Makatarunganon Bala ang Pagpati nga May Dios?

NAPALIGBAN mo na bala kon ngaa ang tanan nga butang halin sa pinakagamay nga bahin sang atom asta sa dalagku nga mga galaksiya kontrolado sang wala nagabag-o nga mga kasuguan sang matematika? Ngaa sarisari, komplikado, kag nadesinyo gid sing maayo ang buhi nga mga butang? Madamo ang nagasiling nga ang uniberso natabuan lang kag ang kabuhi sa sini resulta sang ebolusyon. Ang iban naman nagapati nga may maalam nga Manunuga. Diin sa sini ang makapakumbinsi sa imo?

Bisan diin man sa sini ang aton ginapatihan, kinahanglan ang pagtuo. Ang pagpati nga may Dios nagakinahanglan sing pagtuo. Ang Biblia nagasiling, “wala gid sing tawo nga nakakita sa Dios sa bisan ano nga tion.” (Juan 1:18) Wala man sing tawo nga nakakita sang naporma ang uniberso ukon sang nagsugod ang kabuhi. Isa pa, wala man sing may nakakita nga ang isa ka sahi sang buhi nga butang nangin mas maayo nga sahi ukon nangin tuhay nga sahi. Suno sa nasapwan nga mga fossil, ang tanan nga dalagku nga grupo sang mga sapat wala nagluntad sing amat-amat kag wala ini nagbag-o. * Gani, diin ang may mas mabakod nga ebidensia—pagpati sa ebolusyon ukon pagpati nga may Manunuga?

Mabakod Bala ang Ebidensia sang Imo Ginapatihan?

Ang matuod nga “pagtuo” suno sa Biblia, amo ang “maathag nga pagpasundayag sang mga katunayan bisan indi makita.” (Hebreo 11:1) Sa Maayong Balita nga Biblia, ini nga bersikulo mabasa: “Ang pagtuo amo . . . ang kasigurohan sang mga butang nga indi naton makita.” Pat-od nga madamo ka sing ginapatihan nga mga katunayan bisan indi mo ini makita.

Halimbawa: Madamo nga kilala nga mga istoryador ang nagapati nga sanday Alejandro nga Daku, Julio Cesar, kag Jesucristo nagkabuhi anay. May pamatuod bala sila? Huo, may masaligan sila nga mga ebidensia suno sa kasaysayan.

Ang mga sientipiko nagapati man sa indi makita nga mga katunayan bangod sa “maathag nga pagpasundayag” nga ining mga katunayan nagaluntad. Halimbawa, ang taga-Rusya nga chemist sang ika-19 nga siglo nga si Dmitry Mendeleyev nagdayaw gid sa kaangtanan sang mga elemento, nga amo ang panguna nga sadsaran sang pagkahuman sang uniberso. Nakita niya nga may pagkapareho ini nga mga elemento kag puede ini magrupogrupo suno sa kabug-aton kag kemikal nga mga kinaiya sini. Bangod nagapati sia nga husto ang iya paggrupo sa mga elemento, naghimo sia sing periodic table of elements kag husto ang iya ginsiling nga may mga elemento pa nga wala makilal-an sadto.

Nakasiling man ang mga arkeologo nga may mga sibilisasyon nga nagluntad sadto bangod may nakutkutan sila nga mga butang nga nalubong sa sulod sang linibo ka tuig. Ibutang ta nga may nakutkutan ang isa ka arkeologo nga dinosena kag palareho kadaku nga mga bato. Daw hungod ini nga ginsampawsampaw sing maayo para maporma ang pinasahi kag palareho nga korte. Masiling bala sang arkeologo nga natabuan lang ang iya nakutkutan? Mahimo nga indi gid. Sa baylo, magasiling sia nga pamatuod ini nga ginhimo ini sang mga tawo sang una, kag makatarunganon gid ini patihan.

 Indi bala nga dapat amo man sini ang aton pagtamod sa desinyo nga makita naton sa palibot? Madamo ang may amo sini nga pagpati, lakip ang pila ka kilala nga mga sientipiko.

Natabuan Lang Bala Ukon Gindesinyo nga May Katuyuan?

Sang una, ang Britaniko nga matematiko, astronomo, kag physicist nga si Sir James Jeans nagsulat nga samtang nagadugang ang ihibalo sa siensia, ‘masiling nga ang uniberso gindesinyo sang isa ka maalam nga matematiko’ nga may ikasarang man kag mga kinaiya nga ara sa aton.

