Pagkabuhi sa Tion sang mga Pagbag-o sa Korea

Panugiron ni Chong-il Park

“Katalawit sa imo! Nahadlok ka mapatay sa inaway? Ginarason mo lang ang imo relihion kay indi mo luyag magsoldado.” Amo sina ang akusasyon sang kapitan sang Counter Intelligence Corps (CIC) sang gindala ako sa iya sang Hunyo 1953, mga 55 ka tuig na ang nagligad.

NATABO ini sa tion sang Inaway sa Korea. Gingabot sang kapitan ang iya pistola kag ginbutang ini sa iya lamesa. “Kay indi ka man mapuslan sa inaway, patyon ka na lang namon,” siling niya. “Ti, basi bag-uhon mo pa pensar mo.”

“Indi na,” malig-on ko nga sabat. Bangod sini, ginsugo sang kapitan ang isa ka soldado nga ihanda ang pagpatay sa akon.

Yari ako sa sini nga kahimtangan bangod namalibad ako nga magsoldado. Samtang nagahulat sa ginsugo nga soldado, ginsilingan ko ang kapitan nga gindedikar ko na sa Dios ang akon kabuhi, gani indi na puede nga gamiton ko ini para sa iban magluwas sa pag-alagad sa Dios. Naghulathulat kami sing pila pa ka minutos. Nian, nagbalik ang soldado kag nagsiling ini nga nahanda na ang tanan agod patyon ako.

Diutay lang sadto ang nahibaluan sang kalabanan sa South Korea tuhoy sa mga Saksi ni Jehova. Wala man sila sing ihibalo kon ngaa wala kita nagaentra sa inaway sang pungsod. Apang antes ko isugid ang masunod nga natabo, ipaathag ko anay kon ngaa amo sini ang akon desisyon sa atubang sang kapitan.

Ang Akon Kabuhi Antes Sini

Nabun-ag ako sang Oktubre 1930 kag ako ang una nga bata nga lalaki. Ang amon pamilya nagaistar sa isa ka banwa malapit sa Seoul nga kapital anay sang Korea. Ang akon lolo debotado nga sumulunod ni Confucius, kag ginhanas niya ako nga mangin kaangay niya. Indi gusto si Lolo nga mag-eskwela ako, gani nakaeskwela lang ako sang mapatay na sia, sang dies anyos ako. Dayon sang 1941, nagkontrahanay ang Japan kag Estados Unidos sa Bug-os Kalibutan nga Inaway II.

Ang Korea ginagamhan sadto sang Japan, gani kada aga kami nga mga estudyante dapat mag-entra sa seremonya nga nagapadungog sa emperador sang Japan. Ang akon tiya kag ang iya bana nangin mga Saksi ni Jehova kag wala sila nag-entra sa inaway bangod sa ila natun-an sa Biblia. Subong resulta, ginpriso sila sa Korea sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Tuman gid kapintas ang pagtratar sang mga Hapones sa mga Saksi sadto, amo nga ang iban sa ila napatay, lakip ang akon tiyo. Sang ulihi, ang akon tiya nagpuyo upod sa amon.

Nahilway ang Korea sa paggahom sang Japan sang 1945. Sa bulig sang akon tiya kag sang iban pa nga mga Saksi nga nakalampuwas sa prisuhan, gintun-an ko sing maayo ang Biblia kag nabawtismuhan ako subong isa sa mga Saksi ni Jehova sang 1947. Sang Agosto 1949, nag-abot sa Seoul sanday Don kag Earlene Steele. Sila ang una sa  mga misyonero nga ginhanas sa Watchtower Bible School of Gilead nga gin-asayn sa Korea. Madamo pa nga misyonero ang nag-apas sa ila pagligad sang pila ka bulan.

Sang Enero 1, 1950, ako kag ang tatlo pa ka Koreano nag-alagad subong mga payunir, ang tawag sa mga Saksi ni Jehova nga nagahinguyang sing madamo nga tion sa pagpanudlo tuhoy sa Biblia. Kami ang una nga mga payunir sa Korea pagkatapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II.

Pagkabuhi sa Tion sang Inaway sa Korea

Sang Domingo, Hunyo 25, 1950, nagsugod ang inaway sa tunga sang North Korea kag South Korea. Sina nga tion, sa Seoul lang may kongregasyon ang mga Saksi sa bug-os nga Korea, kag 61 lang kami. Ginpapauli sang Embahada sang E.U. ang tanan nga misyonero agod maamligan ang ila kabuhi. Ang kalabanan naman nga mga Saksi nga Koreano nagbiya sa Seoul pakadto sa nanuhaytuhay nga duog sa bagatnan nga bahin sang pungsod.

