Pamangkot sang mga Pamatan-on

Paano Ko pa gid Makilala ang Akon mga Ginikanan?

Nagapanyapon si Jessica upod sa iya mga ginikanan kag sa ila mga abyan. Samtang nagakaon sila, ang isa sa ila mga bisita nagsiling sa iloy ni Jessica, “Ambot kon mapati ka! Sang nagligad nga adlaw nakita ko si Richard, ang nobyo mo bala sang hayskul.”

Sa kakibot, nabuy-an ni Jessica ang iya tinidor. Wala gid sia nagdahom nga may Richard pa gali sadto sa kabuhi sang iya iloy!

“Tuod ka Ma, may nobyo ka pa gali antes nangin kamo ni Papa? Subong lang ko kabalo ba!”

PAREHO kay Jessica, may nadiskobrehan ka man bala nga bag-o nga butang parte sa imo mga ginikanan? Kon amo, basi ginapamensar mo man kon ano pa gid ang wala mo mahibaluan parte sa ila!

Ngaa may mga butang nga wala mo mahibaluan parte sa imo mga ginikanan? Ano ang mga kaayuhan kon kilalahon mo pa gid sila? Kag paano mo ini mahimo?

Madamo Ka Pa sing Mahibaluan

Ngaa may mga butang nga wala mo mahibaluan parte sa imo mga ginikanan? Kon kaisa, nagakatabo ini bangod nagalayuay kamo. “Nagbulagay ang akon mga ginikanan sang otso anyos ako,” siling ni Jacob, * nga 22 anyos na subong. “Sugod sadto, talagsa na lang kami ni Tatay nagakitaay kada tuig. Madamo pa gid tani ako sing gusto mahibaluan sa iya.”

Bisan pa nga updanay kamo sang imo mga ginikanan halin sang una, mahimo nga wala ka nila ginsugiran sang tanan parte sa ila. Ngaa? Pareho sa aton tanan, ang mga ginikanan nahuya man mag-istorya parte sa ila mga sala sang una.  (Roma 3:23) Isa pa, mahimo nabalaka sila nga kon sugiran ka nila sang ila mga sala sang una, indi mo na sila pagtahuron kag may rason ka na nga himuon ang imo gusto.

Pero, may mga butang nga wala masugid sa imo sang imo mga ginikanan bangod wala man ninyo ini maistoryahan. Ang isa ka lalaki nga si Cameron nagsiling, “Daw indi mapatihan nga bisan dugay na kamo nag-updanay sang imo mga ginikanan, madamo gihapon ang wala mo mahibaluan parte sa ila!” Ngaa indi ka magmatumato nga kilalahon pa gid sila? Binagbinaga ang apat ka kaayuhan nga mahimo mo matigayon.

Kaayuhan #1: Mahimo malipay ang imo mga ginikanan kon makita nila nga interesado ka sa ila. Sigurado gid nga malipay sila kon mamangkot ka parte sa ila kabuhi. Posible gani nga naintiendihan gid nila kon ngaa namangkot ka!—Mateo 7:12.

Kaayuhan #2: Mas mahangpan mo ang pagtamod sang imo mga ginikanan. Halimbawa, pigado bala sila sang una? Basi amo sini ang rason kon ngaa nagakinot gid sila subong, bisan pa sa pamatyag mo daw indi man ini kinahanglanon.

Makabulig gid kon mahangpan mo ang pagtamod sang imo mga ginikanan. Si Cody nagsiling, “Sang nahibaluan ko ang pagtamod sang akon mga ginikanan, ginapamensar ko anay kon ano ang epekto sang akon isiling sa ila antes ako maghambal.”—Hulubaton 15:23.

Kaayuhan #3: Indi ka man mahuya magsugid sa ila parte sa imo kabuhi. “Nahuya ako mag-istorya kay Tatay parte sa naluyagan ko nga lalaki,” siling sang 18 anyos nga si Bridgette. “Pero sang ginsugid ko na ini kay Tatay, ginsugid man niya sa akon ang parte sa iya first love kag kon daw ano gid sia ka malipayon sadto. Ginsugid pa gani niya sa akon nga nasakitan gid sia sang nagbulagay sila. Nakabulig ini sa akon nga isugid pa gid ang tanan sa iya.”

