Pagbantay sa Kalibutan

▪ Sa isa ka pagtuon sining karon lang, “nakita nga anom sa kada 10 ka taga-Britanya ang nagapati nga ginabahinbahin sang relihion ang mga tawo.”—THE CATHOLIC HERALD, BRITANYA.

▪ Ginpatindog sa Portugal ang pinakadaku nga planta sang solar energy sa kalibutan. Nagalapad ini sing 250 ektaryas kag makapatubas sing bastante nga koryente para sa 30,000 ka puluy-an.—EL PAÍS, ESPANYA.

▪ Sa bug-os nga kalibutan, 900,000 ka pamatan-on ang nagakapatay kada tuig sa indi kinaandan nga paagi. Sobra ini sa 2,000 kada adlaw. Ang panguna nga kabangdanan amo ang aksidente sa salakyan, pagkalumos, kag pagkapatay sa sunog.—DIE WELT, GERMANY.

▪ “Bisan pa nga sang nagligad nga mga tinuig nabuhinan ang nagakapapas nga kagulangan, mga [200 kilometros kuadrados] nga kagulangan gihapon ang nagakapapas kada adlaw.”—FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS, ITALYA.

▪ Sang Enero 2009, lima ka pirata ang nalumos pagkatapos gid lang nila mabaton ang $3,000,000 (U.S.) nga ransom halin sa isa ka oil tanker sang Saudi. Ang bangkay sang isa sa ila nasampay sa baybayon nga may $153,000 nga kuarta nga nasulod sa plastik sa iya bulsa.—ASSOCIATED PRESS, SOMALIA.

Ginapagustuhan Lang

Suno sa pamantalaan nga de Volkskrant, ang mga pamatan-on sa Netherlands “nagapati nga ang iban nga mga pamatan-on ginapagustuhan lang” kag “sobra na ang pagdayaw sa ila, amo nga wala na sila sing pasunaid sa iban.” Sa mga nagaedad sing 16 asta 24, “indi magkubos sa 2 sa kada 3 . . . ang nagapati nga mas madamo pa ang kinamatarong sang mga pamatan-on sangsa ila mga responsibilidad,” siling sang pamantalaan. Sa opinyon sang kalabanan, “madamo sing ginapangayo ang mga pamatan-on . . . kag daw wala gid nila ginapamangkot ang ila kaugalingon kon ano ang ila mabulig sa iban.”

Mga Kabataan ang Nagahimo sang Ila Balon

Sang ang isa ka prinsipal sa Japan nagpangita sing paagi agod mas daku nga tion ang mahatag sang mga ginikanan sa ila mga bata, ginsunod sang eskwelahan ang iya ideya nga isa ka bes kada bulan, ang mga bata amo ang magahimo sang ila balon. Sa karon, ginahimo man ini sang ginatos pa ka eskwelahan. “Sa umpisa, ginabuligan ang mga bata sa paghimo sini,” siling sang IHT Asahi Shimbun nga pamantalaan sa Japan. “Ang kada grado may tulumuron. Ang mga Grade 1 asta Grade 3 ginabuligan sang ila mga pamilya sa pagplano kag pagpanindahan sang ila lutuon. . . . Ang mga Grade 4 asta Grade 6 naman amo na ang nagaplano kon ano ang maayo nga balunon.” Ano ang resulta? “Ang mga eskwelahan nagsiling nga ang mga bata nakatuon magluto, wala na nila ginauyangan ang ila pagkaon, kag pirme na nagaistoryahanay ang pamilya,” siling sang pamantalaan. Ang mga bata nagsiling man nga “naapresyar nila ang ginahimo sang ila mga ginikanan para sa ila.”

Pagtinlo sa South Pole

Subong bahin sang pinasahi nga programa sa pagtatap sa palibot sang nagligad nga tuig, ginkuha sang mga Ruso nga nagatuon sa South Pole ang 360 toneladas nga basura sa Antarctica. Nalakip sa mga basura nga ginhaboy malapit sa opisina sang mga researcher sa South Pole amo ang wala magamit nga materyales sa konstruksion, guba nga makinaryas, kag wala sing unod nga mga dram. “Suno sa kasugtanan parte sa pagpangamlig sa bagatnan nga bahin sang kalibutan, ang kada pungsod obligado nga himuson ang iya basura,” report sang magasin sa Rusya nga Itogi. “Ang nagatuman gid sang ila obligasyon amo ang mga Hapones.”