Apang, ang mga lalaki nga puede na magsoldado, wala gintugutan sang gobierno sang South Korea nga magbiya. Hinali lang nga ginsulod sang batalyon sang mga Komunista ang siudad sang Seoul kag napaidalom ini sa Komunista nga paggahom. Sina nga tion, nagapanago ako sa isa ka gamay nga hulot sa sulod sang tatlo ka bulan, apang wala ini makapugong sa akon nga isugid sa mga tawo ang tuhoy sa Ginharian sang Dios. Halimbawa, nakilala ko ang isa ka mestro nga nagapanago man sa mga Komunista. Updanay kami nga nagpanago didto sa gamay nga hulot, kag adlaw-adlaw ko sia ginatudluan sing Biblia. Nabawtismuhan sia subong isa sa mga Saksi ni Jehova.

Sang ulihi, natultulan kami sa amon ginapanaguan sang Komunista nga mga soldado gikan sa North Korea. Nagpakilala kami nga mga estudyante sang Biblia kag ginpaathag namon sa ila ang tuhoy sa Ginharian sang Dios. Daw indi mapatihan nga wala nila kami gindakop, sa baylo interesado pa sila sa ginasiling sang Biblia. Ang iban sa ila pila ka beses nga nagbalik kay luyag nila makabati sing dugang pa. Bangod sini, nagbakod pa gid ang amon pagtuo sa pag-amlig ni Jehova.

Sang naagaw liwat sang UN ang Seoul, gintugutan ako nga makakadto sa siudad sang Taegu sang Marso 1951. Sa sulod sang pila ka bulan, nagbantala ako didto upod sa mga Saksi. Sang Nobiembre 1951, antes natapos ang inaway, nakabalik sa Korea si Don Steele.

Ginbuligan ko sia sa pag-organisar liwat sang pagbantala. Ang The Watchtower kag ang Informant, nga nagaunod sing mga instruksion tuhoy sa pagbantala, dapat badbaron sa Koreano nga lenguahe, makinilyahon, kag i-mimeograph. Dayon, ginapadala ini sa mga kongregasyon, nga nahamtang na sa nanuhaytuhay nga siudad. Kon kaisa, magkaupod kami ni Don sa pagduaw sa mga kongregasyon agod palig-unon sila.

Sang Enero 1953, nalipay gid ako sang nabaton ko ang sulat nga nagaagda sa akon nga mag-eskwela sa Gilead School sa New York agod hanason subong misyonero. Sang nakapatigana na ako sing tiket sa eroplano, nakabaton ako sing sulat gikan sa gobierno sang Korea nga nagasiling nga dapat ako magreport para magsoldado.

Nabutang Ako sa Katalagman

Sa opisina nga ginapalistahan sang bag-o nga mga soldado, ginpaathag ko nga neutral ako sa pulitika kag indi ako magsoldado. Gani, ginpadala nila ako sa CIC agod usisaon kon bala Komunista ako. Diri ko naeksperiensiahan ang hitabo nga ginsambit ko sa umpisa. Apang sa baylo nga tiruhon ako, gulpi lang nagtindog ang kapitan  kag ginduhulan niya sing kahoy nga inugbakol ang soldado kag ginsugo ini nga bakulon ako. Bisan pa daw indi maagwanta ang kasakit sang pagbakol sa akon, nalipay ako nga nabatas ko ini.

Ginbalik naman ako sang CIC sa opisina kag wala gintahod sang mga opisyal didto ang akon panindugan. Sa baylo, gin-asaynan pa nila ako sing ID number para sa mga soldado kag ginpadala sa isla sang Cheju malapit sa Korea diin ginahanas ang mga soldado. Pagkaaga, iskedyul namon nga mga bag-uhan nga magpanumpa nga magserbisyo sa militar. Wala ako nanumpa. Gani, ginbista ako sa korte sang militar kag ginsentensiahan sing tatlo ka tuig nga pagkapriso.

Linibo ang Nanindugan sa Ila Prinsipio

Sang adlaw nga inuglakat ko para sa akon paghanas nga magmisyonero, nalantawan ko ang naglabay nga eroplano nga sakyan ko kuntani pakadto sa Gilead. Sa baylo nga magluya ang akon buot kay wala ako madayon, nalipay ako nga nanindugan ako sa akon prinsipio nga magdampig kay Jehova. Indi lang ako ang Koreano nga Saksi nga wala magsoldado. Sa nagsunod nga mga tinuig, kapin sa 13,000 pa ka Saksi ang wala man magsoldado. Sa kabilugan, kapin sa 26,000 ka tuig ang ila gintener sa mga prisuhan sa Korea.

Sang 1955, sa ikaduha nga tuig sang akon pagkapriso, ginparolan ako bangod sang akon maayo nga paggawi. Nagpayunir ako liwat kag sang Oktubre 1956, nabaton ko ang asaynment nga mag-agalad sa opisina sang mga Saksi ni Jehova sa South Korea. Nian sang 1958, gin-agda ako liwat nga mag-eskwela sa Gilead. Sang makagradwar ako, gin-asayn ako pabalik sa Korea.