Sugod sang ginsulat ini ni Jeans, madamo man nga sientipiko ang nagpati sa sini. “Ang pagkaorganisado sang bug-os nga uniberso nagkumbinse sa madamo nga astronomo nga may nagdesinyo gid sini,” sulat sang physicist nga si Paul Davies. Ang isa sa pinakakilala nga physicist kag matematiko nga si Albert Einstein, nagsulat: “Isa gid ka milagro nga [ang mga butang sa uniberso] puede matun-an.” Kag madamo ang nagapati nga nalakip sa sini nga milagro ang kabuhi mismo, halin sa pinakagamay nga bahin sini asta sa makahalawhaw nga utok sang tawo.

Ang DNA kag ang Utok sang Tawo

Ang DNA bahin sang gene sang tanan nga organismo nga may selula kag amo ang basihan sang ginapanubli nga mga kinaiya. * Mapaanggid ini sa isa ka resipe ukon sa plano sang isa ka bilding (blueprint), kay ang DNA puno sing mga impormasyon nga ginapanubli sang kaliwatan ukon mga anak. Daw ano kadamo nga impormasyon ang ara sa DNA? Kon ang magagmay nga bahin sini nga ginatawag nucleotides ipaanggid sa mga letra, “makahimo ini sing sobra sa isa ka milyon ka pahina nga libro,” siling sang isa ka reperensia.

Sa kalabanan nga organismo, ang grupo sang mga DNA daw ginbugkos nga mga hilo nga ginatawag chromosomes, nga yara sa sulod sang nucleus sang tagsa ka selula. Ang tagsa ka nucleus may diametro nga mga 0.0002 pulgadas. Pensara bala—ang tanan nga impormasyon nga ginbasihan sang pagkahuman sang imo lawas ara sa sulod sining tuman ka gamay nga butang nga makita lamang paagi sa mikroskopyo! Matuod gid ang ginsiling sang isa ka sientipiko nga ang buhi nga mga organismo amo ang may “pinakagamay nga talaguan/kuluhaan sang tuman kadamo nga impormasyon.” Dalayawon gid ini kon ipaanggid sa kadamuon sang impormasyon nga ara sa mga computer chips, DVD, kag iban pa!  Pero ang matuod, madamo pa ang wala madiskobrehan sa DNA. Kag “kon may bag-o nga madiskobrehan parte sa sini, nagakomplikado pa gid ini,” siling sang New Scientist nga magasin. *

Makasiling bala kita nga ining perpekto nga desinyo kag pagkahuman natabuan lang? Kon makakita ka sing madamol nga libro nga may isa ka milyon ka pahina nga nagaunod sing detalyado kag mauti nga mga instruksion, makasiling ka bala nga nagtuhaw lang ini? Ano abi kon ini nga libro tuman ka gamay nga kinahanglan mo ang high-tech nga mikroskopyo para mabasa ini? Ano abi kon nagaunod ini sing sibu nga instruksion para makahimo ka sing isa ka maalam nga makina nga may binilyon ka pisas nga dapat itakod sa eksakto nga tion kag sa husto nga paagi, kag ini nga makina may ikasarang sa pagkay-o kag pagpadamo sang iya kaugalingon? Pat-od gid nga indi mo pagpensaron nga ini nga libro nagtuhaw lang.

Sang gintun-an sang Britaniko nga pilosopo nga si Antony Flew, nga isa anay ka kilala nga ateista, ang pinakaulihi nga research parte sa pagpanghikot sang selula, nagsiling sia: “Ang komplikado katama nga mga sistema nga kinahanglan para makapatubas sing (kabuhi), [nagapakita] nga kinahanglan gid ang kaalam para mahimo ini.” Nagapati si Flew nga “dapat patihan ang napamatud-an na nga mga argumento.” Bilang resulta, nagbag-o ang iya panghunahuna kag nagapati na sia subong sa Dios.

Ang utok sang tawo nagapahayanghag man sa madamo nga sientipiko. Ang utok nga produkto sang DNA, ginalaragway subong “pinakakomplikado nga butang sa uniberso.” Walawala gid ang pinakamoderno nga kompyuter kon ikumparar sa sining mga isa ka kilo kag tunga sang mapulapula nga tumpok sang mga neuron kag iban pa nga mga elemento. Suno sa isa ka sientipiko nga nagatuon parte sa utok, samtang nagadugang ang ihibalo sang mga sientipiko parte  sa utok kag hunahuna, “labi man ini nga makahayanghag kag mabudlay hangpon.”

Binagbinaga: Bangod sa aton utok makaginhawa kita, makahibi, makasolbar sang mga puzzle, makahimo sing mga kompyuter, makabisikleta, makasulat sing mga binalaybay, kag makatan-aw nga may pagdayaw sa kalangitan kon gab-i. Makatarunganon bala isiling nga ini nga mga abilidad kag ikasarang resulta sang ebolusyon?

