Ang Pagtamod sang Biblia

Paano Ko Magamit sing Maayo ang Akon Kuarta?

“Nagagamay ang akon kita, pero nagadamo pa gid ang akon balayran. Masami nga indi ako katulog kon gab-i sa pagpamensar kon paano saguron ang akon pamilya.”—James.

“Daw wala na ako sing mahimo pa.”—Sheri.

AMO ini ang naeksperiensiahan sang kalabanan bangod sa pagsarurot sang ekonomiya. Ang direktor-heneral sang International Labour Office nga si Juan Somavia nagsiling parte sa pagsarurot sang ekonomiya sa bug-os nga kalibutan: “Indi lang ini krisis sa Wall Street, kundi sa bug-os nga kalibutan.”

Kon hinali nga madulaan sing trabaho ang isa ukon kulang ang iya galastuhon para sa panguna nga mga kinahanglanon sang iya pamilya, mahimo sia magkabalaka sing tuman kag madulaan sing paglaum. Naeksperiensiahan ini sang isa ka manunulat sang Biblia nga si David. Nangamuyo sia: “Ang mga kagamo sang akon tagiposoon nagadaku, O pagowaa ako sa akon kalisdanan.” (Salmo 25:17) Ano bala ang ginasiling sang Biblia parte sa aton panahon? Ang kaalam bala nga ginpasulat sang Dios sa Biblia makabulig sa aton nga mangin positibo kag matigayon ang kalinong?

Mangin Maalam sa Makahalanguyos nga mga Tion

Ang Biblia nagsiling nga sa “katapusan nga mga adlaw” sini nga kalibutan, mahanabo ang “pagpasakit” kag ang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon.” (2 Timoteo 3:1; Mateo 24:8) Matuod gid nga nagakatabo ini subong! Pero may paglaum gihapon kita. Paagi sa Balaan nga Biblia, ginahatagan kita sang Dios sing kaalam kon paano atubangon ang krisis sa ekonomiya.

Halimbawa, ginabuligan kita sang Biblia kon ano ang husto nga pagtamod sa kuarta. Ang Manugwali 7:12 nagsiling: “Ang kaalam pangapin subong nga ang cuarta pangapin; apang ang pagkalabaw sang ihibalo amo nga ang kaalam nagatipig sang kabuhi sang may iya sini.” Matuod nga maproteksionan kita sang kuarta. Pero ang kaalam lamang nga naghalin sa Dios nga makita sa Biblia amo ang makahatag sa aton sing matuod nga pangamlig sa tanan nga tion. Binagbinaga ang pila ka halimbawa.

Pag-atubang sa Krisis

Mangin mapisan. “Ang kalag sang matamad nagahandum, kag walay bisan ano, apang ang kalag sang makugihon magatambok.” (Hulubaton 13:4) Matun-an naton sa sini nga dapat kita mangin bunayag kag mapisan sa aton obra. Gusto gid sang mga amo ang maayo nga mga trabahador. Sa masami, sila ang una nga ginabaton sa trabaho kag sila man ang pinakaulihi nga nagakadulaan sing obra.—Efeso 4:28.

 Hibalua anay ang bili antes magbakal. Si Jesus nagsiling: “Sin-o sa inyo nga luyag magtukod sang torre ang wala anay nagalingkod kag nagasuma sang kagastuhanan, agod mahibaluan kon bala may bastante sia nga inugpahuman sa sini?” (Lucas 14:28) Bisan pa ining ilustrasyon ni Jesus nagapatuhoy sa mga dapat anay binagbinagon antes mangin sumulunod niya, matuod man ini sa literal nga paagi. Gani magbadyet. Listaha ang imo kinahanglanon kag ang bili sini.

Indi pag-usiki ang imo kuarta sa mga bisyo. Ang pagsugal, pagpanigarilyo, pagdroga, kag pagpahubog wala ginakahamut-an sang Dios.—Hulubaton 23:20, 21; Isaias 65:11; 2 Corinto 7:1.

Likawi ang “gugma sa kuarta.” (Hebreo 13:5) Ang mga nagahigugma sa kuarta mangin indi malipayon kag mapaslawan lang, amo nga ‘ginabuno nila ang ila kaugalingon sang madamo nga kasakit.’ (1 Timoteo 6:9, 10) Magluwas sini, naulipon na sila sa handum nga dugangan pa gid ang ila pagkabutang bisan pa madamo na ini.—Manugwali 5:10.

Mangin kontento. “Wala kita sing nadala sa kalibutan, kag wala man kita sing mapagua. Gani, kon kita may pagkaon, panapton kag pasilungan, mangin kontento na kita sa sini nga mga butang.” (1 Timoteo 6:7, 8) Ang mga tawo nga kontento na sa kon ano ang ara sa ila wala nagakabalaka sing tuman bisan pa nagasarurot ang ekonomiya. Gani, mangin kontento sa kon ano lang ang imo masarangan.—Basaha ang kahon sa tuo.

Wala kita makahibalo kon ano ang matabo buas. “Ang tion kag ang kahigayonan nagakahanabu sa [aton] tanan,” siling sang Manugwali 9:11. Gani, ang mga maalam ‘nagapahamtang sang ila paglaum, indi sa wala kapat-uran nga manggad, kundi sa Dios,’ nga nagpasalig sa mga matutom sa iya: “Indi ko gid kamo pagbayaan ukon pagpatumbayaan.”—1 Timoteo 6:17; Hebreo 13:5.

NAMANGKOT KA BALA?

● Ano ang ginsiling sang Biblia parte sa aton tion?—2 Timoteo 3:1-5.

● Diin naton makita ang masaligan nga laygay subong?—Salmo 19:7.

● Paano ko mahatagan sing maayo nga palaabuton ang akon pamilya?—Manugwali 7:12.

[Kahon/Retrato sa pahina 19

KON PAANO MAKAKINOT

Pagpamalaklon: Maghimo sing listahan. Indi pagbakla ang wala sa imo listahan. Pilia ang may pinakamaayo nga presyo. Bakla ang imo kinahanglanon kon may sale ukon sa mga tion nga diutay lang ang nagabakal sini. Kon mahimo, magbakal sing tingob.

Mga galastuhan sa balay: Bayari dayon ang mga balayran para indi na ini madugangan. Magluto sa balay. Haganhagana ang gasto sa pagkaon kag alkoholiko nga mga ilimnon. Patya ang suga kag mga kagamitan nga wala ginagamit. Kon mahimo, pilia ang makini sa kuryente nga mga gamit. Binagbinaga kon puede kamo makasaylo sa mas gamay nga balay.

Transportasyon: Kon kinahanglan mo sing kaugalingon nga salakyan, magbakal sing maayo nga kalidad kag makini sa gasolina. Indi kinahanglan nga bag-o gid ini. Kon posible mag-agi sa mas malapit nga ruta ukon magsakay sa salakyan sang iban. Mahimo man nga magsakay ka na lang sa pangpubliko nga transportasyon, maglakat, ukon magbisekleta. Magbakasyon sa tion nga barato lang ang plete kag sa lugar nga malapit lang sa inyo.

Telepono kag kalingawan: Kinahanglan bala ninyo ang telepono ukon cellphone? Kon may cellphone ang imo kabataan, puede bala nila mahaganhagan ang paggamit sini? Ukon basi puede man nga wala sila sing cellphone? Kon may cable kamo, puede mo bala ini buhinan sing channel para diutay lang ang imo balayran? * Mag-arkila sing pelikula ukon maghulam sing libro sa librarya imbes nga baklon ini.

[Nota]