Ginakapoy nga mga Kabataan

▪ “Wala ko naobra. Kapoy na ako,” siling ni Pablo, isa ka otso anyos nga bata nga lalaki, sang ginpamangkot sia sang iya maestra parte sa iya homework. Pareho sining natuyo nga bata nga lalaki sa Espanya, madamo nga kabataan karon ang ginakapoy bangod sa 12 oras ukon kapin pa nga tion kada adlaw sa pagtuon sang ila leksion kag paghimo sang ila homework. Ngaa madamo gid ang ila ulubrahon sa eskwelahan?

Ginapaentra sang pila ka ginikanan ang ila kabataan sa iban pa nga aktibidades pagkatapos sang klase para may himuon sila samtang wala pa nakapauli ang ila mga ginikanan. Ginapilit sang iban ang ila kabataan nga magtuon sing malawig bangod gusto nila nga manguna ang ila bata sa klase kag makakuha sing maayo nga kurso. Para matuman ini, madamo nga ginikanan sa Bagatnan nga Korea ang nagapaeskwela sa ila mga kabataan sa eskwelahan nga nagatudlo sing maid-id, sa diin makakalapoy ang ila iskedyul, nga kon kaisa halin sa 7:30 sang aga tubtob sa tungang gab-i ukon mas malawig pa sa sini, kag kon kaisa nagalab-ot pa sa Sabado kag Domingo. “Himuon gid nila ang tanan para makaeskwela ang ila kabataan sa nagapanguna nga mga unibersidad,” siling sang New York Times.

Ang Espanyol nga magasin nga Mujer hoy nagsiling: “Gusto kuntani sang nagapamilit nga mga ginikanan ang pinakamaayo para sa ila kabataan, apang sobra gid ang ila ginapaabot sa ila.” Para malab-ot ang handum sang ila ginikanan, ginahimo sang mga kabataan ang sobra sa ila masarangan, nga makakalapoy gid para sa ila. “Suno sa amon obserbasyon, madamo gid ang ginapaobra sa mga kabataan,” siling ni Antonio Cano, presidente sang Spanish Society for the Study of Anxiety and Stress. Suno pa sa isa ka propesor, 40 porsiento sang mga kabataan sa Espanya nga wala pa 15 anyos ang nagaantos sang sobra nga kakapoy. Ini nga kakapoy nagahalit gid sa mga kabataan, kag kon kaisa amo ini ang ginatunaan sang ila pagpanginmatay. Halimbawa, sa Bagatnan nga Korea, “ang pagpanginmatay amo ang ikaduha nga kabangdanan sang kamatayon sang mga kabataan nga 10 tubtob 19 anyos, ang una nga kabangdanan amo ang aksidente sa salakyan,” siling sang The New York Times.

Siempre, ang mga kabataan dapat nga magtutom gid sa ila pag-eskwela, kag dapat lang nga buligan sila sang ila mga ginikanan, kay indi na nila mapabalik ini nga mga tinuig. Pero “ang mga kabataan wala pa sing eksperiensia. Indi nila masarangan ang malawig kag makakalapoy nga adlaw,” siling sang maestra nga si Irene Arrimadas. Nahangpan ini sang mapinalanggaon nga mga ginikanan, amo nga ginapat-od nila nga may bastante nga tion ang ila kabataan para sa pagpahuway kag sa mapuslanon nga mga hilikuton sang pamilya. Tuhoy sini, ang maalam nga si Hari Solomon nagsulat: “Maayo pa ang isa ka hakop nga pagpahuway sangsa duha ka hakop nga pagpangabudlay kag paglagas sa hangin.”—Manugwali 4:6, NW. *

[Nota]