Wala madugay nga nakabalik ako sa Korea, nakilala ko si In-hyun Sung, nga isa man ka matutom nga Saksi. Nagpakasal kami sang Mayo 1962. Nagdaku sia sa isa ka Budhista nga pamilya kag natun-an niya ang tuhoy sa mga Saksi sa iya klasmeyt. Sa una nga tatlo ka tuig sang amon pag-asawahay, ginduaw namon ang nanuhaytuhay nga mga kongregasyon sa Korea kada semana, agod palig-unon ang ila pagtuo. Sugod sang 1965, nag-alagad kami sa talatapan sang mga Saksi ni Jehova, nga mga 60 kilometros halin sa Seoul.

Paghanduraw sang Nagligad kag ang mga Pagbag-o

Kon dumdumon ko ang nagligad, daw indi mapatihan ang mga pagbag-o nga natabo sa sini nga pungsod. Pagkatapos sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway kag sang pagpakig-away sini batok sa North Korea, grabe gid ang kahalitan sa South Korea. Nagkalawasak ang mga siudad kag mga dalan. Talagsa lang may koryente kag heater. Tuman gid ang kaimulon sang pungsod. Sa nagsunod nga 50 ka tuig, talalupangdon gid ang pagbangon sang South Korea.

Sa karon, ang South Korea ika-11 sa pinakamanggaranon nga mga pungsod sa kalibutan. Kilala ini indi lamang bangod sa moderno nga mga siudad kag madasig nga mga tren sini, kundi subong man sa paghimo sing elektroniko nga mga kagamitan kag mga salakyan. Ikalima ini karon sa mga pungsod nga nagahimo sing pinakamadamo nga salakyan sa bug-os nga kalibutan. Apang ang pinakaimportante para sa akon, amo ang mga pagbag-o nga ginhimo sang South Korea tuhoy sa pagtahod sa tawhanon nga kinamatarong sang mga pumuluyo sini.

Sang nag-atubang ako sa korte sang militar sang 1953, wala pa mahangpan sadto sang gobierno sang Korea kon ngaa may mga tawo nga indi luyag magsoldado. Ang pila sa amon ginpatupatuan nga mga Komunista, kag ang iban nga mga Saksi ginbakol tubtob mapatay. Madamo sa mga napriso anay sang pamatan-on pa sila bangod sa pagpangindi nga magsoldado, ang may mga anak kag mga apo pa gani, nga ginpriso sa amo man nga rason.

Sang nagligad nga pila ka tuig, maayo ang report sang media sa nanuhaytuhay nga pungsod  tuhoy sa mga kaso sang mga Saksi ni Jehova, nga wala nagserbisyo sa militar bangod sang ila prinsipio. Ang isa ka abogado nga naghingabot sa isa ka Saksi nga wala nagsoldado, naghimo sing sulat nga nagapangayo sing pasaylo sa iya ginhimo kag ginbalhag ini sa isa ka kilala nga magasin.

Nagalaum ako nga maabot ang tion nga ang aton kinamatarong nga indi magsoldado pagakilalahon man sa South Korea kaangay sa iban nga pungsod. Ginapangamuyo ko nga magabag-o ang pagtamod sang awtoridad sa South Korea sa prinsipio sang mga indibiduwal nga kaangay ko kag untaton na ang pagpriso sa mga pamatan-on nga indi luyag magsoldado, “agod magkabuhi kita sing matawhay kag malinong.”​—1 Timoteo 2:1, 2.

Subong mga alagad ni Jehova nga Dios, ginapabaloran gid naton ang pribilehiyo nga sakdagon ang iya kinamatarong subong aton Manuggahom. (Binuhatan 5:29) Handum gid naton nga pahalipayon ang iya tagipusuon paagi sa aton katutom sa iya. (Hulubaton 27:11) Ginakalipay ko gid nga isa ako sa minilyon nga ‘nagasalig kay Jehova sing bug-os tagipusuon kag wala nagasandig sa kaugalingon nga paghangop.’​—Hulubaton 3:5, 6.

[Blurb sa pahina 13]

“Daw indi mapatihan nga wala nila kami gindakop, sa baylo interesado pa sila sa ginasiling sang Biblia”

[Blurb sa pahina 14]

Sa kabilugan, ang mga Saksi sa Korea napriso sing mga 26,000 ka tuig bangod indi sila magsoldado

[Retrato sa pahina 12]

Sa prisuhan, 1953

[Retrato sa pahina 15]

Kaupod ni Don Steele sa pagduaw sa mga kongregasyon sa tion sang inaway, 1952

[Retrato sa pahina 15]

Antes sang amon kasal, 1961

[Retrato sa pahina 15]

Pag-alagad subong manugpatpat sang nagalakbay nga manugtatap, 1956

[Retrato sa pahina 15]

Kami ni In-hyun Sung karon