‘Kadamo Gid sang Ulubrahon Ko!’

ANG mga weight lifter sa Olympic wala nagadugang sang kabug-aton sang ila ginahakwat nga barbel kada adlaw. Regular sila nga nagahakwat sang mamag-an nga mga barbel agod makatipon sing kusog sa paghakwat sang mas mabug-at nga mga barbel. Kon pirme nila ginahakwat ang pinakamabug-at nga barbel nga ila masarangan, delikado ini para sa ila kag basi indi na sila makaentra sa Olympic.

Kaangay man sini, subong isa ka estudyante, mahimo nga nagatinguha ka gid sa pag-eskwela. Kag kon makabaton ka sang mabudlay nga mga asaynment ukon nagatuon para sa mga eksam, handa ka nga magtinguha pa gid sa imo pagtuon. * Pero ano abi kon pirme nalang madamo ang imo asaynment kag mga ulubrahon sa eskwelahan? Mahimo nga may tion nga indi ka na makakaon kag makatulog sing maayo. Kon amo sini pirme ang imo kahimtangan, mahimo nga magmasakit ka. Siguro amo sini ang ginabatyag mo subong. *

Wala Katapusan nga mga Asaynment

“Samtang nagapadayon ako sa pag-eskwela, nagadamo kag nagabudlay pa gid ang akon mga asaynment. Mas madugay ini matapos,” siling sang 15-anyos nga estudyante sa Japan nga si Hiroko. * “Madamo pa kuntani ako sing gusto nga himuon, pero dapat ko ipasa ang akon asaynment pagkaaga. Nagasalasala na ako kon kaisa.” Parte naman sa iya asaynment, ang 14-anyos nga taga-Rusya nga si Svetlana nagsulat: “Nangin mas mabudlay ang paghimo sang akon mga asaynment. Kada tuig nagadugang ang amon subject nga pagatun-an kag mas madamo nga asaynment ang ginahatag sang amon mga maestra. Dugang pa, para sa tagsa ka maestra mas importante ang ila subject sangsa iban. Mabudlay gid ini tanan himuon.”

Ngaa kadamo gid sang asaynment ang ginahatag sang mga maestra? Ang 18-anyos nga taga-Brazil nga si Gilberto nagsulat: “Nagsiling ang mga maestra nga ginahanda lang nila kami agod makuha namon ang trabaho nga ginatinguhaan gid sang madamo.” Bisan amo sini ang ila tuyo, mahimo nga natingala ka kon ngaa puerte gid kadamo sang imo asaynment. Mahimo nga mabuhinan ang imo kakapoy kon bag-uhon mo ang imo panan-aw sa sini nga kahimtangan kag maghimo sing mga pagbag-o agod mangin organisado.

Kon madamo ang imo asaynment, kabiga ini nga isa ka paghanas sa imo agod mangin madinalag-on ka sa ulihi. Bisan pa nga daw wala sing katapusan ang imo mga asaynment, sa indi madugay matapos gid ang imo pag-eskwela. Kon mag-obra ka na agod suportahan ang imo kaugalingon,  mapasalamat ka gid nga ginhimo mo ang imo mabudlay nga mga asaynment sang una. Makita mo ang ‘kaayohan sa imo kinabudlayan’ sa pag-eskwela.​—Manugwali 2:24.

Mabuhinan ang imo kakapoy kon disiplinahon mo ang imo kaugalingon kag mangin organisado. (Tan-awa ang kahon nga “Praktikal nga mga Paagi Agod Mabuhinbuhinan ang Kakapoy.”) Kon maanad ka nga temprano mo pa ginahimo ang imo hilimuon sa eskwelahan kag ginahimo mo ini sing maayo, mahimo nga saligan ka sang imo maestra kag buligan ka pa nila. Hunahunaa kon amo sina ang imo relasyon sa imo mga maestra. Kon may matabo nga wala ginapaabot kag sugiran mo sila sing abanse nga indi mo matapos ang imo asaynment sa tion nga dapat ini ipasa, indi ka ayhan nila paghatagan sing konsiderasyon? Ang isa sa mga alagad sang Dios nga si Daniel nangin “matutum, kag wala sing bisan ano nga sala ukon sayup nga nakita sa iya.” Ang kapisan ni Daniel sa iya trabaho amo ang rason kon ngaa gindayaw kag ginsaligan sia sang hari. (Daniel 6:4) Kon ilugon mo si Daniel sa paghimo sang imo mga asaynment, mahimo ka man hatagan sing konsiderasyon kon kinahanglan mo ini.