Kaayuhan #4: May matun-an ka. Ang mga eksperiensia sang imo mga ginikanan makabulig sa imo nga maatubang ang imo mga problema kag mga kabudlayan. “Gusto ko mahibaluan kon paano gin-atipan sang akon mga ginikanan ang isa ka daku nga pamilya nga lainlain sing pagtamod, pamatasan, kag nagakinahanglan sang lainlain nga paagi sang pagtudlo sang diosnon nga mga prinsipio,” siling ni Joshua, nga 16 anyos. “Sigurado nga may matun-an gid ako sa ila.” Ang Biblia nagsiling: “Sa mga tawo nga tigulang yara ang kaalam, kag sa kalawigon sang mga adlaw ang paghangup.”—Job 12:12.

Ikaw ang Mag-una

Kon gusto mo pa gid makilala ang imo mga ginikanan, ano ang imo himuon? Ari ang pila ka panugda.

Pilia ang eksakto nga tayming. Indi kinahanglan nga pormal pirme ang inyo pag-istoryahanay. Puede kamo makaistoryahanay samtang nagahampang, nagaobra sa inyo balay, nagalakatlakat ukon nagabiyahe. “Makaistoryahanay kami sing maayo sang akon mga ginikanan kon nagabiyahe,” siling ni Cody, nga ginsambit kaina. “Puede man ko tani makapamati sing music ukon magtulog na lang, pero kon mag-una ako istorya, natalupangdan ko nga madamo ako sing matun-an sa ila!”

Magpamangkot. Batunon naton nga bisan pa eksakto ang aton tayming, wala man nagakatabo nga gulpi ka lang sugiran ni Nanay mo parte sa iya una nga crush ukon gulpi ka lang sugiran ni Tatay mo nga sang una ginbunggo niya ang salakyan nila. Sugiran ka lang nila kon mamangkot ka!—Para may ideya ka kon ano ang imo ipamangkot, tan-awa ang kahon sa pahina 12.

Pasugira lang sila. Sa masami, ang sabat sa imo pamangkot masugpunan sang lain naman nga istorya. Mahimo nga gusto mo nga ibalik ang istorya, pero indi ina paghimua! Dumduma nga wala ka lamang nagakuha sing impormasyon, kundi luyag mo nga magsuod pa gid sa imo mga ginikanan. Kag ang isa sa pinakamaayo nga paagi agod mahimo mo ini amo ang pag-istoryahanay parte sa mga butang nga gusto nila.—Filipos 2:4.

 Magmaalamon. “Ang panghunahona sang tawo kaangay sang tubig sa madalom nga bubon, pero ang maalam nga tawo may makuha sini.” (Hulobaton 20:5, Maayong Balita nga Biblia) Kinahanglan mo ang kaalam ukon paghangop kon gusto mo mahibaluan ang mga butang nga indi nila gusto istoryahan. Halimbawa, mahimo nga gusto mo gid mahibaluan ang mga kapalpakan ni Tatay mo sang pamatan-on pa lang sia kag kon ano tani ang iya ginhimo. Kon gusto mo ini mahibaluan, mahimo mamangkot ka anay, “Tay, puede mo ko maistoryahan parte sa . . . ”

Maghalong. Kon mag-istorya ang imo mga ginikanan parte sa ila kabuhi, mangin “maabtik sa pagpamati, mahinay sa paghambal.” (Santiago 1:19) Bisan ano man ang imo mabatian sa ila, indi sila pagsuyai ukon pag-insultuha. Kon magsiling ka sing, “Nahimo mo man na gali?” ukon “Tingala ko man nga ginaestriktuhan mo gid ko!” mahimo nga indi ka na nila pag-istoryahan liwat. Indi man maayo nga ipanugidsugid mo ang personal nga mga butang nga ginsugid nila sa imo.

