Dalagku nga mga Tinuga sa Kadagatan

I-PLAY

Dalagku nga mga Tinuga sa Kadagatan

May isa ka tinuga nga hinali lang nagbutwa sa dagat. Ginhalunhon sini ang isa ka sakayan, kag gindala sa kaidadalman sang dagat ang mga mananagat. Ini nga istorya amo ang ginbasihan sang mga sugilanon nga ginasulitsulit gihapon asta subong. Pero may amo gid man bala sini kadaku nga mga tinuga?

SANG 2007, ang isa ka sa sahi sang lukos nga ginatawag colossal squid indi hungod nga nadakpan sang mga mangingisda sa Ross Sea malapit sa Antarctica. Nagalaba ini sing mga 10 metros lakip ang mga gawaygaway sini, kag nagabug-at sing halos 500 kilos! Nagapati ang mga sientipiko nga magadaku pa ini nga sahi sang lukos.

May isa pa gid ka sahi sang lukos nga daw pareho man sini kadaku kag ginatawag giant squid. Ang mata sini pareho kadaku sa ulo sang tawo. Ang baba sini daw tuktok sang pikoy, pero makautod ini sang kable nga salsalon. May walo ini ka gawaygaway nga may nagaidas kag nagaulbo nga mga buhobuho nga nagapanuyop, kag duha pa gid ka mas malaba nga gaway nga amo ang ginagamit sini nga panghungit kon magkaon. Makabutyog ini sa tubig sa kadasigon nga 30 kilometros kada oras kag makalumpat pa ini sa tubig!

Sugod sang nagligad nga siglo, halos 50 pa lang ka beses nga nakita ini nga sahi sang lukos kag wala pa matun-an kon paano ini nagakabuhi sa idalom sang dagat.

Higante nga mga Balyena

Pero ang mga colossal kag giant squid pagkaon lamang sang mas daku pa gid nga sapat, ang sperm whale. Nagalaba ini sing mga 20 metros kag nagabug-at sing mga 50 toneladas. Ang isa lang ka ngipon sini nagabug-at sing halos isa ka kilo! Sang gin-usisa ang pila ka patay nga sperm whale, nakita sa ila tiyan ang mga bahin sang lawas sang giant squid. Sa ila daku kag dupol nga ulo, may mga agi man sang mga gaway sang lukos nga nagapamatuod nga nagbato ang lukos. Sang 1965, ang mga manugdakop sing balyena sa Sobyet nagsiling nga nakita nila ang isa ka giant squid kag ang 40 toneladas nga sperm whale nga nagaaway. Pareho sila nga napatay. Ang nakuga nga balyena nasapwan nga nagautaw-utaw, kag ang ulo sang lukos ara na sulod sang tiyan sini.

Matuod gid nga daku ang giant squid kag ang sperm whale, pero ang blue whale, amo gihapon ang pinakadaku nga sapat sa tanan. Ang isa ka bayi nga blue whale nga nadakpan sa Antarctica nagalaba sing 33 metros. Amo ini ang pinakamalaba nga balyena nga nasapwan. Ang blue whale mahimo magbug-at sing mga 150 toneladas. Ang dila lamang sini pareho ka bug-at sa isa ka daku nga elepante! Makahalawhaw pa gid kay ang bag-o lang bun-ag nga blue whale nagabug-at sing tatlo ka tonelada kag nagalaba sing mga 7 asta 8 metros! Bangod ginahanting ini sang mga nagapangdakop sing balyena, halos naubos na ini sang katuigan 1960 kag isa na ini karon sa mga kasapatan nga madali na lang mapapas.

Ang Mapintas kag ang Mabuot

Ang great white shark mahimo amo ang pinakamakahaladlok nga isda nga nagakaon sing unod. May 3,000 ini ka matalom nga ngipon. Ang pinakadaku nga great white shark nga nakita nagalaba sing 7 metros kag nagabug-at sing 3,200 kilos. Ini nga bagis may pinasahi nga ikasarang sa pagpanimaho kay mapanimahuan sini bisan ang isa lang ka tulo sang dugo nga nagsamo sa 100 litros nga tubig!

Ang kalabanan nga whale shark nagalaba sing 7.5 metros, kag amo ini ang pinakadaku nga isda subong. Pero ang iban sini mahimo pa magdoble ang kadakuon. Ang baba sini nagalapad sing mga 1.4 metros, amo nga mahapos lang sini matulon ang tawo. Pero ining mabuot nga bagis wala nagapangaon sang dalagku nga mga tinuga sa dagat kundi mga plankton lamang kag magagmay nga isda.

“Ang pinasahi nga pagkahuman sang baba kag tiyan sang whale shark,” siling sang National Geographic nga magasin “nagasakdag sang istorya ni Jonas.” Nagapatuhoy ini sa isa ka istorya sa Biblia parte kay propeta Jonas nga gintulon sang daku nga isda. Ang mga whale shark may “ikasarang nga iluad ang dalagku nga mga butang nga indi hungod sini nga natulon kag mabudlay tunawon.”—Jonas 1:17; 2:10.

Ang Mahuluy-on nga Higante

Ang isa pa ka daku nga tinuga sa dagat amo ang giant octopus, nga nagabug-at sing asta sa 250 kilos. Gintawag ini sadto nga devilfish kay nagapanglunod kuno ini sang mga barko. Pero ang matuod, ang mga kugita mahuluy-on kag nagapanago sa mga kabatuhan sa idalom sang dagat. Ang walo ka gaway sini nagalaba sing mga 10 metros, kag amo ini ang may pinakadaku nga utok sa tanan nga sapat nga wala sing taludtod. Maalam man ini, amo nga makatultol ini sa lusotlusot nga mga alagyan kag makaabri sang mga garapon!

Pareho sang giant squid, ang giant octopus may ikasarang sa pagbag-obag-o sang iya kolor, magbutyog sa tubig, kag magbuga sing ata agod makapalagyo sa iya kontra. Makatakas pa gani ini sing makadali agod mangita sing pagkaon!

Ini nga mga tinuga sa kaidadalman sang dagat nagadayaw gid sa ila Manunuga, si Jehova nga Dios. Husto gid ang ginsiling sang manunulat sang Biblia: “Dayawa ninyo ang GINOO, kamo nga yara sa duta, kamo nga dalagku nga mga sapat sang dagat kag mga kadadalman sang dagat.”—Salmo 148:7, Maayong Balita nga Biblia.

[Diagram sa pahina 17]

DAW ANO SILA KADAKU?

(For fully formatted text, see publication)

Great white shark

Giant octopus

Whale shark

Giant squid*

Colossal squid*

*ginabulubanta nga kadakuon

Sperm whale

Blue whale

feet 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

meters 30 25 20 15 10 5 0

[Retrato sa pahina 15]

Great white shark

[Retrato sa pahina 15]

Giant octopus

[Retrato sa pahina 16]

Sperm whale

[Retrato sa pahina 16]

Whale shark

[Retrato sa pahina 17]

Blue whale kag bata sini

[Credit Lines sang retrato sa pahina 15]

[Credit Lines sang retrato sa pahina 17]

MAGMATA!