Kon magpamati ka sa inyo klase, mag-obra sing mga asaynment, kag maghimo sing mga proyekto sa gintalana nga tion, indi ka na bala pagkapuyon sa eskwelahan? Mahimo nga kapuyon ka gihapon bangod sa imo handum nga mangin mas maayo sangsa iban. Imbes nga mangita ka sing paagi nga malikawan ang imo mga hilimuon sa eskwelahan, mahimo nga manamian ka na sa pagtuon kag makabenepisyo sa inyo klase.

Maayo gid kon amo sini ang rason sang imo kakapoy. Pero, mahimo nga makaatubang ka man  sing makahalit kag indi kinahanglanon nga palaligban.

Pirme Masako Tungod sa Ekstrakurikular nga mga Aktibidades

Hunahunaa ang isa ka tawo nga pirme madasig magpadalagan sang iya salakyan. Dayon, gulpi lang sia nga magpreno. Tapos maarangka na naman sia. Ano ang matabo sa salakyan sining harasharas nga drayber? Mahimo nga maguba ang makina kag ang iban nga piyesa sini. Pero antes ini matabo, mahimo nga maguba ini bangod sa aksidente.

Amo man sini ang madamo nga estudyante nga wala nagahalong sa paggamit sang ila lawas kag hunahuna, antes kag pagkatapos sang klase. Sa libro ni Denise Clark Pope nga Doing School, nagsulat sia parte sa pila ka estudyante nga iya nasugilanon: “Mas temprano sing isa ukon duha ka oras ang ila klase sangsa pagsugod sang obra sang mga nagatrabaho, kag gab-i na sila pirme makapauli bangod sa pag-practice sing soccer, saot, mga miting sang estudyante, part-time nga trabaho, kag paghimo sing mga asaynment.”

Kon amo sini pirme ang ginahimo sang mga estudyante, mahimo nga mamroblema gid sila. Bangod sang sobra nga kakapoy, mahimo nga sakitan sila sing tiyan kag ulo. Bangod ang pirme nga kakapoy nagapaluya sang ila resistensia, mahimo sila magmasakit. Gani gulpi na lang sila mangluya kag mabudlayan na nga maulian sa ila kapagsik. Amo man bala sini ang nagakatabo sa imo?

Maayo man nga panikasugan mo ang mapuslanon nga mga tulumuron, pero bisan ano ka man kapagsik, may limitasyon gihapon ang imo mahimo sa kada adlaw. Ginalaygayan kita sang Biblia: “Ipakita sa tanan nga tawo ang inyo pagkamakatarunganon.” (Filipos 4:5) Ang duha ka kahulugan sang tinaga nga “pagkamakatarunganon” amo ang “indi pagpasobra ukon pagpatuyang” kag “may maayo nga panghunahuna.” Ang makatarunganon nga tawo wala nagahimo sing desisyon nga makahalit sa iya kag sa iban. Ginapakita niya nga sia responsable na, kag amo gid sini ang ginakinahanglan sa sining mabudlay nga kalibutan. Gani, agod maatipan mo sing maayo ang imo lawas, mangin makatarunganon, untati ang indi importante nga mga aktibidades.

