkasiad sini amo nga halos indi makita ang tinabuan sang mga bato.

Tuman kadamo ang duag nga magamit sang mga manugdibuho nga nagahimo sini nga sahi sang mosaic. Halimbawa, ang lapis lazuli isa ka sahi sang bato nga ang duag asul nga may samay nga puti kag may nagainggat-inggat nga daw bulawan nga pyrite. Ang malachite nga bato naman may gurayguray sang malus-aw kag masili nga berde. May mga marmol man nga duag dalag, kaki, berde, kag pula. Ang mga bato nga agate, jasper, onyx, porphyry kag iban pa, may nanuhaytuhay nga duag, kasili kag desinyo nga ginagamit sang mga manugdibuho agod mahimo ang mga obra-maesta. Ginagamit nila ining mga duag kag samaysamay sining mga bato agod malaragway ang mga bukid, tanom, suba, kag bisan gani ang kahawaan kag mga panganod.

Indi bag-o ini nga sahi sang mosaic. Ayhan una ini nga ginhimo sa Natung-an nga Sidlangan, kag sang ulihi sa Roma sang unang siglo B.C.E. Nangin popular ini nga dekorasyon sang mga salog kag dingding. Bisan pa nga lapnag na ang Florentine mosaic sang panahon Edad Media, mas nakilala ini sa siudad sang Tuscan sa Florence sugod sang ika-16 siglo. Tubtob sa karon, makita gihapon ini nga mga obra-maestra sa mga palasyo kag museo sa bug-os nga Europa.

Ang mga painting nga human sa bato tuman gid kauti himuon. Suno sa isa ka magasin, ang tion nga ginagamit sa paghuman “sang bisan simple lang nga desinyo magapakibot sa isa ka time-analyst (isa ka tawo nga nagausisa kon ano kalawig matapos  ang isa ka sahi sang obra).” Gani, ini nga mga mosaic tuman gid kamahal halin sang una.

Paano Ini Ginahimo?

Una, kinahanglan magpili sing ililugan nga sa masami isa man ka painting. Ginagunting isaisa ang mga bahin sang orihinal ukon sang gin-trace nga painting. Mauti nga ginapili sang manugdibuho ang nagakabagay nga bato para sa tagsa ka bahin sang laragway. Ginahimo niya ini suno sa iya paglaraway kag wala ginakopya sing bug-os ang iya ililugan. Kon makapili na sang siniad nga mga bato, ginapatapik sa sini ang tagsa ka bahin sang orihinal ukon gin-trace nga painting.

Ang tagsa ka siniad nga bato nga nagadamol sing mga duha ka milimetro ginapaipit sang manugdibuho sa gato. Dayon, gamit ang alambre nga gintakod sa ginpabawod nga kahoy nga kastanyas, ginautihan niya ang paglagari suno sa kinahanglan nga korte (ginapakita sa ibabaw). Samtang nagalagari, ginapalhitan nila ang alambre sing grasa nga may pulbos halin sa liha. Ginabal-agan niya sing maayo ang tagsa ka pidaso amo nga indi makasihag ang sanag bangod sibu gid ang mga tinabuan sini. Handurawa ang kabudlay sini kon ang bahin sang laragway nga ginalagari isa ka balagon.

Masunod, ginaplastar, ginatabo, kag ginapatapik ang mga pidaso sa isa ka malapad nga siniad nga bato subong hanig sini. Dayon, ginalihaan ini agod magtapan kag maghining. Ining painting nga human sa bato tuman gid ka dalayawon nga indi gani makuha sang kamera ang matuodtuod nga katahom sini. Makadalayaw gid ang kinaadman sang mga manugdibuho sa paggamit sing nanuhaytuhay sing duag nga mga bato sa ila paghimo sing tuman kauti nga mga laragway subong sang sinipad sang bulak nga daw buhi gid tan-awon. Nakahimo man sila sing laragway sang mga prutas, plorera, alibangbang, pispis, kag matahom nga mga danyag.

Makawiwili pa gid ang Florentine mosaic bangod indi mapat-od sang manugdibuho ang sibu nga detalye sang iya pagahimuon nga painting. Sa baylo, nagadepende ini sa duag kag desinyo sang bato nga gintuga sang Dios. Ang isa ka libro tuhoy sa sini nga mosaic nagsiling: “Sa sining dalayawon nga mga bato mapamalandungan mo ang pagkahalangdon sang indi malaragway nga gahom sang Dios, nga nagtingob sang katahom sang bug-os nga duta sa sining magagmay nga mga pidaso . . . , kag gani may yara pirme matahom nga butang nga magapahanumdom sa imo nga may isa ka Manunuga.”

[Credit Line sang retrato sa pahina 16]

All photos pages 16 & 17: Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali-Opificio delle Pietre Dure di Firenze, Archivio Fotografico