Indi Pa Ulihi ang Tanan!

Ang ginsambit nga mga panugda makabulig sa imo nga makilala pa gid ang imo mga ginikanan samtang nagaistar ka pa upod sa ila. Pero, paano kon nagpain ka na? Ini nga mga prinsipio makabulig gihapon sa imo nga magsuod liwat sa ila. Sa pihak nga bahin, kon halin sang una indi kamo suod sang imo mga  ginikanan, makabulig man ini agod mangin suod kamo subong. Amo ini ang narealisar ni Jacob, nga ginsambit kaina. Bisan pa nga nagpain na sia, nagsiling sia, “Amat-amat ko pa gid nga nakilala sing mas maayo si Tatay subong, kag nalipay gid ako sa sini.”

Gani bisan nagaistar ka pa sa inyo ukon nagpain ka na, indi pa ulihi ang tanan. May mahimo ka pa agod makilala mo pa gid ang imo mga ginikanan. Puede mo tilawan ang mga panugda sa sini nga artikulo agod mabuligan ka nga himuon ini.

Ang dugang pa nga artikulo sang “Young People Ask” masapwan sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Nota]

BINAGBINAGA INI

▪ Ano nga mga topiko sa sini nga artikulo ang gusto mo ipamangkot sa imo mga ginikanan?

▪ Ngaa mas mahangpan mo ang imo kaugalingon kon makilala mo pa gid ang imo mga ginikanan?

[Kahon/Retrato sa pahina 12]

Mahimo mo ipamangkot sa imo mga ginikanan ang mga masunod:

PAG-ASAWAHAY: Paano kamo nagkilalahay ni Nanay (ukon Tatay)? Ano ang una ninyo nga naluyagan sa isa kag isa? Diin kamo nag-istar sa tapos kamo makasal?

SANG BATA PA SILA: Diin kamo natawo? Kamusta man ang inyo pagpakig-upod sa inyo mga utod? Ginaestriktuhan bala kamo nanday Lolo kag Lola ukon ginapagustuhan lang?

EDUKASYON: Ano nga subject ang imo pinakamataas nga grado? Ano naman nga subject ang may pinakanubo? May paborito ka man nga maestra? Ngaa nanamian ka gid sa iya?

TRABAHO: Ano ang una mo nga obra? Nagustuhan mo man ang imo una nga obra? Kon ikaw ang papilion, ano gid ang gusto mo nga obra?

INTERES: Ano nga lugar ang gusto mo gid makadtuan? Ano nga hobby ukon ikasarang ang gusto mo gid matun-an?

RELIHION: Sang matawo kamo, Cristiano na bala nga daan ang inyo pamilya? Kon indi pa, paano kamo nangin interesado sa Biblia? Ano nga mga kabudlayan ang inyo gin-atubang sang ginsunod ninyo ang mga prinsipio sang Biblia?

PRINSIPIO: Sa banta ninyo ano gid ang kinahanglanon para mangin maayo ang pag-abyanay? mangin malipayon ang kabuhi? mangin madinalag-on ang pag-asawahay? Ano ang pinakamaayo nga laygay nga nabaton ninyo?

Tilawi ini: Magpili sing pila ka pamangkot sa ibabaw kag hunahunaa ang posible nga sabat sang imo mga ginikanan. Dayon, pamangkuta sila kag ikumparar ang ila sabat sa imo ginahunahuna nga isabat nila.

[Kahon sa pahina 13]

PATALUPANGOD SA MGA GINIKANAN

Nagapanyapon ka upod sa imo bana, bata nga babayi, kag pila ka abyan. Samtang nagaistoryahanay kamo, nasambit sang imo abyan ang imo nobyo sang una antes kamo nagkilalahay sang imo bana. Wala mo pa gid ini maistorya sa imo bata, kag ginapamangkot ka niya parte sa sini. Ano ang himuon mo?

Sa masami, maayo gid kon sabton mo ang mga pamangkot sang imo bata. Kay man, nagahambalanay kamo sang imo bata kon nagapamangkot sia kag nagapamati sa imo mga sabat. Amo gid ini ang gusto sang mga ginikanan.