Pagtinguha nga Magmanggaranon

Apang, para sa iban nga mga pamatan-on ang pagkamakatarunganon daw upang pa gani imbes nga makabulig sa paglab-ot sang ila mga tulumuron. Nagapati ini nga mga estudyante nga ang sekreto sa kadalag-an amo ang obra nga may daku nga sueldo kag ang manggad nga mahatag sini. Amo sini ang natalupangdan ni Pope sa mga estudyante nga iya nakilala. Nagsiling sia: “Gusto tani sini  nga mga estudyante nga mas malawig ang ila tulog agod mangin maayo ang ila panglawas, pero masako sila sa eskwelahan, sa balay, kag sa ila obra, amo nga indi nila ini mahimo. Subong man, gusto kuntani nila nga makaupod sing mas madugay ang ila mga abyan, maghimo sang iban nga mga buluhaton, ukon magbakasyon, pero nagapati ang kalabanan nga indi magtaas ang ila grado kon himuon nila ini. Nahibaluan nila nga dapat sila magpili, kag para sa ila, mas importante ang kadalag-an sa palaabuton sangsa kalipay subong.”

Kinahanglan binagbinagon sining nagatinguha gid nga mga estudyante ang ginsiling sang isa ka maalam nga tawo: “Ano gid bala ang makuha sang tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang diri sa kalibutan, pero mawala ang iya kabuhi? Wala gid! Kay wala gid sing butang nga sarang niya mahatag agod mapabalik niya ang iya kabuhi.” (Mateo 16:26, Ang Pulong sang Dios, APD) Ang ginsiling ni Jesucristo nagapaandam nga ang mga tulumuron nga ginatinguhaan naton sa kalibutan indi makabayad sa halit sini sa aton sa pisikal, emosyonal, kag sa aton kaangtanan sa Dios.

Sa iya libro nga The Price of Privilege, ang psychologist nga si Madeline Levine nagsulat nga “sa pagkamatuod, ang kuarta, tinapusan, impluwensia, kabantugan, kag manggad makahatag sa aton sing kasubo ukon balatian sa emosyon.” Si Pope nga ginsambit kaina nagsiling man: “Madamo nga kabataan kag ginikanan ang nakita ko nga nagahimakas agod mangin perpekto, bangod nagapati sila nga amo lamang ini ang sekreto sa kadalag-an.” Kag sia nagsiling pa: “Dapat naton panikasugan nga makatigayon sing maayong panglawas, hunahuna kag kaangtanan sa Dios.”

May pila ka butang nga mas importante sangsa kuarta. Nagalakip ini sang emosyonal kag pisikal nga kaayuhan, matinlo nga konsiensia, kag pagpakig-abyan sa aton Manunuga. Malahalon gid ini nga mga regalo halin sa Dios. Kon madula mo ini bangod sa pagtinguha nga mangin bantog ukon magmanggaranon, mahimo nga indi mo na ini matigayon liwat. Talupangda kon ano ang gintudlo ni Jesus: “Malipayon ang mga nakahibalo nga kinahanglan nila ang Dios, kay ila ang ginharian sa Langit!”​—Mateo 5:3, The New Testament in Modern English.

Madamo nga pamatan-on ang ugyon sa sini nga kamatuoran. Samtang nagatinguha sila nga mangin maayo sa eskwelahan, nahibaluan nila nga ang kaalam sa eskwelahan kag manggad indi makahatag sing dayon nga kalipay. Nahibaluan nila nga magaresulta lamang ini sang indi kinahanglanon nga kabudlayan. Nahibaluan sini nga mga estudyante nga “kinahanglan nila ang Dios,” kay amo ini ang makahatag sa ila sing matuod nga kalipay sa palaabuton. Nalipay gid ang mga Saksi ni Jehova sa inyo lugar nga buligan ka nga mahibaluan kon paano mangin malipayon samtang ginatudluan ka kon paano makatigayon sing maayo nga kaangtanan sa Dios.