Pagpati Base sa mga Ebidensia

Para mahangpan naton ang aton kaugalingon, sa diin naton pangitaon ang mga sabat? Sa mga amu bala kag sa iban pa nga sapat pareho sa ginahimo sang mga ebolusyonista, ukon sa Dios? Matuod, may mga ginahimo kita nga pareho sa mga sapat. Nagakaon man kita, nagainom, nagatulog, kag nagapamata. Pero pinasahi gihapon kita sa madamo nga paagi. Ginapakita sang mga ebidensia nga ang aton pinasahi nga mga kinaiya subong tawo naghalin sa Persona nga mas mataas sangsa aton—ang Dios. Ang Biblia maathag nga nagsiling nga ginhimo sang Dios ang tawo “sa iya kaugalingon nga dagway,” gani makilala sang tawo ang husto kag sala kag nagakabuhi suno sa kabubut-on sang Dios. (Genesis 1:27) Ngaa indi mo paghibaluon ang mga kinaiya sang Dios, subong sang mabasa sa Deuteronomio 32:4; Santiago 3:17, 18; kag 1 Juan 4:7, 8?

Ginhatagan kita sang Manunuga sing “paghangop” agod matun-an naton ang mga butang sa aton palibot kag masabat ang aton mga pamangkot. (1 Juan 5:20) Parte sa sini, ang isa ka physicist nga nagdaug sing Nobel Prize nga si William D. Phillips nagsulat: “Samtang ginausisa ko ang pagkaorganisado kag katahom sang uniberso, kag ginatun-an ini, nakasiling ako nga may mas maalam nga nagdesinyo sini. Ang paghilituhog kag pagkasimple sini nagpabakod pa gid sang akon pagpati nga may Dios.”

Mga duha ka libo ka tuig na ang nagligad, ang isa ka maalam nga tawo nga nagadayaw gid sa aton palibot nagsiling nga ang ‘di-makita nga mga kinaiya sang Dios, bisan ang iya dayon nga gahom kag pagka-Dios, maathag nga makita kutob sang pagtuga sa kalibutan, bangod mahantop ini sa mga butang nga gintuga, gani wala sila sing ibalibad.’ (Roma 1:20) Ining Cristiano nga manunulat amo si Pablo. Maalam sia kag madamo sing nahibaluan parte sa kasuguan nga ginhatag sang Dios kay Moises. Bangod sa iya pagtuo nga nabase sa mga ebidensia, nangin matuod gid ang Dios sa iya, kag para sa iya makatarunganon lamang nga dayawon ang Dios kay sia ang nagtuga sang tanan nga butang.

Nagalaum kami nga makita mo man nga makatarunganon gid ang pagpati nga may Dios. Kaangay ni Pablo kag sang minilyon pa nga tawo, kabay pa nga indi ka lang basta magpati nga may nagaluntad nga Dios, kundi patihan mo man nga si Jehova nga Dios isa ka espiritu nga persona nga may hiligugmaon nga mga kinaiya nga amo ang magapasuod sa aton sa iya.—Salmo 83:18; Juan 6:44; Santiago 4:8.

[Mga Nota]

[Kahon sa pahina 24]

ANG MALAIN BALA NGA GINAHIMO SANG MGA RELIHION PAMATUOD NGA WALA SING DIOS?

Madamo ang wala nagapati nga may Manunuga bangod sa pag-abuso kag kalautan nga nakita nila sa madamo nga relihion. Mabakod bala ini nga rason? Indi. Sa iya introduksion sa libro ni Antony Flew nga There Is a God, si Roy Abraham Varghese nagsiling: “Ang imoralidad kag ang kapintas sang mga relihion wala sing labot sa pagluntad sang Dios, subong nga ang pagdamo sang nuklear nga mga hinganiban indi rason nga indi na kita magpati sa E=mc².” *

[Nota]

[Mga Retrato sa pahina 23]

Kon ang mga tinukod sang una ginapatihan nga gindesinyo sang tawo, sin-o naman ang nagdesinyo sang mga butang sa aton palibot?

[Retrato sa pahina 23]

Si Albert Einstein

[Mga Retrato sa pahina 24, 25]

Ang DNA pareho sa isa ka gamay kaayo nga libro nga nagaunod sing detalyado nga mga instruksion para mahimo ang maalam kag buhi nga butang

[Mga Retrato sa pahina 25]

Ang utok sang tawo ginalaragway subong “pinakakomplikado nga butang sa uniberso”

[Picture Credit Line sa pahina 22]

© The Print Collector/age fotostock