Panginamkinam sa Pizza

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA ITALYA

GINASILING nga si Hari Ferdinand I (1751–1825) nagpakunokuno subong isa ka ordinaryo nga tawo kag patago nga nagkadto sa imol nga lugar sa Naples. Ngaa? Suno sa isa ka sugilanon, ginhimo niya ini bangod luyag gid niya magkaon sing pagkaon nga ginadumilian sang rayna sa palasyo. Ini nga pagkaon amo ang pizza.

Kon buhi pa si Ferdinand subong, makapagusto gid sia kaon sing pizza. Sa karon, may mga 30,000 ka balaligyaan sang pizza sa Italya. Kada tuig makaluto sila sing pizza nga sarang makapakaon sing 45 ka pizza sa kada pumuluyo sang Italya.

Ang Kubos nga Ginsuguran

Mahimo nga nag-umpisa ang pizza sa Naples sang mga 1720. Sadto nga tion, pagkaon sang mga imol ang pizza, “madali lang ini lutuon,” mabaligya man ini kag makaon bisan sa dalan. Ginalibod ini sang mga manugbaligya nga nagasinggitan sa pagpahibalo sang ila manamit nga pagkaon. Ginasulod ang pizza sa scudo agod indi ini madali magbugnaw. Ang scudo isa ka saway nga suludlan nga ginatus-on sang mga manuglibod.

Sang ulihi ginsugid ni Hari Ferdinand I sa palasyo nga nanamitan gid sia sing pizza. Wala magdugay, madamo na ang nanamitan sang pizza amo nga bisan ang mga manggaranon kag mga pamilya sang hari nagdinaguso sa mga balaligyaan sang pizza. Ang apo ni Ferdinand nga si Hari Ferdinand II nagpahimo pa gani sing pugon sa hardin sa Palasyo sang Capodimonte sang 1832. Sa amo, napahalipay niya ang iya dungganon nga mga bisita.

Masustansia Bala ang Pizza?

Sa karon, paborito gid sang mga pamatan-on ang pizza, apang dapat maghalong. Agod mapat-od nga masustansia ang pizza, dapat ang mga ingrediente sini balanse sa carbohydrate, protina, kag fats kag kinahanglan nga puno ini sing mga bitamina, mineral, kag amino acid. Ginarekomendar man nga maggamit sing lana sang olibo. Nagabulig ini sa pagporma sang HDL, ang “maayo nga sahi sang kolesterol nga nagabulig sa pagtinlo sang aton mga kaugatan.”

Dugang pa, kon mahimo ini sing maayo, indi ka masakitan sing tiyan. Ini bangod sang bastante nga tion nga makapanalupsop ang tubig sa carbohydrate sa harina sa tion sang pagmasa kag pagkumbo. Subong man, madali lang makapabusog ang pizza bangod puno ini sing carbohydrate, amo nga ang kalabanan nga nanamitan sang pizza indi makapasobra sing kaon.

Sa sunod nga magkaon ka sing pizza, dumduma ang kubos nga ginsuguran sini. Kag pasalamat gid kita nga wala ginsekreto ni Hari Ferdinand I nga nanamitan gid sia sing pizza.

[Kahon/​Retrato sa pahina 27]

▪ Maayo gid kon lutuon ang pizza sa pugon nga de-kahoy. Ang aso sa tion sang pagluto nagapahumot sang pizza, samtang ang diutay nga abo sa idalom sang pizza nagadugang sa kanamit sini.

▪ Ang pinakamalapad nga pizza sa bug-os nga kalibutan nahimo sang 1990. Ang diametro sini 37 metros kag nagabug-at ini sing kapin sa 12,000 kilos!

▪ Ang madugay na nga paagi sa pagmasa sing pizza nga ginaitsa kag ginapatiyog paibabaw indi lamang isa ka palaguaon. Ang puersa sa sentro sini amo ang rason kon ngaa nagatapan ang minasa kag nagabulto sa kilid​—isa ka perpekto nga porma para butangan sing mga panakot!

 [Bug-os pahina nga retrato sa pahina 26]