[Mga nota]

[Blurb sa pahina 6]

Bisan ano ka man kapagsik, may limitasyon gihapon ang imo mahimo sa kada adlaw

[Blurb sa pahina 8]

Ang pagtuon parte sa imo Manunuga amo ang pinakamaayo nga edukasyon nga imo matigayon

[Kahon/​Retrato sa pahina 5]

PRAKTIKAL NGA MGA PAAGI AGOD MABUHINBUHINAN ANG KAKAPOY

❑ Daku bala nga tion ang imo ginagamit sa pagpangita sang imo kinahanglanon kag sa paghimos sang imo mga papel kag mga notbok? Kinahanglan sang pila ka tawo ang bulig agod mangin organisado. Indi mahuya sa pagpangayo sing panugda.

❑ Nagapabaya ka bala? Tilawi nga temprano mo pa tapuson ang imo asaynment. Makibot ka gid sa maayo nga resulta sini kag mapahulag ka nga indi na magpabaya sa imo mga hilimuon sa eskwelahan.

❑ Pirme ka bala nagadalamguhanon sa tion sang klase? Tilawi ini sa isa ka bulan: Mamati sing maayo sa inyo klase kag isulat ang inyo leksion agod may magamit ka sa ulihi. Mahimo nga makibot ka nga mahapos lang gali himuon ang imo mga asaynment. Makabuhin ini sang imo kakapoy.

❑ Nagakuha ka bala sang dugang nga mga subject agod mas madali ka makatapos sa pag-eskwela, pero nagakinahanglan ini sing mas daku nga tion kag panikasog? Kinahanglan mo gid bala ini? Istoryaha ang imo mga ginikanan. Mangayo sing opinyon sa iban nga may balanse nga pagtamod sa edukasyon. Mahimo nga makita mo nga ining dugang nga mga subject wala man gid sing daku nga mabulig agod madali ka makatapos.

[Kahon sa pahina 6]

INDI MATUOD NGA PROTEKSION

“Ang pagkabutang sang manggaranon amo ang iya banwa nga mabakud, kag subong sang kuta nga mataas sa iya painoino.” (Hulubaton 18:11) Sang una, nagasalig ang mga tawo sa mataas nga mga pader batok sa mga manugsalakay. Apang hunahunaa nga nagaistar ka sa isa ka siudad nga wala sing pader pero sa pensar mo may pader nga nagaproteksion sa imo. Bisan ano mo pa ka kumbinsi ang imo kaugalingon nga matuod ang pader, ang ginahunahuna mo nga pader indi makaproteksion sa imo batok sa mga kaaway.

Kaangay sa mga tawo nga nagaistar sa sini nga siudad, ang mga pamatan-on nga nagatinguha sing manggad nagakapaslawan man. Isa ka bala ka ginikanan? Buligi ang imo bata nga malikawan ang siod sang materyalismo kag indi makaistar sa isa ka siudad nga wala sing matuod nga pader.

Mahimo ka mabuligan sang masunod nga mga panugda halin sa Biblia agod makumbinsi mo ang imo kabataan:

▪ Ang madamo nga manggad pirme nagahatag sing mas madamo nga problema sangsa masolbar sini. “Ang manggaranon . . , sa sobra nga manggad, indi makatulog sing maayo.”​—Manugwali 5:12, APD; 1 Timoteo 6:9, 10.

▪ Kon may maayo nga pagplano, indi na kinahanglan sang tawo ang manggad agod mangin malipayon. “Ang hunahuna [plano] sang mapisan nagapadolong lamang sa kabuganaan.”​—Hulubaton 21:5; Lucas 14:28.

▪ Ang tamatama nga kita nga makasuportar sa kinahanglanon sang isa, magaresulta sing kalipay. “Dili ako paghatagi sing kaimolan ukon kamanggaran.”​—Hulubaton 30:8. *

[Nota]

 [Mga retrato sa pahina 7]

Indi mo malab-ot ang imo tulumuron kon madamo ka sing ulubrahon

[Retrato sa pahina 7]

Kabiga ang imo mga asaynment INDI subong isa ka problema kundi subong paghanas sa imo pagtrabaho