Daw ano kadamo ang imo isugid sa imo bata parte sa imo nagligad? Natural lang nga may mga butang nga nahuya ka nga mahibaluan sang imo bata. Pero kon kaisa, ang pagsugid sang imo mga sayop kag mga kabudlayan makabulig sa imo kabataan. Paano?

Binagbinaga ang isa ka halimbawa. Si apostol Pablo may ginsugid man parte sa iya kaugalingon: “Kon gusto ko maghimo sang maayo ginabalabagan ako sang akon malain nga kinaugali. . . . Makaluluoy gid ako!” (Roma 7:21-24, APD) Ginpasulat ni Jehova nga Dios ini nga mga pinamulong sa Biblia para sa aton kaayuhan. (2 Timoteo 3:16) Kag nakabenepisyo gid kita sa sini, kay naeksperiensiahan gid naton tanan ang ginsiling ni Pablo.

Sing kaanggid, kon isugid mo sa imo bata ang imo maayo nga mga hinimuan kag ang imo mga sayop, mas mahangpan ka sang imo bata. Mahimo nga lain ang imo gindak-an. Pero bisan pa nagbag-o ang panahon, wala nagbag-o ang mga prinsipio sa Biblia kag kinahanglan gihapon ini sang indi perpekto nga mga tawo. (Salmo 119:144) Ang pagsugid sa ila sang imo mga problema kag kon paano mo ini gin-atubang, makabulig sa ila nga atubangon ang ila mga problema. “Kon mahibaluan mo nga naagyan man gali sang imo mga ginikanan ang imo mga kabudlayan subong, mahangpan mo nga indi man gali sila perpekto kag pareho man sila sa imo,” siling sang bata nga lalaki nga si Cameron. Nagsiling pa sia, “Kon makaatubang ka liwat sang problema, ginapamensar mo kon bala naagyan man ini sang imo mga ginikanan.”

Maghalong: Sa kada tion nga mag-istorya ka sa imo bata, indi kinahanglan nga malaygay ka gid dayon. Matuod, mahimo nabalaka ka nga basi lain ang paghangop sang imo bata ukon basi magsiling sia nga puede man niya mahimo ang sayop nga nahimo mo sang una. Pero sa baylo nga laygayan ang imo bata pagkatapos sang inyo paghambalanay (“Amo nga indi ka dapat . . . ”), isugid sing malip-ot ang imo pagtamod. (“Narealisar ko sang ulihi nga kuntani wala ko ato ginhimo kay . . . ”) Gani, ang imo bata makatuon sing leksion halin sa imo eksperiensia bisan wala mo sia ginasermonan.—Efeso 6:4.

[Kahon sa pahina 13]

“Isa ka bes, ginsugid ko kay Nanay nga mas gusto ko mag-upod sa akon mga schoolmate sangsa pareho ko nga mga Cristiano. Pagkasunod nga adlaw, may sulat si Nanay nga gintungtong sa akon lamesa. Sa iya sulat, ginsugid niya sa akon nga sang una nagbatyag man sia nga daw wala gid sia sing mga abyan nga pareho sa iya sing pagtuo. Ginpahanumdom niya sa akon ang mga karakter sa Biblia nga nag-alagad sa Dios bisan pa wala sing isa nga nagpalig-on sa ila. Gindayaw man niya ang akon pagtinguha nga makakita sing maayo nga mga abyan. Wala gid ako nagdumdom nga pati gali si Nanay may amo man sini nga problema. Nalipay gid ako nga ginsugid niya ini sa akon, amo nga nakahibi ako. Napabakod gid ako sa ginhimo ni Nanay, kag napalig-on gid ako nga himuon kon ano ang husto.”—Junko, 17, Japan.

[Retrato sa pahina 11]

Pangabaya ang imo mga ginikanan nga ipatan-aw sa imo ang mga piktyur ukon iban pa nila nga gamit sang una. Mahimo sugdan ang paghambalanay paagi sa sini nga mga butang